با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت‌علمی، علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور

چکیده

این پژوهش به تحلیل کتب درسی از حیث توجه به هویت ملی در پایه ششم ابتدایی پرداخته می‌شود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است که در گروه تحقیقات کاربردی است. برای بررسی مؤلفه‌ها، تحلیل محتوایی که یکی از روش‌های علمی برای بررسی محتوای مدارک اسنادی است، استفاده شد. کتاب‌های درسی فارسی و علوم اجتماعی پایه ششم ابتدایی به عنوان جامعة آماری انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی (شامل: جدول فراوانی، میانگین، رتبه درصدی) استفاده شد. یافته‌های به دست آمده از پژوهش حاضر دلالت بر آن دارد که در کتاب‌های اجتماعی و فارسی بخوانیم به برخی نمادها مثل جغرافیا و مکان طبیعی _ ملی، مشاهیر ایرانی و فرهنگ در حد نسبتاً مناسب توجه شده است. برخی نمادها مثل پرچم، سرود ملی، تقویم رسمی، قومیت، ادبیات ملی، اساطیر ایرانی، مکان تاریخی و ملی و هنر ایرانی کم توجه شده است و به برخی نمادها مثل دین اصلاً توجه نشده است؛ بنابراین طبق نتایج این پژوهش محتوای (متن و تصویر) کتاب‌های اجتماعی و فارسی بخوانیم به طور متعادل و متوازن به موضوع نمادهای هویت ملی نپرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Farsi and Social Sciences Textbooks’ Content of Sixth Grade of Elementary School from Viewpoint of Attention to National Identity on basis of Authorized Standard

نویسنده [English]

  • Akbar Jadidi Mohammadabadi

چکیده [English]

This study is analyzing school texts with paying attention to national identity in sixth grade of elementary school. The research is a descriptive study in applied researches group. For studying components, content analyzing was used that is a scientific method for studying documentary contents. The population is Farsi and social sciences textbooks in sixth grade of elementary school. For data analysis, descriptive statistics (including frequency distribution, percentage, mean and charts) were used. The obtained results from the present study shows that there is paying attention in the books Social Sciences and Farsi to some symbols like Geography, natural - national places, Iranian celebrities and culture. Some symbols like flag, national anthem, official calendar, ethnicity, national literature, Iranian myths, historical and national places and Iranian art are not paid enough attention. Some symbols like religion are not paid attention at all. So, according to the results of this study, the content of (text and image) in Social Sciences and Farsi didn’t pay attention to the subject of national identity symbols suitably. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • content analysis
  • National identity
  • Farsi
  • Social Sciences
اکبری، حسین؛ عزیزی، جلیل (1389). "هویت ملی و عوامل مؤثر بر آن در میان دانش‌آموزان دوره متوسطه". فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 27.
داوری اردکان، نگار (1386). "نمادهای هویت ایرانی و زبان فارسی". فصلنامه علوم ملی، سال هشتم، شماره 2.
ساروخانی، باقر (1383). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، ج 1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و علوم فرهنگی.
سازمان آموزش و پرورش (1389). آیین‌نامه سازمان‌دهی منابع آموزشی و تربیتی. قابل‌دسترس در:
samanketab.roshdmag.ir/aboutusayeenname-fa.html‎
شیخاوندی، داور (1380). تکوین و تنفیذ هویت ملی، ج 2، تهران: مرکز باستان‌شناسی اسلام و ایران.
صادق‌زاده، رقیه (1387). "بررسی جایگاه نمادهای هویت ملی در کتاب‌های درسی دوره آموزش متوسطه (تاریخ و ادبیات فارسی) رشته علوم انسانی ایران". پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء.
صالحی عمران، ابراهیم؛ شکیباییان، طناز (1386). "بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های هویت ملی در کتاب‌های درسی دوره آموزش ابتدایی". فصلنامه علوم ملی، سال هشتم، شماره یکم.
علیرضایی، مریم (1385). "جایگاه هویت ملی و دینی در کتب درسی دوره متوسطه". پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه بیرجند. دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
فیاض، ایراندخت؛ ایمانی قوشچی، فریبا (1389). "بررسی نمادهای هویت ملی در کتاب‌های درسی تاریخ، علوم اجتماعی، دوره متوسطه رشته‌های علوم انسانی، تجربی و ریاضی فیزیک در سال تحصیلی 89-88". فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، سال ششم، شماره 17.
گال مردیت، بورگ والتر؛ گال موریس (1382). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی، ترجمه احمدرضا نصر، حمیدرضا عریضی، محمود ابوالقاسمی، محمدجعفر پاک‌سرشت، علیرضا کیامنش، خسرو باقری، محمد خیر، منیجه شهنی ییلاق، زهرا فردی. تهران: سمت.
لطف‌آبادی، حسین (1382). "بررسی چگونگی نگرش دانش‌آموزان دبیرستان و پیش‌دانشگاهی ایران به جهانی‌شدن در تأثیر آن بر ارزش‌ها و هویت دینی و ملی آنان". تهران. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سال هفتم، شماره 9.
لقمانی‌نیا، مهدی؛ خامسان، احمد (1389). "جایگاه هویت ملی در نظام آموزش و پرورش ایران". فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره سوم، شماره2، صص 171-147.
محمدجانی، فرزاد؛ سعادتمند، زهره؛ کشتی‌آرای، نرگس (1392). "تحلیل محتوای کتاب‌های آموزشی دوره ابتدایی برمبنای مؤلفه‌های آموزش جهانی". فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، دوره 1، شماره 2.
مرشدی‌زاد، علی (1380). "تحول و بحران در هویت فرهنگی ایران از دوره رضاشاه تا عصر جمهوری اسلامی". فصلنامه نامه پژوهش. سال ششم. شماره 22 و 23.
منادی، مرتضی (1387). "جهانی شدن، دستگاه‌های فرهنگی و جوانان ایرانی، آموزش و پرورش و گفتمان نوین". پژوهشکده تعلیم و تربیت، شماره 31.
منادی، مرتضی؛ صادق‌زاده، رقیه (1387). "جایگاه نمادهای هویت ملی در کتاب‌های درسی ادبیات فارسی و تاریخ دوره متوسطه رشته علوم انسانی". فصلنامه نوآوری آموزشی، سال هفتم، شماره 27.
مؤمنی، منصور (1387). مباحث نوین تحقیق در عملیات تهران: انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
نوشادی، محمودرضا؛ شمشیری، بابک؛ احمدی، حبیب (1390). "نقش و کارکرد کتاب‌های تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان و سوم راهنمایی در شکل‌گیری هویت ملی". مجله علمی - پژوهشی پژوهش‌های برنامه درسی، انجمن علوم برنامه درسی ایران، دوره اول، شماره اول.
هولستی، ال ار (1373). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالارزاده امیری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
 
Fereshteh, M. Hussein. (1992). The US and Japaneese education: Should they be compared? Paper presented at Leihigh universitys conference on education and economics in technologically advancing countries. Bethlehem, P.A.
Keller, D. & Dror, I. (1995). Planning non- formal education curricula: the case of Israel. Paper presented at the annual meeting of the American Educationa Reseaech Association, San Francisco.
Kim, H.J. (2004). National Identity in Korean Curriculum, Canadian Social Studies, Vol.38(3):74-89.
Siriwardena, R. (2002). National identity, content of education and ethnic perception. http//www.Sangam.org/Analysisnationalidentity.