با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دکتری روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان

3 کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی ایلام، ایلام، ایران

4 کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران، دبیر ریاضی مدارس مشهد

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تکنیک‌های مختلف پرورش خلاقیت ریاضی بر باور انگیزشی و شناختی در درس ریاضی دانش‌آموزان دختر انجام گردید. در این پژوهش، از طرح پیش‌آزمون– پس‌آزمون با گروه گواه استفاده گردید. جامعه آماری کل دانش‌آموزان دختر سال سوم راهنمایی شهر مشهد بودند. 40 دانش‌آموز به صورت نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شدند و در گروه‌های آزمایش (20 نفر) و گواه (20 نفر) جایگزین گردیدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر، پرسش‌نامه الگوهای یادگیری سازشی (میدلتن و میگلی، 1997) بود که متشکل از خرده‌مقیاس‌های خودکارآمدی ریاضی (باور انگیزشی) و مشغولیت‌شناختی (باور شناختی) در درس ریاضی بود. ابتدا پرسش‌نامه الگوهای یادگیری سازشی به عنوان پیش‌آزمون بر روی کلیه آزمودنی‌ها اجرا گردید، پس از آن برنامه پرورش خلاقیت ریاضی بر روی گروه آزمایش اجرا شد در حالی که گروه گواه هیچ‌گونه آموزشی را دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات آموزشی بار دیگر پرسش‌نامه الگوهای یادگیری سازشی به‌عنوان پس‌آزمون بر روی کلیه آزمودنی‌ها اجرا گردید. داده‌ها در نرم‌افزار spss وارد شد و با استفاده از آماره‌های توصیفی و آزمون t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مقایسه میانگین تفاضل نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون خودکارآمدی شغلی و مشغولیت‌تحصیلی در دو گروه کنترل و آزمایش نشان داد که عملکرد ریاضی در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس‌آزمون نسبت به پیش‌آزمون افزایش معنی‌داری یافت. بنابراین پرورش خلاقیت ریاضی تاثیر معنی‌داری بر بهبود خودکارآمدی ریاضی و مشغولیت‌شناختی دانش‌آموزان در درس ریاضی داشت. لذا پیشنهاد می‌شود در طراحی محتوای دوره‌های آموزشی، به منظور بهبود عملکرد ریاضی دانش‌آموزان، تکنیک‌های مختلف پرورش خلاقیت به خوبی گنجانده شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the effects of various techniques of mathematical creativity development on motivational and cognitive beliefs in mathematics among female students

نویسندگان [English]

  • Efat sadat Mahdizade 1
  • mohammadreza khodabakhsh 2
  • Fariba Kiani 3
  • Sadegh Hajizadeh Nadaf 4

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effect of various techniques of mathematical creativity development on motivational and cognitive beliefs in mathematics among female students. The research method was pre-test and post-test design with a control group. The population of study includes every female students at guidance school in Mashhad city.40 students were selected by multi-stage sampling method and were replaced in the experimental (n=20) and control (n=20) groups. The used tool included adaptive learning models questionnaire (Middleton and Midgley, 1997), which consists of mathematics self-efficacy (motivational beliefs) and cognitive engagement (cognitive beliefs) subscales in math. Beginning, adaptive learning models questionnaire was performed as a pre-test on all subjects, then mathematical creativity program were run on experimental group while control group did not receive any training. After training sessions, adaptive learning models questionnaire was performed as the post-test on all subjects. Data was entered into spss software and was analyzed by using descriptive indexs and independent t test. Comparing the difference mean of pre-test and post-test of mathematical self-efficacy and cognitive engagement in two control and experimental groups showed mathematic performance of experimental group has increased rather than the control group at post-test. Therefore, mathematical creativity development has a significant influence on mathematical efficacy and cognitive engagement enhancement in math. Thus, we suggest to include mathematical creativity technique in desiging training courses to improve students’ math performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mathematical creativity
  • motivational beliefs
  • mathematical self-efficacy
  • cognitive beliefs
  • Cognitive engagement
  • female students
انصاری، رقیه. (1376). بررسی راهبردهای یادگیری با خلاقیت دانش‌آموزان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. دانشگاه تهران.
حسینی، افضل‌السادات. (1387). ماهیت خلاقیت و شیوه‌های پرورش آن (چاپ چهارم). مشهد: آستان قدس رضوی.
سیف، علی‌اکبر. (1379). روا‌‌ن‌شناسی تربیتی. تهران: آگاه.
کیامنش، علیرضا؛ خیریه، مریم. (1379). روند تغییرات درون‌داده‌ها و برون‌داده‌های آموزشی ریاضی. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت انجمن بین‌المللی ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی.
محسن‌پور، مریم. (1384). نقش خودکارآمدی، اهداف پیشرفت، راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال سوم متوسطه رشته ریاضی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. دانشگاه تهران.
نکویی، بیوک. (1378). بررسی رابطه خلاقیت، باورهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری خودنظم‌بخش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان ریاضی– فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، کار دانش و فنی حرفه‌ای شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. دانشگاه تهران.
 
