با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی، دانشگاه تهران

2 استادیار، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطه صلاحیت‌های حرفه‌ای و توانمندی روان‌شناختی دبیران مقطع متوسطه شهرستان شیروان صورت گرفته است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوة گردآوری داده‌ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعة آماری شامل کلیه دبیران مقطع متوسطۀ (پسرانه و دخترانه) شهرستان شیروان در سال تحصیلی 94 - 1393 می‌باشد که تعداد آنها برابر با 329 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 177 نفر به ‌عنوان نمونه انتخاب شد. در این پژوهش برای نمونه‌گیری، از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شده است. جهت گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه تعدیل شده صلاحیت‌های حرفه‌ای کریمی (1388) و پرسش‌نامه توانمندی روان‌شناختی اسپریتزر و میشرا (1997) استفاده شده است. پایایی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (صلاحیت‌های حرفه‌ای «928/0» و توانمندی روان‌شناختی «838/0») ارزیابی شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، درصد) و آمار استنباطی (آزمون‌های کولموگروف ‌- اسمیرنف، t تست تک نمونه‌ای، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام به گام) استفاده شد. یافته‌ها نشان داد: 1) وضعیت صلاحیت‌های حرفه‌ای دبیران دوره متوسطه شهرستان شیروان بالاتر از حد متوسط و میانگین فرضی قرار دارد. 2) وضعیت توانمندی روان‌شناختی دبیران مقطع متوسطه شهرستان شیروان بالاتر از حد متوسط و میانگین فرضی قرار دارد. 3) بین شاخص کلی صلاحیت‌های حرفه‌ای و توانمندی روان‌شناختی دبیران دوره متوسطه شهرستان شیروان رابطة مثبت و معناداری وجود دارد (833/0r=). 4) سه مؤلفه صلاحیت فکری، صلاحیت رفتاری و صلاحیت اخلاق حرفه‌ای سهم معناداری در پیش‌بینی توانمندی روان‌شناختی دبیران دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying Relationship between Professional Competencies and Psychological Empowerment of High School Teachers in the County of Shirvan

نویسندگان [English]

  • Mohammad Farzaneh 1
  • Javad Poorkarimi 2
  • Mitra ezati 2

چکیده [English]

This research is studying the relationship between ProfessionalCompetencies and psychological empowerment of high school teachers in the county of shirvan. The method of the research is descriptive correlational in collecting data , and is applicative in purpose. The statistical Population of this study consisted of all high school teachers (329 teachers) in the county of shirvan in school year 2014-2015 That 177 teachers were selected as sample by using Cochrane formula. data were collected through modified ProfessionalCompetencies questionnaire by Karimi (2009) and psychological empowerment questionnaire by Spreitzer and Mishra (1997) and The reliability of questionnaire was estimated by Cronbach’s alpha coefficient (professional competencies: 0/928 and pschycological empowerement: 0/838). for analyzing data, descriptive statistics (mean, standard deviation and percent) and inferential statistics (kolmogorov-smirnov tests, one-sample t-test, Pearson coefficient of correlation and Stepwise regression analysis.) were used. The main findings are: 1) professionalcompetencies of high school teachers in the county of shirvan is above of average and assumed mean. 2) psychological empowerment of high school teachers in the county of shirvan is above of average and assumed mean. 3) A positive relationship was found between general indicator of professionalcompetencies and psychological empowerment of high school teachers in the county of shirvan (r=0/833). 4) Three components, Intellectualcompetence, Behavioralcompetence and professional ethicscompetence have a significant contribution in prediction of psychological empowerment of  teachers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Professional competencies
  • psychological empowerment
  • High School Teachers
ابطحی، سیدحسین؛ عابسی، سعید. (1386). توانمندسازی کارکنان. تهران: مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
احمدی، پرویز؛ صفری‌کهری، محمد؛ نعمتی، سمیه. (1389). مدیریت توانمندسازی کارکنان. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
اکبری، علی. (1390). "ارتباط بین میزان برخورداری از صلاحیت‌‌های حرفه‌‌ای با خودکارامدی و انگیزش پیشرفت معلمان شهرستان بوانات". پایان‌نامه کارشناسی ‌ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده روان-‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، چاپ نشده.
