فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

تحلیل چندسطحی از خودبیگانگی تحصیلی نوجوانان: نقش فرهنگ مدرسه و نیازهای روان‌‎شناختی اساسی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی

2 دانشیار علوم تربیتی، دانشگاه ارومیه

3 دانشیار علوم تربیتی، دانشگاه تبریز

چکیده

از خودبیگانگی، حالت انزوا از یک گروه یا فعالیتی است که انتظار می‌رود فرد در حالت عادی با آن گروه احساس همبستگی نموده یا با آن فعالیت درگیر شود. نوجوانانی که دچار از خودبیگانگی تحصیلی هستند، تبدیل به بزرگسالانی می‌شوند که از لحاظ اقتصادی و سیاسی منزوی بوده و در فقر زندگی می‌کنند. هدف پژوهش حاضر، بررسی چندسطحی رابطه فرهنگ مدرسه، نیازهای روان‌شناختی اساسی و از خودبیگانگی تحصیلی نوجوانان بود. بدین منظور، 1029 نفر از دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر ارومیه با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده و به پرسش‌نامه‌های از خودبیگانگی تحصیلی، فرهنگ مدرسه و نیازهای روان‌شناختی اساسی پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار HLM استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که در سطح فردی نیازهای روان‌شناختی اساسی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط) اثر منفی و معنی‌دار بر از خودبیگانگی تحصیلی دارند. در سطح مدرسه نیز اثرات روابط دانش‌آموزان و معلمان و فرصت‌های آموزشی بر متغیر وابسته منفی و معنی‌دار بود. اما روابط دانش‌آموزان و انتظارات هنجاری اثر معنی‌داری بر این متغیر نداشتند. به طور کلی یافته‌های پژوهش بر لزوم توجه به نقش عوامل چندسطحی در مطالعه از خودبیگانگی تحصیلی نوجوانان تأکید می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Multilevel analysis of adolescents' academic alienation: the roles of school culture and basic psychological needs

نویسندگان [English]

  • Javad Amani Saribagloo 1
  • Firozeh Sepehrian-Azar 2
  • Shahram Vahedi 3

چکیده [English]

Alienation is the state or experience of being isolated from a group or an activity to which one should belong or in which one should be involved. Adolescents who are alienated often become adults who are socially alienated, who live in poverty, and who are politically powerless. The aim of current research was multi level analysis of the relationship between school culture, basic psychological needs and adolescents' academic alienation. 1029 high school students of Urmia city were randomly selected through multiphase cluster sampling method and answered to academic alienation, school culture and basic psychological needs questionnaires. Using HLM software for data analysis, the findings revealed that in individual level basic psychological needs (autonomy, competence and relatedness) had negative and significant effect on academic alienation. In school level, the effects of students-teachers relationship and educational opportunity on dependent variable were negative and significant. But the effects of students' relationships and normative expectations weren't significant. In general, research findings emphasize on multi level factors roles in studying academic alienation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic alienation
  • basic psychological needs
  • School culture
  • Self-determination theory
مراجع
اژه‌ای، جواد؛ خضری آذر، هیمن؛ بابایی، محسن؛ امانی، جواد. (1387). الگوی ساختاری روابط بین حمایت از خودمختاری ادراک‌شده معلم، نیازهای روان‌شناختی اساسی، انگیزش درونی و تلاش، پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 2(4)، 47-56.
اکبری سوره، پروا؛ امانی، جواد؛ محمودی، حجت. (1392). تحلیل کانونی رابطه فرهنگ مدرسه و از خودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر ارومیه. دومین همایش ملی روان‌شناسی دانشگاه پیام نور، مهاباد.
تنهای رشوانلو، فرهاد؛ حجازی، الهه. (1388). ارتباط ادراک از سبک فرزندپروری والدین با انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی. دانشور رفتار، سال 16، شماره 39، 14-1.
عزیزی، شهریار؛ روستا، احمد. (1389). عوامل مؤثر بر عملکرد نیروی فروش با رویکرد دوسطحی. مدیریت بازرگانی، 2(5)، 95-108.
قلاوندی حسن؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ بابایی سنگلجی، محسن. (1391). تحلیل کانونی رابطه فرهنگ مدرسه با نیازهای روان‌شناختی اساسی در میان دانش‌آموزان. اندیشه‌های نوین تربیتی، 4(4)، 28-9.
قلاوندی، حسن؛ امانی ساری‌بگلو، جواد؛ غلامی، تقی؛ اکبری سوره، پروا. (1392). فرهنگ مدرسه و از خودبیگانگی تحصیلی: نقش واسطه‌ای نیازهای روان‌شناختی اساسی. راهبرد فرهنگ 24، 166-99.
کوزر، لیوئیس. (1971). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه: محسن ثلاثی (1386)، تهران: انتشارات علمی.
گیدنز، آنتونی. (1386). جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
 
