با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه مدیریت آموزشی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی آموزش مداوم پزشکی مبتنی بر یادگیری ترکیبی در ایران به انجام رسیده و برای اجرای آن از روش تحقیق ترکیبی با طرح اکتشافی- مدل توسعه ابزار استفاده شده است. در بخش کیفی پژوهش با استفاده از روش نظریة زمینه‌‌ای و مصاحبه با ده نفر از خبرگان آموزش مداوم پزشکی و یادگیری ترکیبی، پرسش‌نامه‌‌ای با 7 بعد اصلی، 28 مؤلفه و 100 گویه طراحی و سپس، در بخش کمّی، این پرسش‌نامه در یک مطالعة مقدماتی روی ده نفر از خبرگان آموزش مداوم پزشکی و یادگیری ترکیب اجرا شد. با توجه به بازخوردهای دریافتی پرسش‌نامه اصلاح شد و نسخة نهایی آن با روش تصادفی طبقه‌ای در اختیار 383 نفر از مشمولان قانون آموزش مداوم پزشکی قرار داده شد. اعتبار پرسش‌نامه با استفاده از روش دلفی سه مرحله‌ای به وسیلة صاحبنظران تأیید و پایایی آن با آلفای کرونباخ (903/0) محاسبه گردید. در بخش کیفی پژوهش از روش نمونه‌گیری هدفمند غیراحتمالی و در بخش کمّی از روش نمونه‌گیری تصادفی استفاده شد. برای آزمون الگوی مزبور، از تحلیل مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده و با تحلیل عاملی مرتبه اول، الگوی مزبور با 7 بعد، 28 مؤلفه و 100 گویه تأیید شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم نشان داد که ابعاد و مؤلفه‌‌های شمرده شده، بار عاملی کافی را برای پیش‌‌بینی الگوی آموزش مداوم جامعه پزشکی بر مبنای یادگیری ترکیبی دارند. همچنین شاخص‌‌های Chi-square/df برابر با 38/2، RMSEA برابر با 072/0، GFI برابر با 98/0، AGFI برابر با 92/0، CFI برابر با 94/0، NFI بود. نتایج آزمون‌‌های آماری نشان داد که الگوی طراحی شده آموزش مداوم جامعة پزشکی مبتنی بر یادگیری ترکیبی از برازش بسیار مطلوبی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing and Validating the Continuing Medical Education Model Based on Blended Learning

نویسندگان [English]

  • Parvin Sadeghitabar 1
  • Mehdi Shariatmadari 2

1 Ph.D. Student, Department of Educational Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad Universi-ty, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Department of Educational Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad Uni-versity, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of the present study was to design and validate the continuing medical education model based on blended learning in Iran. This study was conducted by using a mixed exploratory design with Instrument Development Model. First, in qualitative part of this study, a questionnaire consisted of 7 major aspects, 28 components and 100 sub-components was developed by using grounded theory approach and interview with 10 experts. Then, in the quantitative part, the primary designed questionnaire was distributed among 10 Iranian experts of Continuing Medical Education programs and Blended Learning. Based on the received feedback, the questionnaire was revised. Then the final version was distributed countrywide among 383 persons subject to continuing medical education rule, selected by stratified random sampling method. The validity of the questionnaire was confirmed by experts using the three-stage Delphi method and its reliability was calculated by Cronbach's alpha (α= 0.943). A Non-probability purposive sampling method was used in the qualitative part of the study whereas random sampling method was utilized in the quantitative part. Analysis of structural equation modeling was used for testing mentioned model. To verify the factor structure, the first confirmatory factor analysis was used and the model was confirmed with 7 major aspects, 28 components and 100 sub-components. Results of second-order confirmatory factor analysis showed that the extracted major aspects and components have sufficient factors for predicting the Continuing Medical Education model based on blended learning in Iran. In addition, goodness of the fit indices were as follows: (Chi-square/df= 2.38), (RMSEA= 0.072), (GFI=0.98), (AGFI = 0.92), (CFI = 0.94), (NFI = 0.98(. The results of statistical tests displayed that the designed model for continuing medical education model based on blended learning in Iran is well fitted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model Designing
  • Continuing Medical Education
  • Blended Learning
  • Structural Equation Modeling
اکبری بورنگ، محمد، عجم، علی اکبر، جعفری ثانی، حسین، صابری، رضا، شکوهی فرد، حسین (1395). طراحی و اعتباریابی الگوی تدریس مجازی با کیفیت در نظام آموزش عالی ایران. پژوهش‌های کیفی در برنامة درسی. 1(2): 73-106.
برقی، عیسی، ملکی، حسن، عباس‌پور، عباس، زارعی، اسماعیل، سراجی، فرهاد (1393). طراحی و اعتباریابی الگوی مطلوب برنامة‌ درسی مساله‌محور در دانشگاه‌های الکترونیکی؛ مطالعة ترکیبی. دو ماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. ۷ (۱) :۶۳-۶۸.
پوراصغر، نصیبه، کیامنش، علیرضا، سرمدی، محمدرضا (1395). مدل پیش‌بینی عملکرد تحصیلی دانشجویان آموزش از دور بر اساس متغیرهای فردی باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی. فصلنامة علمی-پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(14)، 7-22.