الهیاری، رحمت‌الله. (1389). بررسی رابطه بین توانمندسازی مدیران، کارکنان و یادگیری سازمانی در حوزه ستادی دانشگاه تهران". پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه تهران، چاپ نشده.
امیرخانی، امیرحسین. (1387). "توانمندسازی روان‌شناختی منابع انسانی: دیدگاه‌ها و ابعاد". پیک نور، سال ششم، شماره اول، صص50-41.
ایزدی ‌یزدان‌آبادی، احمد؛ نوشه‌ور، حدیث. (1389) "ویژگی‌های شغلی دبیران و رابطة آن با توانمندسازی". فصلنامه‌ پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع). سال دوم، شماره‌ 3 و4. صص 187-167.
براتی، علیرضا. (1393). "توانمندسازی روان‌شناختی معلمان پایه اول ابتدایی منطقه صیدون با کوچینگ آموزشی و اثر آن بر عملکرد شغلی". پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته آموزش بزرگ‌سالان، دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه تهران، چاپ نشده.
پاکروان، ناهید. (1393). "بررسی رابطه بهزیستی روانی با صلاحیت‌های حرفه‌ای دبیران دوره متوسطه منطقه 15 تهران". پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته آموزش بزرگ‌سالان، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
جلیلی، مهسا؛ نیک‌فرجام، حسین. (۱۳۹3). "بررسی وضع موجود توانایی و صلاحیت‌های معلمان از دیدگاه دانش‌آموزان و مقایسه با وضع مطلوب از دیدگاه صاحب‌نظران در درس فیزیک سال چهارم دبیرستان‌های شهر قدس"، فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی‌درسی، سال یازدهم، شماره 40، صص 138-129.
حسینی‌نسب، داوود؛ میکاییلی منیع، فرزانه؛ اقبالی، نسرین. (1389). "بررسی رابطه توانمندی روا‌ن‌شناختی دبیران با تعهد سازمانی آنها در مدارس متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی 88-89"، علوم تربیتی، سال سوم، شماره 9، صص 49-27.
خشوعی، مهدیه‌سادات؛ بهرامی، مریم. (1393). "نقش توانمندسازی روان‌شناختی و تعهد سازمانی بر فرسودگی شغلی دبیران". مجله روان‌شناسی مدرسه، دوره 3، شماره 1، صص 54-37.
دانش‌پژوه، زهرا. (1382). "ارزشیابی مهارت‌های حرفه‌ای معلمان علوم و ریاضی در دورة راهنمایی و ارائه مقدمه روش‌های ارتقای کیفی آن". تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی.
دلاور، علی. (1383). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، چاپ سوم، تهران: انتشارات رشد.
رحمانی‌فر، رحمت. (1392). "بررسی رابطه صلاحیت‌های حرفه‌ای دبیران زبان انگلیسی با احساس خودکارآمدی و خلاقیت". پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته آموزش بزرگسالان، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، چاپ نشده.
رحیمی‌پردنجانی، قاسم. (1391). "بررسی ارتباط صلاحیت‌های حرفه‌ای و رضایت شغلی معلمان شهرستان کوهرنگ". پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة آموزش بزرگ‌سالان. دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، چاپ نشده.
سالاری‌زاده، بهناز. (1391). "بررسی تأثیر آموزش ضمن‌خدمت بر ارتقاء صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان متوسطه شهر رودبار در سال تحصیلی 90-91". پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتة آموزش بزرگ‌سالان. دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، چاپ نشده.
سالمیان، مرتضی. (1393). "بررسی رابطه سواد فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) با توانمندی روان‌شناختی دبیران مدارس متوسطه منطقه 6 تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد". دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی. دانشگاه تهران، چاپ نشده.
سیدجوادین، سیدرضا. (1386). نظریه‌های عمومی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات نگاه دانش. چاپ اول.