Alessandro, A. & D. Sadh. (1997). The dimensions and measurement of school culture: Understanding school culture as the basis for school reform. International Journal of Educational Research. 27. 553-569.
Brown, M.N, Higgins, K. & Paulsen, K. (2003). Adolescent Alienation: What Is It and What Can Educators Do About It?, Intervention in School and Clinic, 39(1), 3-9.
Dean, D. G. (1961). Alienation: Its meaning and measurement. American Sociological Review. 26(4). 753–758.
Hascher, T. & G. Hagenauer. (2010). Alienation from school. International Journal of Educational Research. 49. 220-232.
Hofstede, G.; G.J. Hofstede & M.  Minkov. (2010). Culture and organization: Software of the mind. (3ed). New York: McGraw-Hill.
Jacobs, J. E., Lanza, S., Osgood, D. W., Eccles, J. S., & Wigfield, E. (2002). Changes in children’s self competence and values: Gender and domain differe-nces across grades one through twelve. Child Development, 73, 509–527.
Johnson, G. M. (2005). Student Alienation, Academic Achievement, and WebCT Use. Educational Technology & Society, 8(2), 179-189.
Kalil,A.,&Ziol-Guest,K.M.(2008). Teacher support, school goal structures, and teenage mothers´ school engage-ment. Youth and Society, 39(4), 524–548.
La Guardia, J. G.; R.M. Ryan; C.E. Couchman & E.L. Deci. (2000). Within-person variation in security of attachment: A self-determination theory perspective on attachment, need fulfillment, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology. 79. 367-384.
Legault, L., Green-Demers, I., & Pelletier, L. (2006). Why do high school students lack motivation in the classroom? Toward an understanding of academic amotivation and the role of social support. Journal of Educational Psychology, 98(3), 567–582.
Mann, S. J. (2001). Alternative perspective on the student experience: Alienation and engagement. Studies in Higher Education. 26. 7-13.
Purkey, S. C. (1990). A cultural-change approach to school discipline. In O.C. Moles (Ed.), Student discipline strategies: Research and practice. New York: State University of New York Press.
Reeve, J.M. (2009). Understanding motivation and emotion (5ed.). New York: Wiley.
Rovai, A. P. & M. J. Wighting. (2005). Feelings of alienation and community among higher education students in a virtual classroom. Internet and Higher Education. 8. 97-110.
Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American Sociological Review. 24(6). 783–791.
Sorebo, O. ; H. Halvari; V.F. Gulli & R. Kristiansen. (2009). The role of self-determination theory in explaining teachers’ motivation to continue to use e-learning technology. Computers & Education. 53. 1177–1187.
Trusty, J. & K. Dooley-Dickey. (1993). Alienation from school: An exploratory analysis of elementary and middle school students´ perceptions. Journal of Research and Development in Education. 26(4). 232–242.
فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی
دوره 2، شماره 5 - شماره پیاپی 5
شهریور 1393
صفحه 43-54
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار