با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان‌شناسی، دانشگاه تبریز

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تبریز

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه فرهنگ مدرسه، نیازهای روان‌شناختی اساسی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط) و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در قالب یک الگوی عِلّی بود. بدین منظور، 420 نفر از دانش‌آموزان پسر سال چهارم دوره متوسطه شهرستان ارومیه با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده و به پرسش‌نامه‌های فرهنگ مدرسه و نیازهای روان‌شناختی اساسی پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که الگوی آزمون شده از برازش مناسبی برخوردار بوده و 24 درصد از تغییرات عملکرد تحصیلی، 11 درصد نیاز به خودمختاری، پنج درصد نیاز به شایستگی و هفت درصد از واریانس نیاز به ارتباط را تبیین نمود. نیاز به خودمختاری تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان داشت. اثر نیاز به شایستگی بر عملکرد تحصیلی مثبت و معنادار بود. همچنین نیاز به ارتباط نیز اثر مثبت و معناداری بر عملکرد تحصیلی داشت. اثر فرهنگ مدرسه بر نیاز به خودمختاری، شایستگی و ارتباط مثبت و معنادار بود. به‌طور کلی یافته‌های پژوهش نشان دادند که هم متغیرهای فردی مانند نیازهای روان‌شناختی اساسی و هم متغیرهای زمینه‌ای مانند فرهنگ مدرسه، نقش مهمی در پیش‌بینی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

School Culture, Basic Psychological Needs and Students' Academic Performance: Testing a Causal Model

نویسندگان [English]

  • Toraj Hashemi Nosrat Abad 1
  • Shahram Vahedi 2
  • Javad Amani Saribagloo 3

چکیده [English]

The aim of current research was to investigate the relationship between school culture, basic psychological needs (autonomy, competence and relation) and academic performance in a form of causal model. For this research, 420 fourth grade male students in a high school in Urmia city were selected by using cluster sampling method. They answered to school culture and basic psychological needs questionnaires. Path analysis was used for data analysis. The findings revealed that tested model had sufficient fit and predicted 24% of changes of academic performance, 11% need for autonomy, 5% need for competence and 7% of variance of need for relation. Need for autonomy had positive and significant effect on academic performance. The effect of need for competence on academic performance was positive and significant. Also, need for relation had positive and significant effect on academic performance. The effect of school culture on need for autonomy, competence and relation was positive and significant. In general, research findings showed that both individual (e.g. basic psychological needs) and contextual variables (e.g. school culture) have important roles in prediction of students' academic performance.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • School culture
  • Academic Performance
  • basic psychological needs
  • Self - Determination Theory
  • High School Students
احمدی، مالک؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ معصومی، وحیده. (1393). "کاربرد نظریه خودمختاری در پیش‌بینی عملکرد شغلی معلمان تربیت بدنی". پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 3(2)، 88-77.
اژه‌ای، جواد؛ خضری آذر، هیمن؛ بابایی سنگلجی، محسن؛ امانی، جواد. (1387). "الگوی ساختاری روابط بین حمایت از خودمختاری ادراک شده معلم، نیازهای روان‌شناختی اساسی، انگیزش درونی و تلاش". پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 2(4)، 56-47.
قبادی، لیلا؛ پیری، موسی. (1393). "تفاوت عملکرد تحصیلی در نیمرخ‌های یادگیری فعال و باورهای انگیزشی دانش‌آموزان". مطالعات آموزش و یادگیری، 6(1)، 112-95.
قلاوندی، حسن؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ اکبری سوره، پروا؛ غلامی، محمدتقی. (1392). "فرهنگ مدرسه و از خودبیگانگی تحصیلی: نقش واسطه نیازهای روان‌شناختی اساسی". راهبرد فرهنگ، 24، 116-99.
قلاوندی، حسن؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ بابایی سنگلجی، محسن. (1391). "تحلیل کانونی رابطه فرهنگ مدرسه با نیازهای روان‌شناختی اساسی در میان دانش‌آموزان". اندیشه‌های نوین تربیتی، 8(4)، 28-9.
قلی‌پور، آرین؛ اصغری صارم، علی؛ امانی، جواد. (1391). "محیط‌های حامی استقلال و عجین شدن با شغل در بین کارمندان دانشگاه تهران: نقش واسطه‌ای نیازهای روانی اساسی". پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 2(1)، 112-91.
لواسانی، مسعود؛ خضری آذر، هیمن؛ امانی، جواد؛ علیزاده، صابر. (1390). "پیشرفت تحصیلی: نقش نیازهای روان‌شناختی اساسی و سبک‌های هویت". پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 18(1)، 38-25.
محمودی، حجت؛ عیسی‌زادگان، علی؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ کتابی، افسانه. (1392). "بررسی رابطه بین اهداف پیشرفت و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان مدارس تیزهوشان و مدارس عادی: نقش میانجی‌گرایانه سبک‌های تفکر". پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 1(4)، 68-49.
هومن، حیدرعلی. (1387). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت.
 
