با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

3 گروه روانشناسی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و هیجان های تحصیلی با نقش واسطه ای هویت تحصیلی بود. برای دستیابی به این هدف، 348 دانش آموز دبیرستانی دختر شهر یاسوج با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به پرسشنامه های الگوهای ارتباطی خانواده( فیتز پاتریک و ریچی، 1994)، هیجان های تحصیلی(پکران و همکاران، 2005) و پرسشنامه هویت تحصیلی( واز و ایزاکسون، 2008) پاسخ دادند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد اثر مستقیم جهت گیری گفت و شنود بر هیجان های تحصیلی معنادار بوده، اما اثر مستقیم جهت گیری همنوایی بر هیجان های تحصیلی معنادار نبوده است. به استثنای اثر مستقیم جهت گیری همنوایی بر سبک هویت موفق، همه اثرات مستقیم الگوهای ارتباطی گفت و شنود و همنوایی بر سبک های هویت تحصیلی(موفق، دیررس، دنباله رو و سردرگم) معنادار بوده است. همچنین اثر مستقیم همه سبک های هویت بر هیجان های تحصیلی مثبت و اثر مستقیم سبک های هویت تحصیلی سردرگم و دیررس بر هیجان های تحصیلی منفی معنادار بوده است. نتایج همچنین نشان داد الگوهای ارتباطی خانواده از طریق هویت تحصیلی بر هیجان های تحصیلی اثر غیر مستقیم و معنادار دارد. در مجموع، نتایج بیانگر آن بود که هویت تحصیلی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و هیجان های تحصیلی دانش آموزان، نقش واسطه ای دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship between family communication patterns and academic emotions with the mediator role of the academic identity

نویسندگان [English]

  • Marzieh Rafei Fard 1
  • friborz nikdel 2
  • Ali taghvaei Nia 3

1 M. A. Student of Educational Psychology, Yasouj University, Yasouj, Iran

2 Department of Psychology, College of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran

3 Department of Psychology, Yasouj University, Yasouj, Iran

چکیده [English]

This study aimed to investigate the relationship between family communication patterns and academic emotions with the mediating role of academic identity. To achieve this goal, 348 female high school students in Yasouj were selected by multi-stage cluster sampling method and They answered questionnaires of family communication patterns (Fitzpatrice & Ritchie, 1994), academic emotions (Pekrun et al, 2005), and the Academic Identity Questionnaire (Was & Isaacson, 2008). The results of path analysis showed that the direct effect of conversational orientation on academic emotions was significant, but the direct effect of conformity orientation on academic emotions was not significant. Except for the direct effect of conformity orientation on achievement identity style, all direct effects of conversational and conformity communication patterns on academic identity styles (moratorium, closure, diffusion, and achievement) were significant. Also, the direct effect of all identity styles on positive academic emotions and the direct effect of diffusion and moratorium academic identity styles on negative academic emotions was significant. The results also showed that family communication patterns through academic identity have an indirect and significant effect on academic emotions. Overall, the results indicated that academic identity played a mediating role in the relationship between family communication patterns and students' academic emotions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family communication patterns