پورقانع، پرند، امامی‌سیگارودی، عبدالحسین، سالاری، ارسلان (1397). تجارب اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در خصوص شرکت در برنامه‌های آموزش مداوم در سال ۱۳۹۶-۱۳۹۵: یک مطالعة کیفی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. ۱۰ (۱) :۲۰-۱۰.
حقانی، فریبا، معصومی، رسول (1389). مروری بر نظریه‌های یادگیری و کاربرد آنها در آموزش پزشکی. مجلة ایرانی آموزش در علوم پزشکی. ۱۰ (۵) :۱۱۸۸-۱۱۹۷.
حیدری، شعبان، ایزدی، صمد، صالحی عمران، ابراهیم (1396). شناسایی، تدوین و اعتباریابی شاخص‌های آموزش و یادگیری در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها. فصلنامة علمی-پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 5(2)، 47-56.
خزاعی، شهرام، راشدی، الهه، براتی، الهه (1391). رویکردهای آموزش تلفیقی در علوم پزشکی: مطالعة مروری. مجله علمی پژوهان. ۱۱ (۱) :۶-۱۱..
خشنودی‌فر، مهرنوش، مهاجرپور، روناک، رحیمی، عزت‌الله، روشنی، دائم، زارع‌زاده، یدا... (1398). مقایسه تأثیر کلاس وارونه (Class Flipped) و روش سنتی بر رضایت، مشارکت فعال و میزان یادگیری در یک دوره آموزش مداوم پزشکان عمومی. مجلة علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان. ۲۴ (۱) :۵۶-۶۵
دادگران، نفیسه السادات، باقری، مهدی، احمدی، امینه (1399). شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ارتقای نظام آموزش پزشکی در تراز بین‌المللی با استفاده از تکنیک دلفی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 12(1): 52-77.
دلاور، ع (1397). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.
زارع، حسین، صیف، محمدحسن، طالبی، سعید (1396). آمار استنباطی پیشرفته. انتشارات پیام نور.
زارع، محمد، ساریخانی، راحله (1394). کاربرد تکنولوژی آموزشی در آموزش پزشکی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. ۱۵: ۶۲۸-۶۲۹.
سراجی، فرهاد، عطاران، محمد، نادری، عزت‌الله؛ علی‌عسگری، مجید (1386). طراحی برنامة درسی دانشگاه مجازی. مجلة برنامه درسی، (6): 79-118.
شریفی، محمد، فتح آبادی، جلیل، شکری، امید، پاکدامن، شهلا (1398). تجربۀ آموزش الکترونیکی در نظام آموزشی ایران: فراتحلیل اثربخشی آموزش الکترونیکی در مقایسه با آموزش حضوری. فصلنامة علمی-پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 7(1)، 9-24.
صالحی عمران ابراهیم، سالاری ضیاءالدین (1391). یادگیری ترکیبی؛ رویکردی نوین در توسعه آموزش و فرآیند یاددهی/یادگیری. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. ۵ (۱) :۶۹-۷۵.
ضرابیان، فروزان (1396). تاثیر روش یاددهی-یادگیری ترکیبی، انگیزش و علاقه به درس آناتومی در دانشجویان علوم پزشکی، پژوهش در آموزش پزشکی، 71-63.
عطایی، مصطفی، صفاریان همدانی، سعید، ضامنی، فرشیده (1398 ب). مروری بر روش‌های رایج و مؤثر آموزشی در آموزش مداوم پزشکی. تعالی بالینی. ۹ (۳) :۱۲-۲۲.
عطایی، مصطفی، صفاریان‌همدانی، سعید، ضامنی، فرشیده (1398 الف). ارائة مدل تدریس مؤثر در برنامه‌های آموزش مداوم پزشکی. مجلة دانشگاه علوم پزشکی مازندران. ۲۹ (۱۷۶): ۲۰۲-۲۰۷.
ﻓﺮداﻧﺶ، ﻫﺎﺷﻢ (1394). ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮی ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی آﻣﻮزﺷﻲ، ﺗﻬﺮان: ﺳﻤﺖ.
محبوبی، طاهر، زارع، حسین (1397). ضروریات یادگیری ترکیبی، یک راهنمای مبتنی بر استاندارد، تهران: انتشرات دانشگاه پیام نور.
محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی- ضد روش. تهران. انتشارات جامعه شناسان.
محمدی، آیین؛ کهن نوشین؛ منجمی، فرشید و بیداری، علی (1393). مروری بر جایگاه و وضعیت آموزش مداوم پزشکی و توسعه مداوم حرفه‌ای در جهان، طب و تزکیه، 23، 20-9.
مومنی، منصور، فعال قیومی، علی (1396) تحلیل‌های آماری با استفاده SPSS، ناشر کتاب جدید.
میرمقتدایی، زهره سادات، احمدی، سلیمان (1398). اثربخشی یادگیری ترکیبی حوزة آموزش پزشکی: تبیین ابعاد و مولفه‌ها بر اساس تجارب ذینفعان. مجلة توسعه آموزش در علوم پزشکی. ۱۲ (۳۳) :۲۶-۳۳.