Alessandro, A. & Sadh, D. (1997). The dimensions and measurement of school culture: Understanding school culture as the basis for school reform. International Journal of Educational Research, 27, 553-569.
Amorose, A. J. & Butcher, D. A. (2007). Autonomy-supportive coaching and self - determined motivation in high school and college athletes: A test of self-determination theory. Psychology of Sport and Exercise, 8, 654–670.
Areepattamannil, S., Freeman, J.G. & Klinger, D.A. (2011). Intrinsic motiva-tion, extrinsic motivation, and academic achievement among Indian adolescents in Canada and India. Social psychology education, 14, 427-439.
Bachrach, D. G., Powell, B.C., Bendoly, E, Richey, R. G. (2006). Organizational citizenship behavior and performance evaluations: exploring the impact of task interdependence. Journal of Applied Psychology, 91(1), 193-201.
Carreira, J. M. (2012). Motivational orientations and psychological needs in EFL learning among elementary school students in Japan. System, 40, 191-202.
Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The psychology of optimal experience. New York: Harper & Row.
Evans, P., McPherson, G. E. & Davidson, J. W. (2013). The role of psychological needs in ceasing music and music learning activities. Psychology of Music, 41(5), 600-619.
Gunnell, K. E., Crocker, P. R. E., Mack, D. E., Wilson, P. M. & Zumbo, B. D. (2014). Goal contents, motivation, psychological need satisfaction, well - being and physical activity: A test of self-determin-ation theory over 6 months. Psychology of Sport and Exercise, 15, 19-29.
Hanze, M. & Berger, R. (2007). Cooperative learning, motivational effects, and student characteristics: An experimental study comparing coopera-tive learning and direct instruction in 12th grade physics classes. Learning and Instruction, 17, 29-41.
Hofstede, G., Hofstede, G. J., & Minkov, M. (2010). Culture and organization: Software of the mind. (3ed). New York: McGraw-Hill.
Katz , I., Kaplan, A., and Buzukashvily, T. (2011). The role of parents' motivation in students' autonomous motivation for doing homework. Learning and Individual Differences, 21, 376–386.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Second Edition, New York: The Guilford Press.
Kuvaas, B. (2009). A test of hypotheses derived from self-determination theory among public sector employees. Employee Relations, 31(1), 39-56.
Marshik, T. T. (2010). Teachers' and students' psychological need satisfaction as predictors of students' academic achievement. Doctoral dissertation, University of Florida.
Niemiec, C. P., & Ryan, R. M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self - determination theory to educational practice. Theory and research in education, 7, 133-144.
Pelletier, L. G., Sharp, E. C. (2009). Administrative pressures and teachers interpersonal behavior in the classroom. Theory and Research in Education, 7(2), 174-183.
Reeve, J.M. (2009). Understanding motivation and emotion (5ed.). New York: Wiley.
Sadeghi, K., Amani, J., & Mahmudi, H. (2013). A Structural Model of the Impact of Organizational Culture on Job Satisfaction among Secondary School Teachers. The Asia-Pacific Education Researcher, 22(4), 678-700.
Talley, A. E., Kocum, L., Schlegel,R. J., Molix, L. & Bettencourt, A. (2012). Social roles, basic need satisfaction, and psychological health: the central role of competence. Personality and Social Psychology Bulletin, 38 (2), 155-173.