شعبانی، زهرا. (1383). "بررسی تطبیقی برنامه تربیت معلم ایران و چند کشور جهان"، فصلنامه تعلیم و تربیت، سال بیستم، شماره سوم، پیاپی 79، صص 46-29.
صافی، احمد. (1376). سیمای معلم (تکریم شخصیت، صلاحیت‌ها، مهارت‌ها، خاطرات و تجربیات معلمان). تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
ضیایی، محمدصادق؛ نرگسیان، عباس؛ آیباغی اصفهانی، سعید. (1387). "نقش رهبری معنوی در توانمندسازی کارکنان دانشگاه تهران". نشریه مدیریت دولتی. دوره 1، شماره 1، صص 86-67.
عبدالهی، بیژن؛ نوه‌ابراهیم، عبدالرحیم. (1385). توانمندسازی کارکنان کلید طلایی مدیریت منابع انسانی. تهران :نشر ویرایش.
فدری، اسماعیل. (1393). "بررسی رابطه صلاحیت‌های حرفه‌ای و تعهد سازمانی دبیران دوره متوسطه شهرستان چابهار در سال تحصیلی93-94". پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
قرائی‌مقدم، امان‌الله. (1373). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران: انتشارات فروردین.
کرمی، مرتضی (1389). "آموزش مدیران با الگوی شایستگی". ماهنامه تدبیر، صص 27-49.
کریم‌زاده ‌‌شیرازی، ماندانا؛ رضویه، اصغر؛ کاوه، محمدحسین. (1387). "ارتباط کیفیت زندگی و خودکارآمدی معلمان شاغل شهرستان شهرکرد". مجله دانشگاه علوم‌پزشکی، شماره10، صص35-28.
کریمی، فریبا. (۱۳۸7). "مطالعه صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان دوره ابتدایی". فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی. سال دوم، شماره ۴، صص ۱۵۱ - ۱۶۶.
کریمی، فریبا. (1388). "صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان آموزش عمومی و ارائه چارچوب ادراکی مناسب". رساله دکتری دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران، چاپ نشده.
کریمی، فریبا؛ نیکنامی، مصطفی. (1388). "صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان، آموزش عمومی و چارچوب ادراکی مناسب". دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه‌ریزی درسی، شماره 23. پاییز 1388. صص 22-1.
کمالیان، امین‌رضا؛ سالارزهی، حبیب‌اله؛ اولیایی خداداد. (1392). "نقش فناوری اطلاعات در توانمندسازی کارکنان سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای". فصلنامه یادگیری الکترونیکی مدیا. دوره چهارم، شماره 2، صص 39-48.
گمینیان، وجیهه. (1382). "توانمندسازی در آموزش و پرورش". فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 36، صص 111-120.
محمدی، حامد. (1388). "عوامل مؤثر در توانمند-سازی منابع انسانی". فصلنامه تعاون و کشاورزی، سال بیستم، شماره 204 و 205، صص 21-1.
ملکی، حسن. (1384). صلاحیت‌های حرفه معلمی. تهران: انتشارات مدرسه.چاپ سوم.
واعظی، رضا؛ سبزی‌کاران، اسماعیل. (1389). "رابطه ساختار سازمانی و توانمندسازی در شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران". پژوهشنامه مدیریت تحول، سال دوم. شماره 3، صص 178-153.
وتن، دیوید. ای؛ کمرون، کیم. اس. (1996). تواناسازی و تفویض اختیار، ترجمه اورعی یزدی، بدرالدین. (1381). تهران: انتشارات مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
هوی، وین. ک؛ میسکل، سیسیل، ج. (2001) مدیریت آموزشی (تئوری، تحقیق و عمل). ترجمه: میر‌محمد سیدعباس‌زاده. (1392). ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه.
 
Barker, K., Yeung, A., Dobia, B. and Mooney, M. (2009). 'Positive Behaviour for Learning: Differentiating Teachers' Self-Efficacy', Australian Association for Research in Education Conference (AARE 2009).