  • Academic emotions
  • Academic identity
تجلی، فاطمه و لطیفیان، مرتضی (1387). تاثیر ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده بر سلامت روان با واسطه هوش هیجانی نوجوانان. خانواده پژوهی، 4(16)، 407-422.
جلیلی، ذکیه ( 1395). پیش‌بینی خودتنظیمی یادگیری بر اساس هویت تحصیلی و هیجان‌های تحصیلی در دانش‌آموزان دختر دوره اول متوسطه شهر سبزوار. رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
حجازی، الهه. امانی، حبیب و یزدانی، محمدجواد (1390). ارزیابی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش نامۀ منزلت‌های هویت تحصیلی در دانش‌آموزان ایرانی. روش‌ها و مدل‌های روان شناختی، 2(5)، 1-15.
حسینی، فریده السادات؛ خیر، محمد (1391). نقش ارزیابی شناختی در تبیین رابطه ابعاد فرزندپروری با هیجانات تحصیلی ریاضی و تنظیم هیجانی، نشریه مطالعات آموزش و یادگیری، 3(1)، 17-46.
خداپناهی، م.ک (1387). انگیزش و هیجان. تهران: سمت.
دیباج نیا، پروین (1383). بررسی رابطه کارایی خانواده و خودپنداره در دانشجویان دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طی سال 1381. مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سال 9. شماره40، صص93-79.
رفیعی فرد، هاجر (1397). بررسی رابطۀ الگوهای ارتباطی خانواده وهیجان‌های تحصیلی بانقش واسطه‌ای ادراک شایستگی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. گروه روان‌شناسی. دانشکدۀ علوم انسانی. دانشگاه یاسوج.
قدمی، غزاله، زارع، مریم و رحیمی، مهدی (1398). نقش ویژگی‌های شخصیتی و ابعاد محیط ارتباطی خانواده در درگیری تحصیلی با واسطه‌گری اشتیاق. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 7(2)، 9-20.آ
کوروش نیا، مریم و لطیفیان، مرتضی (1386). بررسی روایی و پایایی ابزار تجدیدنظر شده الگوهای ارتباطات خانواده. خانواده پژوهی، 3(12)، 855-875.
مصطفائی، علی و زارع، حسین (1398). پیش‌بینی رویکردهای یادگیری براساس هیجانات پیشرفت و باورهای خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه دوم. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 7(2)، 35-42.
مهدی پور، سعید و فروغیان، زهرا و فلاحتی، فاطمه و نادیان، کوثر (1396). الگوهای ارتباطی والدین پیش‌بینی کنندۀ سبک‌های هویتی نوجوانان، ششمین کنگره انجمن روان‌شناسی.
موسوی، سیده شایسته؛ ابوالمعالی الحسینی، خدیجه (1397). نقش هویت تحصیلی و هیجان‌های تحصیلی در پیش‌بینی شایستگی تحصیلی دختران دبیرستانی، فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 13(52)، 231-252.
نعمتی، فرزانه (1395). رابطه جو عاطفی خانواده با هیجان خواهی و خودپنداره دانش‌آموزان سال اول متوسطه شهر داراب، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی گروه مشاوره.
نیکدل، فریبرز و کوهستانی، زهرا (1396). نقش واسطه‌ای باورهای هوشی در تاثیر الگوهای ارتباطی خانواده بر خودناتوان‌سازی تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان. رویکردهای نوین آموزشی، 12(1 (پیاپی 25)، 130-151.
نیکدل، فریبرز؛ کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی اله؛ عربزاده، مهدی و کاوسیان، جواد (1391). رابطه خودپنداره تحصیلی، هیجان‌های تحصیلی مثبت و منفی با یادگیری خودگردان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی. 6، 1( 21)، 119-103.
همتی، نگین؛ نوشادی ناصر؛ نیکدل، فریبرز (1396). ارائه مدل ساختاری انگیزش تحصیلی و مشغولیت عاطفی: میانجی‌گری هیجان‌های پیشرفت، فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 13(3)، 123-144.
.
 