 
 
AbuSneineh, W., & Zairi, M. (2010). An evaluation framework for E-learning effectiveness in the Arab World.
Anney, V.N. (2014). Ensuring the quality of the findings of qualitative research: Looking at trustworthiness criteria. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies (JETERAPS), 5(2), 272-281.
Barrett, H. C. (2007). Researching electronic portfolios and learner engagement: The REFLECT initiative. Journal of adolescent & adult literacy, 50(6), 436-449.
Bielawski, L., & Metcalf, D. S. (2003). Blended e-learning: Integrating knowledge, performance, support, and online learning. Human Resource Development.
Boelens, R., Voet, M., & De Wever, B. (2018). The design of blended learning in response to student diversity in higher education: Instructors’ views and use of differentiated instruction in blended learning. Computers & Education, 120, 197-212.
Boettcher, J. V. (2007). Ten core principles for designing effective learning environments: Insights from brain research and pedagogical theory. Innovate: Journal of Online Education, 3(3).
Bonk, C. J., & Graham, C. R. (2012). The handbook of blended learning: Global perspectives, local designs. John Wiley & Sons.
Carman, J. M. (2002). Blended learning design: Five key ingredients. Retrieved August, 18, 2009.
Chodorow, S. (2015). Educators must take the electronic revolution seriously. Academic medicine, 71(3), 221-226.
Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2017). Designing and conducting mixed methods research. Sage publications.
Garrison, D. R., Anderson, T., & Archer, W. (2003). A theory of critical inquiry in online distance education. Handbook of distance education, 1, 113-127.
George‐Walker, L. D., & Keeffe, M. (2010). Self‐determined blended learning: a case study of blended learning design. Higher Education Research & Development, 29(1), 1-13.
Graham, C. R. (2006). Blended learning systems. The handbook of blended learning: Global perspectives, local designs, 3-21.
Huang, R, Ma, D. & Zhang, H. (2008), Toward a design theory of blended learning curriculum. Lecture Notes in Computer Science, 5169 LNCS, pp 66.
Huang, R., & Zhou, Y. (2006). Designing blended learning focused on knowledge category and learning activities. The handbook of blended learning: global perspectives, local designs, 296-310.
Huang, R., Ma, D., & Zhang, H. (2008). Towards a design theory of blended learning curriculum. In International Conference on Hybrid Learning and Education (pp. 66-78). Springer, Berlin, Heidelberg.
Jowsey, T., Foster, G., Cooper-Ioelu, P., & Jacobs, S. (2020). Blended learning via distance in pre-registration nursing education: A scoping review. Nurse Education in Practice, 102775.
Kerres, M., & Witt, C. D. (2003). A didactical framework for the design of blended learning arrangements. Journal of educational media, 28(2-3), 101-113.
Khan, B. H. (2004). The People—Process—Product Continuum in E-Learning: The E-Learning P3 Model. Educational Technology, 44(5), 33-40.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.
Leidl, D. M., Ritchie, L., & Moslemi, N. (2020). Blended learning in undergraduate nursing education–A scoping review. Nurse Education Today, 86, 104318.
Ojaghi Haghighi, S. H., Hejazi, A., Zijah, V., Hazrati, H., & Dastgiri, S. (2019). Need Assessment Models of Continuing Medical Education in Advanced and Developing Countries-A Systematic Review Study. Depiction of Health, 10(1), 74-83.
Qu, Y., Wang, C., Liu, F., & Zhang, X. (2008). Blended learning applying in university education. In International Conference on Hybrid Learning, Hong Kong.
Rieger, U. M., Pierer, K., Farhadi, J., Lehmann, T., Röers, B., & Pierer, G. (2009). Effective acquisition of basic surgical techniques through Blended Learning. Der Chirurg; Zeitschrift fur alle Gebiete der operativen Medizen, 80(6), 537-543.
Romanov, K., & Nevgi, A. (2008). Student activity and learning outcomes in a virtual learning environment. Learning Environments Research, 11(2), 153-162.
Tashakkori, A., Teddlie, C., & Teddlie, C. B. (1998). Mixed methodology: Combining qualitative and quantitative approaches (Vol. 46). Sage.
Trapp, S. (2006). Blended Learning Concepts-a Short Overview. In Innovative Approaches for Learning and Knowledge Sharing, EC-TEL 2006 Workshops Proceedings (28-35).
Troha, F. J. (2002). Bulletproof Instructional Design [R]: A Model for Blended Learning. USDLa Journal, 16(5), n5.
Wang, Y., Han, X., & Yang, J. (2015). Revisiting the blended learning literature: Using a complex adaptive systems framework. Journal of Educational Technology & Society, 18(2), 380-393.
Wu, P. H., Kuo, C. H., Wu, P. L., & Wu, T. H. (2006). Design a competence–based Networked Learning system: using sequence Control as Example. Current Development in Technology-Assisted Education, 2, 787-791.
Yuen, A. H. (2011). Exploring teaching approaches in blended learning. Research & Practice in Technology Enhanced Learning, 6(1).