Bouffard. B. T. (1990). Influence of self-efficacy on performance in cognitive task. Journal of social psychology, 130, 353-363.
Green. B. A. (1999). Goal, values and beliefs as predictors of achievement and effort in high school mathematics classes. Retrieved from http://www.findarticles.com
Haylock, W. (1987). Matematical creativity in school children. Journal of creativity behavior, 214, 48-59.
Hannula, M. S. (2006). Affect in mathematical thinking and learning: Towards integration of emotion, motivation, and cognition. Rotterdam: Sense.
Jankowska, M. Atlay, M. (2008). Use of creative space in enhancing student’s engagement. Innovations in Education and Teaching International, 45, 271.
Mann, E. L. (2006). Mathematical creativity and school mathematics: Indicators of mathematical creativity in middle school students. Roeper Review, 28, 179.
Middleton, M. J. & Midgley, C. (1997). Avoiding the demonstration of lack of ability: An under explored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89(4), 710-718.
Miller, R. B., Green, B. A., Montalvo, G. P., Ravindran. B., Nichols, J. D. (1996). Engagement in academic work: the role of learning goals, futher consequences, pleasing others and perceived ability. Contemporary Educational psychology, 21: 388-400.
Nicolaidou, M. & Philippou, G. (2009). Attitude towards mathematics, self-efficacy and achievement in problem-solving. European Ropean Research in Mathematics Education III. Retrieved from http://www.dm.unipi.it/didu ca/CERME3 /Proceedings.
Pajares, F., Graham, L. (1999). Self-efficacy, motivation constructs and mathematics performance of entering middle school student. Contemporary Educational Psychology, 24, 124-139.
Pajares, F., Miller, M.D. (1994).The role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem-solving: A path analysis. Journal of   Educational Psychology, 86, 193-203.
Panastasiou, C. (2002). School, teaching and family influence on student attitude toward science: Based on timss data Cyprus. Studies in Educational Evaloation, 28, 71-86.
Rotgans, J. I., Schmidt, H.G. (2011). Cognitive engagement in the problem-based learning classroom. Adv in Health Sci Educ, 16, 465–479.
Schunk, D. H., Ertmer. P. A. (2000). Self-efficacy and academic learning: Self-efficacy enhancing in terventions. Handbook of self-Regulation, 631-649.
Shriki, A. (2010). Working like real mathematicians: developing prospective teachers’ awareness of mathematical creativity through generating new concepts. Educ Stud Math, 73,159–179.
Sriraman, B. (2009). The characteristics of mathematical creativity. ZDM Mathematics Education, 41, 13–27.
Torrance, E. P. (1979). Creativity research in education. chicago: aldine.
Yan , J. S., Brazeau, M. (2002). Creativity in math? Say it is not so! Building data literacy in high schools . School  Libraries in Canada, 22.
Zimmerman, B, J., Martinez-Pons, M. (1990). Students differences in self-regulated learning:Relating grade, sex, and giftedness to self-efficacy and  strategy use. Journal of Educational Psychology, 82, 51-59.