 
Adams, G. R., & Ethier, J. L. (1999). The objective measure of ego identity status: A manual on theory and test construction. Manuscript, University of Guelph, Ont., Canada.
Amalia, R., & Latifah, M. (2019). Parental support, academic emotion, learning strategy, and academic achievement on first year student. Journal of Family Sciences, 4(1), 41-53.
Berzonsky. M.   D )1989(.Identity Style: Conceptualization and Measurement. Journal of Adolescent    Research, Vol. 14, NO. 3, Pp. 268 - 282.
Berzonsky. M. D. (2003) .Identity style and wellbeing: Dose commitment matter? International Journal of theory and Research, NO. 3, Pp. 131-142.
Beyers,W., & Goosens,L.(2008).Dynamics of perceived parenting and identity formation in late adolescence. Journal of Adolescence, 31,165-186.
Choi, W, K. (2012). The relationship between family cohesion and intimacy in dating relationship: A Study based on attachment and exchange theories.
Fitzpatrick, M. A., & Koerner, A. F. (2005). Family communication schemata: Effects on children’s resiliency. The evolution of key mass communication concepts: Honoring Jack M. McLeod, 115-139.
Fitzpatrick, M., & Koener, A. (2004). Family communication schema effect on children’s resiliency running head: family communication schemata, The evolution of key mass communication concepts: Honoring Jack M.
Fitzpatrick, M.A. ( 2004). The family communication patterns theory: observation Onits development and application. The Journal of family communication, 4،167-179.
Frenzel, A. C., Thrash, T. D., Pekrun, R., & Goetz, T. (2007). Achievement emotions in Germany and China: A cross-cultural validation of the academic emotions questionnaire mathematics. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(3): 302-309.
Furrer, C., & Skinner, E. (2003). Sense of relatedness as a factor in children, s academic engagement and performance. Journal of Educational Psychplogy, 95(1), 148-162.
Goetz, T., Frenzel, A. C., Hall, N. C., & Pekrun, R. (2008). Antecedents of academic emotions: Testing the internal/external frame of reference model for academic enjoyment. Contemporary Educational Psychology, 33(1), 9-33.
Goetz, Thomas & Cronjaeger, Hanna & Frenzel, Anne & Oliver Lüdtke & Hall, Nathan C. (2009). Academic self-concept and emotion relations: Domain specificity and age effects. Contemporary Educational Psychology,35(1):44- 58.
Huang, L. N. (1999). Family communication patterns and personality characteristics. Academic Research Library, 47, 2, Pages 230-244.
Koerner, A. F. & Fitzpatrick, M. A. (2002a). Toward a theory of family communication. Running head theory of family communication. 12(1), 70-91.
Koerner, A. F., & Cvancara, K. E. (2002b). The influence conformity orientation on communication patterns in family conversations. The Journal of Family, pages 33-56.
Koerner, A. F., & Fitzpatrick M. A. (2002). Understanding family communication patterns and family functioning: the roles of conversation orientation and conformity orientation. Communication year book, 28, Pages 36-68.
Koerner, F. A., & Mary Anne, F. (2002). Understanding family communication patterns and family functioning: The roles of conversation orientation and conformity orientation. Annals of the International Communication Association, 26(1), 36-65.
Lei, H., & Cui, Y. (2016). Effects of Academic Emotions on Achievement Among Mainland Chinese Students: A Meta-Analysis. Social Behavior and Personality an International Journal, 1(1) 34-57.
Lv, B., Lv, L., Yan, Z., &L., Luo. (2019). The relationship between parental involvement in education and children's academic/emotion profiles: A person-centered approach. Children and Youth Services Review 100, 175-182.
Mathieson, S. (2011). Developing academic agency through critical reflection: A sociocultural approach to academic induction programmes. International Journal for Academic Development, 16(3), 243e256.
McNeal, R. B. (2001). Differential effects of parental involvement on cognitive and behavioraloutcomes by socioeconomic status. The Journal of Socio-Economics, 30(2), 171–179.
Pekrun, R. & Linnenrink-Garcia, L. (2014). In International handbook of emotions in education. New York: Routledge.
Pekrun, R. (2006). “The control-value theory of achievement emotions: Assumptions,  corollaries,  and implications for educational psychology Review. 18(4), 315-341.
Pekrun, R. (2017). Emotion and achievement during adolescence. Child Development Perspectives, 11(3), 215-221.
Pekrun, R., Elliot, A. J., & Maier, M. A. (2009). Achievement goals and achievement emotions: Testing a model of their joint relations with academic performance. Journal of educational Psychology, 101(1), 115.
Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A. C., Barchfeld, P., & Perry, R. P. (2011). Measuring emotions in students’learning and performance: The Achievement Emotions Questionnaire(AEQ). Contemporary educational psychology, 36(1), 36-48.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students’ self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational Psychologist, 37, 91–105.
Pekrun, R., Lichtenfeld, S., Marsh, H. W., Murayama, K., & Goetz, T. (2017). Achievement emotions and academic performance: Longitudinal models of reciprocal effects. Child development, 88(5), 1653-1670.
Pellerone, M., Ramaci, T., & MiccichÈ, S. (2018). Identity, family, relationships among groups and socioeducational disadvantage as factors of school failure: a cross-sectional study in a group of junior high school students of the sicilian hinterland. World Futures, 74(5), 321-342.
Soltani, A., Hosseini, S., & Mahmoodi, M. (2013). Predicting identity style based on family communication pattern in young males. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 1386-1390.
Tran, A., Burns, A., & Ollerhead, S. (2017). ELT lecturers' experiences of new research policy: Exploring emotion and academic identity. System XXX , 1-12.
Was, C. A. & Isaacson, R. M. (2008), the development of a measure of academic identity status, Journal of research in education, NO. 18, Pp. 94-105?
Was, C. A. Harthy, I. A.Oden, M.S. & Isaacson, R. M. (2009). A academic identity status and relationship to achievement goal orientation. Electronic Journal of research in education Psychology. 7( 2), 627-652.
Westphal, A., Kretschmann, J., Gronostaj, A., & Vock, M. (2018). More enjoyment, less anxiety and boredom: How achievement emotions relate to academic self-concept and teachers' diagnostic skills. Learning and Individual Differences, 62, 108-117.
Yap, S. T., & Baharudin, R. (2016). The relationship between adolescents' perceivedparental involvement, self-efficacy beliefs, and subjective well-being: A multiple mediator model. Social Indicators Research, 126(1), 257–278.
Ylijoki, O.-H., & Ursin, J. (2013). The construction of academic identity in the changes of Finnish higher education. Studies in Higher Education, 38(8), 1135e1149.
Zhang, Q., Miao, L., He, L., & Wang, H. (2022). The Relationship between Self-Concept and Negative Emotion: A Moderated Mediation Model. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(16), 10377.
Zong, X., Cheah, C. S., Yu, J., Lim, H. J., Vu, K. T., & Opara, N. (2019). Identity synthesis as a pathway linking parenting and emerging adults’ internalizing problems. Journal of Child and Family Studies, 28(4), 1029-1041.