رابطه‌ی ذهن‌آگاهی با شادکامی و پیشرفت تحصیلی: نقش واسطه‌ای سرزندگی تحصیلی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 استاد، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه‌گری سرزندگی تحصیلی در رابطه بین ذهن‌آگاهی با شادکامی و پیشرفت تحصیلی انجام شد. شرکت‌کنندگان در پژوهش شامل، 344 نفر (180 زن و 164 مرد) از دانشجویان دانشگاه شیراز بودند، که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. این افراد پرسشنامه‌های ذهن‌آگاهی (بائر و همکاران، 2006)، شادکامی آکسفورد (هیلز و آرگیل، 2002) و سرزندگی تحصیلی (حسین‌چاری و دهقانی‌زاده، 1391) را تکمیل کردند. همچنین معدل کل نمرات دانشجویان به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. برای انجام تحلیل‌های آماری از نرم افزار WARP PLSاستفاده شد. یافته‌ها نشان داد که ذهن‌آگاهی پیش‌بین مثبت و معنادار شادکامی و پیشرفت تحصیلی بود. در خصوص ارتباط ذهن‌آگاهی با سرزندگی تحصیلی، نتایج ارتباط مثبت و معنادار را نشان داد. همچنین نقش واسطه‌گری سرزندگی تحصیلی تایید شد. بدین صورت که سرزندگی تحصیلی در رابطه ذهن‌آگاهی و شادکامی دارای نقش واسطه‌گری مثبت بود. اما سرزندگی تحصیلی در رابطه‌ی ذهن‌آگاهی با پیشرفت تحصیلی نقش واسطه‌گری منفی را نشان داد. نتایج بیانگر آن بود که سرزندگی تحصیلی در پیش‌بینی شادکامی نقش پررنگ‌تری نسبت به عملکرد تحصیلی دارد. یافته‌ها با توجه به تحقیقات پیشین به بحث گذاشته شد، و پیشنهادهایی به منظور پژوهش بیشتر در این زمینه مطرح شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relation of Mindfulness to Happiness and Academic Achievement: The Mediating Role of Academic Buoyancy

نویسندگان [English]

  • zohre pahlavani 1
  • Bahram Jowkar 2
1 Ms.C., Department of Educational Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Professor, Department of Educational Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

This study investigated the mediating role of academic buoyancy in relationship Between mindfulness with happiness and academic achievement. Participants were 344 (164 male and 184 female) students in Shiraz University, selected by a random multi-stage cluster sampling method who completed the Academic Buoyancy Questionnaire (Hosseinchari & Dehghani, 1391), Five Facet Mindfulness Questionnaire (Baer & et al., 2006), and Oxford Happiness Questionnaire (Hills & Argyle, 2002). Also, the total average score of students was considered an indicator of academic achievement. WARPPLS was used to test the model. The findings showed that mindfulness was positive and significant predictor of happiness and academic achievement. Mindfulness has a positive and significant relationship with academic buoyancy. Also confirmed the role of academic buoyancy as a mediator was also confirmed. Academic buoyancy has mediator role in relationship between mindfulness and happiness. But academic buoyancy showed a negative a mediator in the relationship between mindfulness and academic achievement. The results indicated that academic buoyancy has a higher role in predicting happiness than academic achievement. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic Achievement
  • Academic Buoyancy
  • Happiness
  • Mindfulness

مراجع

جعفری، نجمی، شاطریان محمدی، فاطمه و فرقدانی، آزاده (1393). تأثیر سبک‌های پردازش اطلاعات منطقی- تجربه‌ای بر ذهن‌آگاهی و سازگاری تحصیلی دانشجویان. فصلنامه مشاوره و روان درمانی، 3(11)، 102-82.
حیدریان، آرزو، زهراکار، کیانوش و محسنزاده، فرشاد (1395). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر میزان تابآوری و کاهش نشخوار فکری بیماران زن مبتلا به سرطان پستان: کارآزمایی تصادفی شده. فصلنامه بیماری‌های پستان ایران، 9 (2)، 52-45.
دامغانی‌میرمحله، معصومه و محمدی‌زیارتی، عادله (1396). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر شادکامی در زنان مبتلا به سرطان سینه در شهر گرگان. سومین کنفرانس سراسری دانش و فناوری علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و روان‌شناسی ایران.
دهقانی‌زاده، محمد حسین و حسین‌چاری، مسعود (1391). بررسی میانجی‌گری خودکارآمدی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و ساختار کلاس با سرزندگی تحصیلی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز.
شریعت‌پناه، شکوفه و مشهدی، علی (1393). نقش نظریه‌های ضمنی هوش در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. فصلنامه علمی پژوهشی در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 6 (2)، 90-81.
فرامرزی، حمید، حاجی‌یخچالی، علی‌رضا و شهنی‌ییلاق، منیجه (1395). رابطۀ بین سرزندگی تحصیلی، هدف‌های پیشرفت و جهت‌گیری‌های انگیزشی با خودکارآمدی خلاق دانشجویان دانشگاه جندی‌شاپور اهواز. فصلنامۀ مرکز مطالعات و توسعه‌ی آموزش علوم پزشکی، 7(2)، 221-214.
فرهادی، مهران، محققی، حسین، عبدالهی مقدم، مریم و حسنوند، فضل‌اله (1395). طراحی مدلی برای تبیین شادکامی بر اساس سبک‌های مقابله با استرس وتاب‌آوری روان‌شناختی در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان همدان. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 12 (41)، 184-164.
فولادی، اسما، کجباف، محمدباقر و قمرانی، امیر (1395). اثربخشی آموزش سرزندگی تحصیلی بر معنای تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه سوم دوره اول متوسطه شهر مشهد. فصلنامه علمی پژوهشی در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4 (15)، 103-93.
گنجی، کامران، فرقدانی، آزاده و محتشمی، سیده نسیبه (2013). بررسی اثرات اصلی و تعاملی سبک‌های دفاعی و ذهن آگاهی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان و نوع مکانیزم دفاعی مرتبط با پیشرفت تحصیلی. اندیشه‌های نوین تربیتی، 9(3)، 115-95.
نمکی‌بیدگلی، زینب و صدیقی‌ارفعی، فریبرز (1396). بررسی رابطۀ ذهن‌آگاهی و تاب‌آوری با اهمال‌کاری تحصیلی در دانشجویان دانشگاه کاشان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 12 (45)، 301-281.
نیک‌نفس، افسانه (1393). پیش‌بینی استرس تحصیلی بر اساس مولفه‌های ذهن‌آگاهی با واسطه‌گری خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز.
هاشمی، سیداسماعیل و ماهور، حسین (1395). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر شادکامی دانش‌آموزان. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 6 (2)، 120-111.
 
Argilés, J. M., & Slof, E. J. (2001). New opportunities for farm accounting. European Accounting Review, 10(2), 361-383.
Baer, R. A. (2003). Mindfulness training as a clinical intervention: A conceptual and empirical review. Clinical psychology: Science and practice, 10(2), 125-143.
Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006). Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment, 13(1), 27-45.
Bajaj, B., & Pande, N. (2017). Mediating role of Self-esteem in the relationship of mindfulness to resilience and stress. International Journal of Emergency Mental Health and Human Resilience, 19(4), 1-6.
Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., Segal, Z. V., Abbey, S., Speca, M., Velting, D., & Devins, G. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. Clinical Psychology: Science and Practice, 11(3), 230–241.
Brown, K. W., Ryan, R. M., & Creswell, J. D. (2007). Mindfulness: Theoretical foundations and evidence for its salutary effects. Psychological inquiry, 18(4), 211-237.
Campos, D., Cebolla, A., Quero, S., Bretón-López, J., Botella, C., Soler, J., & Baños, R. M. (2016). Meditation and happiness: Mindfulness and self-compassion may mediate the meditation–happiness relationship. Personality and Individual Differences, 93, 80-85.
Collie, R. J., Martin, A. J., Malmberg, L. E., Hall, J., & Ginns, P. (2015). Academic buoyancy, student's achievement, and the linking role of control: A cross‐lagged analysis of high school students. British Journal of Educational Psychology, 85(1), 113-130.
Coo, C., & Salanova, M. (2017). Mindfulness can make you happy-and-Productive: a mindfulness controlled trial and its effects on happiness, work engagement and performance. Journal of Happiness Studies, 1(2), 1-21.
Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55(1), 34–43.
Diener, E. Suh, E. & Oishi, S. (1997). "Recent findings on subjective well-being", Indian Journal of Clinical Psychology, 24, 25-41.
Ellison, C. G. (1991). Religious involvement and subjective well-being. Journal of Health and Social Behavior, 32(1), 80–99
Franco, C. Manas, I. Cangas, A. J., & Gallego, J., (2010). The applications of mindfulness with students of secondary school: results on the academic performance, self-concept and anxiety. Knowledge Management, Information Systems, E-Learning, and Sustainability Research, 83–97.
Hayes, S. C., Strosahl, K., & Wilson, K. G. (2003). Acceptance and Commitment Therapy. (2 ed). New York: Guilford Press.
Hayward, L. (2017). Mindfulness for Student Mental Health in Schools. 1-39.
Hollis-Walker, L., & Colosimo, K. (2011). Mindfulness, self-compassion, and happiness in non-meditators: A theoretical and empirical examination. Personality and Individual differences, 50(2), 222-227.
Keye, M. D., & Pidgeon, A. M. (2013). Investigation of the relationship between resilience, mindfulness, and academic self-efficacy. Open Journal of Social Sciences, 1(06), 1.
Ksendzov, E. (2016). Associative Relationship among Mindfulness, Academic Grades, and Affective Outcomes in Adolescence (Doctoral dissertation, Walden University).
Leland, M. (2015). Mindfulness and student success. Journal of Adult Education, 44(1), 19.
Martin, A. J. (2013). Academic buoyancy and academic resilience: exploring Everyday and classic resilience in the face of academic adversity. School psychology international, 34, 488-500.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic resilience. Journal of school psychology, 46(1), 53-83.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2009). Academic resilience and academic buoyancy: Multidimensional and hierarchical conceptual framing of causes, correlates and cognate constructs Oxford Review of Education, 35, 353–370.
Martin, A. J., (2014). Academic buoyancy and academic outcomes: towards a further understanding of students with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD), students without ADHD, and academic buoyancy itself. Educational Psychology, 84(1), 86–107.
Martin, A. J., Colmar, S. H., Davey, L. A., & Marsh, H. W. (2010). Longitudinal modelling of academic buoyancy and motivation: Do the 5Cs hold up over time? British Journal of Educational Psychology, 80(3), 473-496.
Maynard, B. R., Solis, M. R., & Miller, V. (2015). Mindfulness-based interventions for improving academic achievement, behavior and socio-emotional functioning of primary and secondary students: a systematic review. The Campbell Collaboration.
Miller, S., Connolly, P., & Maguire, L. K. (2013). Wellbeing, academic buoyancy and educational achievement in primary school students. International Journal of Educational Research. Educational Research, 6(2), 239-248.
Putwain, D. W. & Daly, A. L. (2013). Do clusters of test anxiety and academic buoyancy differentially predict academic performance? Learning and Individual Differences, 157-162.
Putwain, D. W., Connors, L., Symes, W., & Douglas-Osborn, E. (2012). Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress & Coping, 25(3), 349-358.
Putwain, D. W., Connors, L., Symes, W., & Douglas-Osborn, E. (2012). Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress &Coping, 25(3), 349-358.
Rybak, C. (2013). Nurturing positive mental health: Mindfulness for wellbeing in counseling. International Journal for the Advancement of Counselling, 35(2), 110-119.
Segal, Z. V., Williams, J. M. G., & Teasdale, J. D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse. New York, NY: Guilford Press.
Seligman, M. E. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. Handbook of positive psychology, 2(2002), 3-12.
Shapiro, S. L., Carlson, L. E., Astin, J. A., & Freedman, B. (2006). Mechanisms of mindfulness. Journal of clinical psychology, 62(3), 373-386.
Singh, N. N., Lancioni, G. E., Winton, A. S., Wahler, R. G., Singh, J., & Sage, M. (2004). Mindful caregiving increases happiness among individuals with profound multiple disabilities. Research in developmental disabilities, 25(2), 207-218.
Suldo, S. M., Friedrich, A. A., White, T., Farmer, J., Minch, D., & Michalowski, J. (2009). Teacher support and adolescents' subjective well-being: A mixed-methods investigation. School psychology review, 38(1), 67-85.
Tart, C. T. (1994). Living the mindful life. Boston, MA: Shambhala.
Teeter, S. R. (2016). The effect of meditation on mindfulness and happiness. Western Carolina University.
Teodorczuk, K. (2013). Mindfulness and academic achievement in South African university students (Doctoral dissertation, University of Johannesburg).
Zelazo, P. D., & Lyons, K. E. (2012). The potential benefits of mindfulness training in early childhood: A developmental social cognitive neuroscience perspective. Child development perspectives, 6(2), 154-160.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار