با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه یزد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه یزد

چکیده

هدف از پژوهش، بررسی نقش جهت‌گیری هدف و راهبردهای فراشناختی خواندن در پیش‌بینی انگیزش تحصیلی دانشجویان است. بدین منظور 150 نفر از دانشجویان پسر به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و پرسش‌نامه انگیزش تحصیلی، پرسش‌نامه اهداف پیشرفت، و پرسش‌نامه راهبردهای فراشناختی خواندن را تکمیل کردند. سپس، داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین جهت‌گیری هدف عملکرد-گرایشی، تسلط- اجتنابی، راهبردهای فراشناختی خواندن و انگیزش درونی رابطه معنی‌داری وجود دارد. بین جهت‌گیری هدف عملکرد- گرایشی، عملکرد- اجتنابی و انگیزش بیرونی رابطه معنی‌داری مشاهده شد. همچنین بین جهت‌گیری هدف عملکرد- گرایشی، تسلط- گرایشی و بی‌انگیزگی نیز رابطه معنی‌دار مشاهده شد. ضرایب رگرسیون چند متغیری نشان داد که جهت‌گیری هدف عملکرد-گرایشی، تسلط-گرایشی و راهبردهای فراشناختی خواندن می‌توانند انگیزش درونی و هدف عملکرد- اجتنابی می‌توانند انگیزش بیرونی و بی‌انگیزگی را پیش‌بینی کنند. مطابق نتایج بدست آمده، اهداف پیشرفت و راهبردهای فراشناختی خواندن با انگیزش تحصیلی رابطه دارند و در موقعیت‌های تحصیلی باید به این متغیرها توجه کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of goal orientation and metacognitive reading strategies in predicting academic motivation of male students of Yazd Farhangian University

نویسندگان [English]

  • Kazem Barezegar Barfooei 1
  • Mehdi Barzegar Barfooei 2
  • Ya'aghob Mollaee Bahrami 2

چکیده [English]

The purpose of this study is investigating the role of goal orientation and metacognitive reading strategies in predicting academic motivation in university student. The participants were 150 male students those were selected by using simple random sampling method. For assessing the research variables, the participants completed two measures: The Academic Motivation Scale version for student, Achievement Goal Questionnaire and metacognitive reading strategies questionnaire. Data were analyzed through Pearson correlation coefficient and multiple regression methods. The results showed that there are significant relationship between goal orientation performance-approach, mastery - avoidance, metacognitive strategies in reading and intrinsic motivation. Between goal orientation performance - approach, performance - avoidance and extrinsic motivation was a significant relationship. Was observed significant relationship between goal orientation performance-approach, mastery - avoidance, and amotivation. The results of regression that coefficients showed that goal orientation performance-approach, mastery-approach and metacognitive reading strategies can predict intrinsic motivation and goal performance - avoidance can predict extrinsic motivation and amotivation. With regard to the results, achievement goals and metacognitive reading strategies related to academic motivation and should be emphasized in academic settings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Goal Orientation
  • metacognitive reading strategies
  • Motivation
  • students
  • Farhangian University
آزادی‌خواه، لاله. (1389). رابطه خلاقیت، انگیزش تحصیلی و مهارت‌های شناختی با عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان متوسطه شهر زرقان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد واحد مرودشت.
اسلاوین، رابرت، ایی. (1389). روان‌شناسی تربیتی (نظریه‌ها و کاربست). ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان.
بحرانی، محمود. (1384). مطالعه انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه استان فارس و عوامل همبسته با آن. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، سال22، شماره4، ص115- 104.
بیابانگرد، اسماعیل. ( 1384). رابطه میان عزت نفس، انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان‌های تهران. مطالعات روان‌شناسی، دانشگاه الزهراء(س)، سال1، شماره 4 و5، ص 18- 5.
پورطاهریان، زبیده؛ خسروی، معصومه و محمدی فر، محمدعلی. (1393). نقش راهبردهای فراشناختی خواندن و عادت­های مطالعه در انگیزش پیشرفت دانش­آموزان دختر.  مجله روان‌شناسی مدرسه، سال2، شماره1، ص 26-22.
چالمه، رضا؛ لطیفیان، مرتضی. (1391). ویژگی‌های محیط یادگیری فراشناختی و پیشرفت تحصیلی: بررسی نقش واسطه ای باورهای انگیزشی در دانش‌آموزان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، سال6، شماره3، ص 58-43.
حسین‌چاری، مسعود؛ سماوی، سیدعبدالوهاب؛ کردستانی، داوود. (1389). انطباق وبررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه راهبردهای فراشناختی خواندن درمیان دانش‌آموزان دوره متوسطه. مطالعات روان‌شناختی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، سال6، شماره1، ص 183-163.
حسینی، فریده‌السادات؛ لطیفیان، مرتضی. (1388). پیش‌بینی جهت‌گیری هدف با استفاده از پنج عامل بزرگ شخصیت در میان دانشجویان دانشگاه شیراز. مطالعات روان‌شناختی، سال5، شماره1، ص 94-74. 
دلاورپور، محمدآقا. (1387). پیش‌بینی فراشناختی و پیشرفت تحصیلی براساس جهت‌گیری هدف پیشرفت. فصلنامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، سال3، شماره9، ص 96-71.
دفترچی، عفت؛ شیخ‌الاسلامی، راضیه. (1392). نقش برآورده شدن نیازهای اساسی روان‌شناختی در جهت‌گیری‌های هدف دانش­آموزان. مجله روان‌شناسی، سال 17، شماره3، ص 347-330.
ربانی، زینب؛ یوسفی، فریده. (1393). رابطه باورهای انگیزشی و پیشرفت تحصیلی با واسطه‌گری انواع جهت‌گیری هدف و راهبردهای یادگیری خود تنظیمی. مجله روان‌شناسی، سال 18، شماره3، ص262-247.
سانتراک، جان دبلیو. (1387). روان‌شناسی تربیتی (چاپ اول). ترجمه شاهده سعیدی، مهشید عراقچی، حسین دانش‌فر. تهران: رسا.
شیخ‌الاسلامی، راضیه؛ رضویه، اصغر. (1384). پیش­بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه شیراز با توجه به متغیرهای انگیزش بیرونی، انگیزش درونی و جنسیت. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، سال22، شماره4، ص 103-94.
طالبی، هوشنگ. (1391). ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش انگیزه تحصیلی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه اصفهان بر اساس نظریه خودمختاری. رویکردهای نوین آموزشی، سال 7، شماره 1، ص 153-137.
عاشوری، جمال؛ آزادمرد، شهنام؛ جلیل آبکنار، سیده سمیه؛ معینی کیا، مهدی. (1392). الگوی پیش­بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس راهبردهای شناختی وفراشناختی، جهت­گیری هدفهای پیشرفت و هوش معنوی در درس زیست شناسی. مجله ی روان شناسی مدرسه، سال2، شماره4،  ص 136- 118.
عاشوری، جمال. (1389).نقش راهبردهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری شناختی و یادگیری از همتایان در پیش­بینی پیشرفت تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی، دانشگاه سمنان.
عشورنژاد، فاطمه. (1392). اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی بر انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، سال3، شماره 27، ص 116-103.
عطارخامنه، فاطمه؛ سیف، علی اکبر. ( 1388 ). تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری مطالعه فراشناختی برانگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان. پژوهش‌نامه مطالعات روان‌شناختی تربیتی، سال9، ص 74-58.
مشتاقی، سعید. (1391). پیش­بینی پیشرفت تحصیلی براساس جهت­گیری هدف پیشرفت. فصلنامه راهبردهای آموزش، سال5، شماره2، ص 94-89..
ملکیان، فرامرز؛ نریمانی، مریم و صاحب‌جمعی، ساغر. (1391). نقش راهبردهای شناختی و فراشناختی در انگیزه پیشرفت فراگیران نظام آموزشی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال 7،  شماره25، ص 38-21.
واحدی، شهرام؛ اسماعیل‌پور، خلیل؛ زمان‌زاده، وحید؛ عطایی‌زاده، افسانه. (1391). نیمرخ انگیزش تحصیلی دانشجویان پرستاری و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی، رویکرد فردمحور. فصلنامه افق پرستاری، سال1، شماره1، ص 46-27.
ویسانی، مختار؛ لواسانی، غلامعلی؛ اژه‌ای، جواد. (1391). نقش اهداف پیشرفت، انگیزش تحصیلی و راهبردهای یادگیری بر اضطراب آمار، آزمون مدل علی. مجله روان‌شناسی 62. سال 16، شماره2، ص 160-142.
هاشمی، زهرا؛ خیّر، محمد. (1387). بررسی رابطه ابعاد فراشناخت عاطفی و جهت‌گیری هدف. فصلنامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، سال 3، شماره11، 150- 127.
 
Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structure  and students motivation. Journal of Educational Psychology, 0(3): 260-267.
Arias, J, D, F. (2004). Recent perspectives in the study of motivation: goal orientation theory. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 2(1): 35-62.
Asif, Manal, Mohammad. (2011). Achievement Goals and Intrinsic Motivation: A Caseof IIUM. International Journal of Humanities and Social Science, 1(6): 196-206.
Ausubel, D. P. (2013). A Cognitive structure theory of school learning. In Siegel, S. (Ed.), Instruction: Some Contemporary viewpoints. Scranton.
Cury, F., Elliot, A., Sarrazin, P., Da Fonseca, D. & Rufo, M. (2002). The trichotomous achievement goal model and intrinsic motivation: A sequential mediational analysis. Journal of Experimental Social Psychology, 38(5): 473-481.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well being. American. Psychologist, 55(1): 68- 78.
Dodge, T. M., Mitchell, M. F., & Mensch, J. M. (2009). Student retention in athletic training education programs. Journal of Athletic Training, 44(2):197- 207.
Elliot, A., & Harackiewicz,.J. (1996). Approach and avoidanc achievement goals, and intrinsic motivation: A mediational analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 70(3): 461-475.
Elliot, Andrew, J. Murayama, Kou. (2008). On the Measurement of Achievement Goals: Critique, Illustration, and Application. Journal of Educational Psychology, 100(93): 613- 628.
Elliot A, McGregor H. (2001). Achievement goals framework. Journal Personal Soc Psychol ,80(3): 501-19.
Flavell, j. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive developmental inquiry. American psychologist, 34(10): 906-911.
Greene, B. A., Miller, R. B., Crowson, M., Duke, B. L., & Akey, K. L. (2004). Predicting high school students cognitive engagement and achievement: Contributions of classroom perceptions and motivation. Comtemporary Educational Psychology, 29(4): 462-482.
Griffin, R., MacKewn, A., Moser, E., & Van Vuren, K. W. (2013). Learning Skills And motivation: Correlates to superior academic performance. Business Education and Accreditation, 5(1): 53- 65.
Hidi, S., & Harackiewic, J. M. (2000). Motivating the Academically Unmotivated: A Critical Issue for the 21st Century. Review of Education Research, 70(2): 151 -179.
Javanmard, A., Hoshmandja, M. & Ahmadzadeh, L. (2012). Investigating the relationship between self-efficiacy, cognitive and metacognotive strategies, and academic self-handicapping with academic achievement in male High school students in the Tribes of Fars Province, Journal of Life Science and Biomedicine, 3(1): 27-34.
Kabat-zinn, j. (2006). Coming to oursenses: Healing ourselves and world through mindfulness. New york: Hyperion.
Kaplan A, Martin L, Maehr L. (2007). The contributions and prospects of goal orientation theory. J Educ Psychol Rev; 19(2): 141-84.
Kaplan, A. & Flum, H. (2010). Achievement goal  orientations and identity formation styles Educational Research Review, 5: 50–67.
Kahraman, N. & Sungur, S. (2011). The contribution of motivation beliefs to students, metacognitive strategy use, Journal of Education and Science, 36(160): 3-10.
Kirmizi, F. S. (2010). Relationship between reading comprehension strategy use and dailyfree reading time. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2): 4752- 4756.
Lammers, W. J., & Smith, S.M. (2008). Learning factors in the university classroom: Faculty and student perspectives. Teaching Psychology, 35(2): 61-70.
Lau K, Chan D W. (2003). Reading strategyuse and motivation among Chinese good and poor readers in Hong Kong. Journal of Research in Reading, 26(2): 177-190.
Lee, J.Q.,  McInerney,D,M., Liem, G, A, D.,  &  Ortiga,  Y, P. (2010). The relationship between future goals and achievement goal orientations: An intrinsic–extrinsic motivation perspective. Journal of Contemporary Educational Psychology, 35(4): 264-279.
Mattern, Rebecca, A. (2005). College students’ goal orientations and Achievement. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 17(1): 27-32.
Moore, S., Armstrong, C., & Pearson, J. (2008). Lecture absenteeism among students inhighereducation: A valuable route to understanding student motivation. Journalm of Higher EducationPolicy and Management, 30(1): 15 -24.
Mokhtari, k. & Reichrd, C. A. (2002). Assessing students, Metacognitive Awareness of reading Strategies. Journal of Educational Psychology, 94 (2): 249-259.
Pressley, M & Afflerbach, P. (1995). Verbal protocols of reading: The nature of constructively responsive reading. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Pajares, F., Britner, S. L., & Valiance, G. (2000). Relation between achievement goals and self-beliefs of middle school students. Contemporary Educational Psychology, 25(4): 406 - 422.
Paris, S. G & Winograd, P. (1990). How metacognition can promote academic learning and instruction. In B. F. Jones & L. Idol (Eds.), Dimensions of thinkingandcognitive instruction (pp. 15-51) , Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Pintrich, P. R., & De Groot, E. V. (1990). Motivational  and  self – Regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1): 33-40.
Pintrich, PR. (2000). An achievement goal theory perspective on issues in Motivation terminology, theory, and research. Contemporary Educational Psycholog, 25(1): 92-104 .
Putwain, D, W., & Daniels, R.A. (2010). Is the relationship between competence beliefs and test anxiety influenced by goal orientation?. Journal of Learning and Individual Differences, 20(1): 8- 13.
Radosevich, D., Vaidyanatan, V., Yao, S., & Radosevich, D. (2004). Relating goal orientation to self- regulatory processes: A longitudinal field test. Contemporary Education Psychology, 29(3): 207-229.
Schunk, D. H,, Pintrich, P. R., & Meece, J. L. (2008). Motivation in education: Theory research, and application (3"^ ed.). Upper Saddle River, NJ:Merrill/ Prentice-Hall.
Temur, Turan., Kargin, Tolga., AylinBayar, saadet., Bayar, Volkan. (2010). Metacognitive a wareness of grades 6, 7, 8 students in reading process. Piocedia social and Behavioral sciences, 2(2): 4193 - 4199.
Yau JC. (2005). Two Mandarin readers in Taiwan: characteristics of children with higher and lower reading proficiency levels. Journal of Research in Reading, 28(2): 108-124.
Vallerend, R.j., Pelletier, L.G., Blais, M.R., Briere, N.M., Senecal, C., & Vallieres, E. F. (1992). The Academic Motivation Scale: A measure of intrinsic, extrinsic, and amotivation in education. Journal of Educational and Psychological  Measurement, 52(4): 1003-1017.
Vermetten, Y, J., Lodewijks, H. G., & Vermunt, J. D. (2001). The roie of personality traits and goal orientation in strategy use. Contemporary Educatinal Psychology, 26(2): 149-170.
Woolfolk, A. E. (2010). Educational Psychology 5th. (ed.) Boston: Allyn andBacon.
Wilson, J. H., & Wilson, S. B. (2007). The first day of class affects student motivation: An experimental study. Teaching of Psychology, 34(4): 226-230.