با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تحقیق حاضر به بررسی نقش سبک‌های شناختی، اهداف پیشرفت و خودکارآمدی ریاضی در پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش را دانش‌آموزان پسر پایه اول دبیرستان‌های دولتی منطقه تبادکان تشکیل داد. از این جامعه تعداد 263 نفر آزمودنی با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای انتخاب شدند سپس پرسش‌نامه سبک‌های شناختی وابسته به زمینه و ناوابسته به زمینه «آزمون گروهی اشکال نهفته»، پرسش‌نامه‌ جهت‌گیری هدفی میدگلی و همکاران (1998) وپرسش‌نامه خودکار-آمدی ریاضی به آنان ارایه و داده‌ها جمع‌آورری گردید. ضریب پایایی آزمون گروهی اشکال نهفته آن به روش بازآزمایی 89/. به دست آمده است، اعتبار کلی پرسش‌نامه جهت‌گیری هدفی در اجرای نهایی نیز 87/؛ و اعتبار خرده‌آزمون‌های آن به ترتیب 87/. 84/. و 76/. به دست آمده است، روایی پرسش‌نامه خودکارآمدی ریاضی بر اساس آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی به دست آمده و تأیید شد. پایایی کلی پرسش‌نامه 91/. گزارش شد. داده‌ها با روش آماری همبستگی پیرسون، آزمون تی مستقل و رگرسیون چندگانه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که میان سبک‌های شناختی، اهداف پیشرفت و خودکارآمدی ریاضی با پیشرفت ریاضی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و خودکارآمدی ریاضی پیشترین سهم را در پیش‌بینی پیشرفت ریاضی دارد. دانش‌آموزانی که سبک شناختی ناوابسته به زمینه دارند، میزان خودکارآمدی ریاضی بیشتری را گزارش کرده‌اند. همچنین دانش‌آموزان با سبک شناختی ناوابسته به زمینه نمره‌ اهداف تبحری بیشتری دارند. و دانش‌آموزان با سبک شناختی وابسته به زمینه نمره‌ اهداف اجتنابی بیشتری دارند. اهداف تبحری با خودکارآمدی ریاضی رابطه معنادار دارد. - بین میزان خودکارآمدی و نمره هدف رویکردی ارتباط معناداری در جهت مستقیم وجود دارد- بین میزان خودکارآمدی و نمره هدف اجتنابی ارتباط معناداری در جهت معکوس وجود دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان می‌دهد که پیشرفت عملکرد تحصیلی ریاضی به تنهایی از طریق اهداف پیشرفت، سبک شناختی و میزان خودکارآمدی قابل پیش‌بینی است، ولی در تحلیل رگرسیون گام به گام مشخص گردید که سهم باورهای خودکارآمدی ریاضی پیش از اهداف پیشرفت وسبک شناختی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Cognitive Styles, Advancement Goals and Mathematics Self Efficiency in the Students' Advancements in Mathematics in High Schools of Mashhad City

نویسندگان [English]

  • hadi taghizadeh 1
  • mohammad saeid abdekhodaei 2
  • hosein kareshki 3

چکیده [English]