Conger, J.A. & Kanungo, R.N. (1988). The empowerment Process: Integrating Theory and Practice. Academy of Management Review, 13 (3), pp 471-482.‏
Falahi, A.A., Nazaripour, M., & Salavati, A. (2013). Relationship between Training and Employee Psychological Empowerment (Case Study: Kermanshah Health Insurance Office). Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3 (8), pp 258-266.
Fock, H., Chiang, F., Au, K. Y., & Hui, M. K. (2011). The moderating Effect of Collectivistic Crientation in Psychological Empowerment and Job Satisfaction Relationship. International Journal of Hospitality Management, 30 (2), pp 319-328.‏
Hamid, S.F., Nordin, N., Adnan, A.A., & Sirun, N. (2013). A Study On Primary School Teachers’ Organizational Commitment and Psychological Empowerment in the District of Klang. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 90, pp 782-787.
Huntly, H. (2008). Teachers’ Work: Beginning Teachers’ Conceptions of Competence. The Australian Educational Researcher, 35 (1), pp 125-145.
Jose, G., & Mampilly, S.R. (2014). Psychological Empowerment as a Predictor of Employee Engagement: An Empirical Attestation. Global Business Review, 15 (1), pp 93-104.
Koster, B., Brekelmans, M., Korthagen, F., & Wubbels, T. (2005). Quality Rrequirements For Teacher Educators. Teaching and Teacher Education, 21 (2), pp 157-176.‏
Lee, M. & Koh, J. (2001). Is Empowerment Really A New Concept? International Journal of Human Resource Management, l (12), pp 684-695.
Mishra, A.K. (1992). Organizational Response to Crisis:The Role of mutual trust & top management teams. P.H.D. Disseratation UN Of Michigan.
Nijveldt, M., Beijaard, D., Brekelmans, M., Verloop, N. & Wubbels, T. (2005). Assessing the Interpersonal Competence of Beginning Teachers: The Quality Of The Judgement Process. International Journal of Educational Research, 43(1), pp 89-102.
Nixon B. (1992). Developing A New Culture For Organizations In The 90’s. Management Education and Development; 23(1), pp 33-45.
Quinn, Robert. E. & Gretchen .M Spreitzer (1997). The Rood to Empowerment: Seven Question Every Leader Should Consider. Organizational Dynamic, 26 (2), pp 37-51.
Sangar, R. & Rangnekar, S. (2014). Psychological Empowerment and Role Satisfaction as Determinants of Creativity. Asia-Pacific Journal of Management Research and Innovation, 10(2), pp 119-127.
Short,P,M. (1994). Defining Teacher Empowerment Educational. Education. 114(4): 488-493.
Sigler Tracey Honeycutt, Pearson Christine M. (2000). Creating an Empowering Culture: Examining The Relationship Between Organizational Culture & Perception of Empowerment, journal of quarterly management. 5(1), pp 27-52.
Spreitzer, G.M. & Doneson, D. (2005). Musings on The Past and Future of Employee Empowerment. Handbook of Organizational Development. Thousand Oaks: Sage.pp 1-25.
Spreitzer, G.M. (1992). When Organizations Dare: The Dynamics of Individual Empowerment In the Workplace, Doctoral Dissertation, University of Michigan.‏
Spreitzer, G.M. (2008). Taking stock: A Review of More Than Twenty Years of Research on Empowerment at Work. Handbook of Organizational Behavior, pp 54-73.
Spreitzer, Gretcehn. M. (1995). Psychological Empowerment In The Workplace: Dimensions, Measurement and Validation. Academy of Management Journal, 38 (5), pp 1442-1456.
Thomas, K.W & Velthouse, B.A. (1990). Cognitive Elements of Empowerment: An Interpretive Model of Intrinsic Task Motivation. Academy of Management Review.15 (4), pp 66-81.
Vila, L.E., Pérez, P.J. & Coll-Serrano, V. (2014). Innovation at The Workplace: Do Professional Competencies Matter?. Journal of Business Research, 67 (5), pp 752-757.
Zhang, X. (2010). Linking Empowerment Leadership and Employee Creativity: The Influence of Psychological Empowerment, Intrinsic Motivation, and Creative Process Engagement. Academy of Management Journal. 53 (1), pp 107–128.