با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روان‌شناسی، علوم و تحقیقات اصفهان

2 دانشیار روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تبیین تفاوت باورهای انگیزشی دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستانی در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع پس‌رویدادی می‌باشد. به منظور این پژوهش از میان دانش‌آموزان پایه دوم و سوم مقطع متوسطه شهر شیراز که در سال تحصیلی 91-90 مشغول به تحصیل بودند، 308 (186 دختر، 122 پسر) دانش‌آموز به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. فرایند انتخاب گروه نمونه در این پژوهش بدین ترتیب بود که ابتدا از هر کدام از نواحی چهار گانه شهر شیراز، دو دبیرستان (یک دبیرستان دخترانه، یک دبیرستان پسرانه) به تصادف انتخاب و سپس از هر دبیرستان به تفکیک رشته یک کلاس انتخاب و کلیه دانش‌آموزان کلاس انتخاب شده مورد مطالعه قرارگرفتند.
پس از نمونه‌گیری و انتخاب نمونه مورد نظر، برای جمع‌آوری اطلاعات از مقیاس­های خودگزارشی فرایند، مقیاس‌های خودگزارشی محتوای خانواده (فرم فرزندان) و راهبردهای انگیزشی یادگیری که روایی و اعتبار آن‌ها تأیید شده است، استفاده گردید، داده‌ها به صورت کمی تعریف شد. با استفاده از نرم‌افزار SPSS به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی میانگین و انحراف معیار و روش آمار استنباطی آزمون تحلیل واریانس یک‌متغیره، آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره، آزمون تی و آزمون تعقیبی شفه استفاده شد.
تحلیل‌ها نشان داد که از میان خرده‌مقیاس‌های باورهای انگیزشی، خودکارآمدی و ارزش‌گذاری درونی در گونه‌های مختلف خانواده دارای تفاوت معنادار است، که تفاوت در گونه‌های سالم با گونه‌های غیر سالم می‌باشد. در حالی‌که در اضطراب امتحان تفاوت معناداری در گونه‌های مختلف خانواده مشاهده نشد. همچنین تفاوت جنسیتی در هیچ‌یک از مؤلفه‌های باور انگیزشی معنادار نبود. و به روان‌شناسان مدرسه و مشاوران توصیه می‌شود که این موضوع را در مشاوره با دانش‌آموزان مورد توجه قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Motivational Beliefs of Children in Different Family Types Based on Family Process and Content Model

نویسندگان [English]

  • mona ghoreishi 1
  • siamak samani 2

چکیده [English]

The purpose of the study was to explain the difference between motivational beliefs of high-school girl and boy students in different family types based on family process and content model. The research method was descriptive.
For this reason multistage cluster sampling was selected between second and third of 308 (186 female, 122 male) high-school students in Shiraz in the academic year 91-90. The sample in this study was the selection process so that each of the four main areas of Shiraz, two high school (a girls' school, a boys high school) and then randomly selected from each school individually selected and all students in a class, the class selected fields were evaluated. The information was collected from self - report family process scale and self - report family content scale (children form) and motivated strategies for learning questionnaire were used that their validity and reliability has been confirmed. The data were described quantitatively using SPSS software to analyze the data, used from t - test & ANOVA& MANOVA for examining the questions of this research.
The findings of the research showed significant differences between students in different family types on self-efficacy and intrinsic. The difference of self-efficacy and intrinsic were between of healthy family and unhealthy family, while there was no significant difference in different family types on test anxiety. The gender difference was not significant in any of the components of motivational beliefs. And is recommended to school psychologists and counselors that this issue should be considered in consultation with the student.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family content
  • family process
  • family types
  • motivational beliefs
البرزی، شهلا؛ سامانی، سیامک. (1378). بررسی و مقایسه باورهای انگیزشی و راهبردهای خودتنظیمی برای یادگیری در میان دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی مراکز تیزهوشان شهر شیراز. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 15 (1)، 18-3.
بهبهانی، مینا. (1388). بررسی سبک‌های ارتباطی خانواده در گونه‌های مختلف خانواده در مدل فرایند و محتوای خانواده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
پیرمرادیان، رضیه. (1387). آموزش باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر مهارت‌های تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مرودشت.
ترابی، عطا. (1389). بررسی شادکامی در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مرودشت.
جعفری، محمدعلی. (1388). مقایسه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
زلالی، بهروز؛ قربانی، فاطمه. (1393). مقایسه انگیزش تحصیلی و اشتیاق به مدرسه در دانش‌آموزان با و بدون نارساخوانی. مجله ناتوانی یادگیری. 3(4)، 58-44.
صالحی، ساناز. (1388). بررسی انگیزش تحصیلی خانواده در گونه‌های مختلف خانواده در مدل فرایند و محتوای خانواده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
عشورنژاد، فاطمه. (1392). اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی بر انگیزه پیشرفت، دانش‌آموزان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی. شماره 27 ،ص116.
عبداله‌زاده، نازنین. (1388). بررسی نیمرخ هیجانی فرزندان در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
قدم‌پور، ع؛ سرمد، ز. (1382). نقش باورهای انگیزشی در رفتار کمک‌طلبی و پیشرف تحصیلی دانش‌آموزان. مجله روان‌شناسی، 26 (7)، 126-112.
کجباف، محمدباقر. (1382). رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی،5 (1).
نوری ثمرین، شهرام؛ برومندنسب، مسعود؛ فلاطونی، فردوس؛ سراج‌خرمی، ناصر. (1389). مقایسه باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی. مجله یافته‌های نو در روان‌شناسی، 59-47.
 
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Griffin, R., MacKewn, A., Moser, E., & Van Vuren, K. W. (2013). Learning Skills And motivation: Correlates to superior Academic performance. Business Education and Accreditation, 5(1): 53 -65.
Hong, Eunsoo, Peng, Yong& Rowell, L. L. (2009). Homework self-regulation: grade, gender, achievement - level differences. Journal of Educational Psychology, 19(2), 269-276.
Javanmard, A., Hoshmandja, M. & Ahmadzadeh, L. (2012). nvestigating therelationship between self-efficacy, cognitive and metacognotive strategies, and academic self-andicapping with academic achievement in male High school students in the Tribes of Fars   Province, Journal of Life Science and Biomedicine, 3(1): 27-34.
Mcclelland, D.C. (1987). Characteristics of successful entrepreneurs. Journal of creative behavior,27, 219-233.
Midgley, C. (1998). The development and validation of scales assessing student's achievement goal orientations. Contemporary Educational Psychology, 23,113-131.
Pintrich, Paul R. (1999). The role of motivation in promoting and sustaining self-regulated learning. International  Journal of Educational Research, 31, 459-470.
Pintrich, Paul R & De Groot, E.v. (1990). Motivation and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 2(1), 33-40.
Pintrich, Paul R & Schunk, Dale H. (2002). Motivation in education, theory, research, and applications. Second Edition. Merrill Prentice Hall.
Samani, Siamak. (2005). Family process and content model. Paper Presented in International Society for Theoretical Psychology Conference, 20-24 June, Cape Town, South Africa.
Samani, Siamak. (2008). Validity and reliability of family process and family content scales. Paper Presented in the XXIX International Congress of Psychology, 20-25 July, Berlin, Germany.
Samani, Siamak. (2010). Family types in the family process and content model. Procedia social and behavioral sciences, 5, 727-732.
Sigelman, C., K. (1999). Life span human development. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.