This research aims at studying the roles of cognitive styles, advancement goals, and mathematics self efficiency in the students' advancements in mathematics. The partici-pants of the research are 263 first grade high school students in Tabatkan district which were selected using the two stage cluster sampling method. The students received a questionnaire for the two cognitive styles of field dependence and field independence, Midglay et al (1998) questionnaire of goal direction, and themathematicsselfefficiencyquestionnaire. Thecollecteddatefromthesequestionnaires were analyzed using Pearson's correlation method, T score and multi level regression formula. The results showed that there is a positiveandsignificantrelationship between cognitive styles, advancement goals, mathematicsselfefficiencyandmathematics advancement. Also it was revealed that self efficiency has a higher role in predicting mathematics advancement. The results also suggest that field independent students showed more mathematics self efficiency. Additionally they had high scores in mastering goals. On the other hand field dependent students had high scores in avoidance goal. Moreover the study shows that there is a significant relationship between mastering goals and mathematic self efficiency. Also there is a direct and significant relationship between the rate of self efficiency and the score of orientation goal. There is a significant indirect relationship between the rate of self efficiency and avoidance goal score. Finally the study shows that the students' performance in mathematics can be directly predicted through cognitive styles, advancement goals and mathematics self efficiency. However in step by step regression analysis it was revealed that the role of the beliefs of mathematics self efficiency is superior to the roles of the advancement goals and cognitive styles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Styles
  • advancement goals
  • Mathematics Self Efficiency
  • advancements in mathematics
امامی‌پور، سوزان؛ حسن، شمس اسفندآباد. (1386). سبک‌های یادگیری و شناختی: نظریه‌ها و آزمون‌ها، تهران: انتشارات سمت.
تقوایی‌نیا، علی. (1381). بررسی رابطه بین سبک‌های شناختی، اضطراب ریاضی با عملکرد ریاضی در دانش‌آموزان پسر سال اول دبیرستان، منطقه هفت شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
جوانمرد، محبوبه. (1387). مطالعه و بررسی اثر خودکارآمدی ریاضی دانشجویان با سبک‌های متفاوت شناختی (FD,FI) بر حل مسائل کران باز ریاضی عمومی یک، دانشکده ریاضی دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 87-86
حجازی، الهه. (1387). الگوی پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی ریاضی: نقش اهداف پیشرفت وابعاد درگیری تحصیلی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 28، سال هفتم.
حجازی، الهه. (1387). الگوی ساختاری رابطه ادراک از ساختار کلاس، اهداف پیشرفت، خودکارآمدی و خودنظم‌بخشی در درس ریاضی. تازه‌های علوم شناختی، سال 10، شماره 4.
حکمتی‌نژاد، اقبال. (1380). بررسی تعامل جنسیت و خودکارآمدی (بالا و پایین) بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سوم راهنمایی، دانشگاه شیراز.
خادمی، محسن. (1385). بررسی رابطه بین جهت‌گیری هدف با خودتنظیمی یادگیری و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دوره پیش-‌دانشگاهی شهر شیراز. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز دوره بیست و پنجم، شماره چهارم.
خیابانی، ناصر. (1381). بررسی مقایسه‌ای رابطه باورهای هوشی و جهت‌گیری هدفی با راهبردهای یادگیری و موفقیت تحصیلی در دانشجویان دختر و پسر رشته روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران در سال تحصیلی 80 -81، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
رضایی، اکبر. (1378). مقایسه سبک‌های یادگیری (وابسته به زمینه و ناوابسته به زمینه) در دانش‌آموزان و دانشجویان گروه‌های علوم انسانی و ریاضی مدارس و دانشگاه‌های شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
سیف، علی‌اکبر. (1386). روان‌شناسی پرورشی (ویرایش ششم). تهران: دوران.
شهنی، ییلاق. (1382). مقایسه باورهای خودکارآمدی ریاضی پسران و دختران دانش‌آموز سال دوم رشته‌های ریاضی– فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی شهر اهواز و بررسی رابطه متغیرهای جنسیت، نمره قبلی ریاضی و هدف‌گذاری تحصیلی با آن. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. دوره سوم. سال دهم. شماره 1 و 2 ص: 124-101.
طاهری، مرضیه. (1387). بررسی رابطه انگیزه پیشرفت، منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان متوسطه شهر بندر عباس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته روان‌شناسی. دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
کارشکی، حسین؛ خرازی، علی‌نقی؛ قاضی طباطبایی، محمود. (1387). بررسی رابطه ادراکات محیطی مدرسه‌ای و اهداف پیشرفت؛ آیا نوع مدرسه، رشته تحصیلی و منطقه محل سکونت تفاوت ایجاد می‌کند؟ مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی.93 79
کبیری، مسعود. (1385). نقش متغیرهای شخصی در پیشرفت ریاضی با توجه به نظریه شناختی– اجتماعی. تهران. پژوهشگاه آموزش و پرورش.
کرامتی، هادی. (1383)، بررسی نقش خودکارآمدی ادراک شده در عملکرد ریاضی. فصلنامه نوآوری آموزشی شماره 10، سال سوم.
کندری، مجید. (1381). مقایسه باورهای خودکار-آمدی دانش‌آموزان پسر پایه دوم مقطع متوسطه شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و نظری، دانشگاه تهران.
فولادچنگ، محبوبه. (1382). تأثیر آموزش مهارت‌های خودگردانی و افزایش باورهای خودبسندگی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان، پایان‌نامه دکتری دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شیراز.
عباسی علی‌کمر، منیره. (1387). بررسی اثربخشی دقت و اضطراب ریاضی دانشجویان با سبک‌های متفاوت شناختی. (FD/FI) بر عملکرد و حل مسأله آنان در درس جبر1، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
علم‌الهدایی، حسن. (1381). راهبردهای نوین در آموزش ریاضی. تهران: شیوه.
نقش، زهرا. (1389). الگوی ساختاری رابطه خودکارآمدی، سودمندی ادراک شده و پیشرفت تحصیلی: بررسی نقش واسطه‌ای یادگیری خودنظم‌بخش. تازه‌های علوم شناختی، سال 12، شماره4، 44-36.
محسن‌پور، مریم. (1386). «نقش خودکارآمدی، اهداف پیشرفت، راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان سال سوم متوسطه (رشته ریاضی) شهر تهران.» نوآوری‌های آموزشی، سال پنجم شماره 16، 9-35
 
Alamolhodaei, Hassan. (2000). A Working Memory Model Applied to Matematical word problem solving. Asia Pacfic Education Review (in press).
Alamolhodaei, Hassan. (2002). Students Cognitive Style and Matematical word problem solving Korea Society of Mathematical Education Series D: Research in Matematical Education. Vol. 6. No. 2. Pp.171-182,.
Liem, A. D., Lau, s., & Nie, Y. (2008). The role of self-efficacy, task value, and achievement goals in predicting learning strategies, task disengagement, peer relationship, and achievement outcome. Contemporary Educational Psychology, 33, 486-512.
Diseth A., Meland, E.,& Breidablik, H, J. (2014). Self-beliefs among students: Grade level and gender differences in self-esteem, selfefficacy and implicit theories of intelligence. school: the mediating role of goals and belonging. journal of educational psychology, 88, 408-422.
Dweck,K,C.s. (2000). Self - ThirRole in Motivation, Personality and develop-ment New York: Psychology Press.
Duperate, C., & Marine, C. (2005). Implicit theories of intelligence, goal orientation, cognitive engagement, and achievement: A tedt of dweck s Model with returning to school adults. Contemporary Educational Psychology, 30,43-59.
Elliot,A.& McGregor,H.A. (2001). A 2x2 achievement goal framework. Journal of _personality and social psychology. 80(3),501-519.
Greene, B.A. & Miller. R.B.,Growson ,H.M., Duke, B.L., Askey,K,L. (2004). Predicting high school students cognitive engagement and achievement: Contributions of classroom perceptions and motivation. Contemporary Educational psyvhology, 21,462-482
Hall,J,M and ponton, M. (2005). mathe-matics self - efficacy of college freshman, journal of development education, vol,28,less.30
Hall, E. and D. Moseley. (2005). “ Is there a Role for Learning Styles in personalized Education and Training.” International Journal of Lifelong Education 24. 3:243-255.
Harackiewicz, j.M., & Linnenbrink, E.A. (2005). Multiple Achevement goal orientation and Multiple pathway for learning: the impact of paul R. pintrich. Educational psychologist, 40(2), 75-84.
Martin V. C. (2000). Goal theiry, motiva-tion, and school achievement: AnInteg-rative Review. Annual Review of Psychology. 51, 171-200
Midgley, C., Kaplan, A. & Middleton, M. (2001). Performance- approach goals: Good for what, for ehat, for whom, under what circumstances, and at what cost?. Journal of Educational psychology. 93(1), 77-86.
Monta, G.B., Spada. M.M.,& Rost, F.M. (2007). Approaches to studyng when preparing for final exams as a function of coping strategies. Persondity and Individual Differences, 43.191-202
Pajares, F.(2003) Self - efficacy beliefs, motivation and achievement in writing: A review of the literature. Reading and writing Quarterly,19:139:158.
Pajares.f.,Brintner,s.,&Valiante,G. (2000). Relation between achievement goals and selfe – beliefs of middle school students in writing and science. Contemporary Educational psychology, 25,406-422.
Patrick, H., Allison, R., & Kaplan, A. (2007). Early adolescents' perceptions of classroom social environment, motivational beliefs, and engagement. Journal of Educational Psychology, 99(1), 83-98.
Pithers,r.t. (2002). Gognitive learning style: a reviw of the field dependent – field independent approach.
Pintrich, P. R., Conley, A. M. & Kempler, T. M. (2003). Current issues in achievement goal theory and research. International Journal of Educational Research, 39,319 – 337.
Pintrich.P.R. (2000). Multiple goals, multiple pathways: the role of goal orientation in learning and achievement. JOURNAL OF Educational Psychology, 92,544-555.
Tuckman B.W. (2007). The effect of motivational scaffolding on procras-tinators' distance learning outcomes. Computers & Education 49(2), 414-422.
Turton, D. (2001). “A Longitudingal Study into Learning Style Preferences of University ESL Student,” Diss. U of Southern Cailfornia,DAI.
Seo,D., & Taherbhai, H. (2009). Motivational beliefs and cognitive processes in mathematics achievement, analyzed in the context of cultural differences: A Korean elementary school example. Asia Pacific Educ. Rev. 10, 193-203.
Sungur, S., & Senler, B. (2009). An analysis of Turkish high school students metacognition and motivation. Educa-tional Research and Evaluation, 15(1), 45-62.
Schuls, U. Schnauzer, R. (2002). Is general self – efficacy a universal contract? Psychometric finding from 25 countries - European Journal of psychological assessment, 18(3),242-251.
Sheffield, D. and Hunt, T. (2006). How dose anxety influence maths perfor-mance and wath can we do about it? MSOR Connections, 6(4): 19-24.
Smith,E. (2001). the relationship between learning style and cognitive style. Journal of personality and individual Difference,Vol30,609-616.
Urdan,.,& choenfelder,E. (2006). Class-room effects on students motivation: Goal structures,social relationships,and competence belifs. Journal of school Psychology, 44,331-349.
Witkin, H. A., Moor, C. A., Goodenough, D. R., & Cox.P. W. (1997). Field dependence and field independence cognitive style and their educational implications. Review of Educational Research, 47(1),1-64.
Wolters, C.A. (2004). Advancing achieve-ment goal theory: Using goal, structures and goal orientations to predict students motivation, cognition and achievement. Journal of Educational Psychology. 82(1),51-59.
Zhang, L. F. (2004). Field- dependence/ independence: cognitive style or perceptual ability? Validating against thinking styles and academic achieve-ment. Personality and Individual Differences, 37. 1295-1311.