با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبایی

2 استادیار گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هدف پژوهش، بررسی مهم‌ترین پیشایندها و پیامدهای خودکارآمدی‌ تحصیلی در دانشجویان شهر تهران بود. جامعة آماری پژوهش شامل تمامی دانشجویان شهر تهران بود که 480 نفر به عنوان نمونه از دانشگاه‌های علامه طباطبایی، صنعتی ‌امیرکبیر، تربیت مدرس و تهران به روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب شدند. ابزارها شامل آزمون‌های فرم کوتاه آزمون شخصیتی NEO (کاستا و مک کرا، 1992)، حمایت ‌اجتماعی ادراک شده زیمت و همکاران (1988)، انگیزش ‌تحصیلی هارتر (1980)، خودکارآمدی‌ تحصیلی مورگان و جینکز (1999) و خود‌پنداره تحصیلی دلاور (1372) بود. داده‌ها به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافته‌ها حامی روابط ساختاری مفروض است که حمایت ‌اجتماعی، خودپنداره ‌‌تحصیلی و ویژگی‌های‌ شخصیتی به طور مستقیم روی خودکارآمدی‌ تحصیلی و به طور غیر مستقیم روی عملکرد ‌تحصیلی و انگیزش ‌تحصیلی تأثیر معناداری دارند. خودکارآمدی‌ تحصیلی تأثیر مستقیم و معناداری بر عملکرد ‌تحصیلی و انگیزش ‌تحصیلی دارد. با بالا رفتن میزان متغیرهای مستقل و مؤلفه‌هایشان به‌جز روان رنجورخویی، میزان خودکارآمدی‌ تحصیلی و متغیرهای وابسته افزایش پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining role of academic self-efficacy on academic performance and academic motivation based on social support, academic self-concept, and personality traits: structural equation modeling

نویسندگان [English]

  • Mohammad Seidsalehi 1
  • Jalil Yonesi 2

چکیده [English]

The aim of study is to investigate the most important antecedents and consequences of academic self - efficacy among students of Tehran. The population was students of universities of Tehran that 480 students were selected from the universities of Allameh Tabataba’i, Amirkabir, Tarbiat Modarres and Tehran through Voluntary sampling. The tools was included the short form of NEO-Personality inventory (Costa & McCrae, 1992), scale of perceived social support (Zimet & et al., 1988), Academic motivation scale (Harter, 1980), academic self - efficacy scale (Jinks & Morgan, 1999) and academic self - concept scale (Delavar, 1372). The data analyzed by using structural equations modeling. The findings support the hypothesized structural relationships that social support, academic self - concept and personality traits could directly affect academic self - efficacy and could indirectly affect academic performance and academic motivation. Also academic self - efficacy could directly affect academic performance and academic motivation. With increasing independent variables and their Components Except the neuroticism, the academic self - efficacy and dependent variables increased.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Support
  • Academic Self - concept
  • Academic Self - Efficacy
  • Structural Equations Modeling
  • personality traits
امین‌خندقی، مقصود؛ سپندار، محدثه؛ سیفی، غلامعلی؛ جوادی ‌کوران‌ترکیه، مرضیه. (1392). "تأثیر خودارزیابی مستمر دانشجویان بر خودکارآمدی پژوهشی و پیشرفت تحصیلی آن‌ها". اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره 9، شماره 1، صص 76-51.
بحرانی، محمود. (1388). "بررسی روایی و پایایی مقیاس انگیزش ‌تحصیلی هارتر". مطالعات روان‌شناختی، دوره پنجم، بهار 1388، شماره 1، صص 51-72.
برزگربفرویی، کاظم؛ سعدی‌پور، اسماعیل. (1391). "مدل‌یابی روابط بین باورهای معرفت‌شناختی، خودکارآمدی‌ تحصیلی، خودنظم‌دهی فراشناختی و پردازش عمیق با عملکرد‌ تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان". فصلنامة تازه‌های علوم شناختی، سال 14، شماره 1، صص 66-53.
بنی‌اسدی، علی؛ پورشافعی، هادی. (1391). "نقش انگیزش و خودکارآمدی‌ تحصیلی و رویکردهای مطالعه در پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان رشته‌های علوم تجربی و ریاضی مقطع متوسطه شهرستان قائن". اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره 8، شماره 4، صص 102-81.
پاجارس، فرانک؛ شانک، دال. (1387). "تحول «خودکارآمدی» تحصیلی. ترجمه مسعود کبیری". مدارس، سال تحصیلی 87-1386، شماره اول، صص 83-78.
جمالی، مکیه؛ نوروزی، آزیتا؛ طهماسبی، رحیم. (1393). "عوامل مؤثر بر خودکارآمدی‌ تحصیلی و ارتباط آن با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر 92-1391". مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، سال 13، دوره 8، صص 641-629.
حجازی، الهه؛ فارسی‌نژاد، معصومه؛ عسگری، علی. (1386). "سبک‌های هویت و پیشرفت تحصیلی: نقش خودکارآمدی‌ تحصیلی". مجله روان‌شناسی، سال 11، شماره 4، صص 413-394.
ذبیح‌الهی، کاظم؛ یزدانی ورزنه، محمدجواد؛ غلامعلی لواسانی، مسعود. (1391). "خودکارآمدی‌ تحصیلی و خودناتوان‌سازی در دانش‌آموزان دبیرستانی". روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، سال 9، شماره 34، صص 212-203.
رجبی، غلامرضا؛ هاشمی ‌شیخ‌شبانی، سید اسماعیل. (1390). "بررسی ویژگی‏های روان‌سنجی مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی تصوری". مجله علوم رفتاری، سال 5، شماره 4، ص357.
غلامعلی لواسانی، مسعود؛ خضری آذر، هیمن؛ امانی، جواد؛ مال‌احمدی، احسان. (1389). "نقش خودکارآمدی‌ تحصیلی و اهداف پیشرفت در تنیدگی، اضطراب و افسردگی دانشجویان"، مجله روان‌شناسی، سال 14، شماره 4، صص 432-417.
فتحی‌آشتیانی، علی. (1388). آزمون‌های روان‌شناختی. تهران: انتشارات بعثت.
فولادوند، خدیجه؛ فرزاد، ولی‌الله؛ شهرآرای، مهرناز؛ سنگری، علی‌اکبر. (1389). "اثر حمایت‌ اجتماعی، استرس تحصیلی و خودکارآمدی‌ تحصیلی بر سلامت روانی و جسمانی". روان‌شناسی معاصر، دوره 4، شماره 2، صص 93-81.
کرلینجر، فردریک نیکلز؛ پدهازر، الازار جی. (1391). رگرسیون چندمتغیری در پژوهش رفتاری. ترجمه حسن سرایی. تهران: سمت.
کرمی، بختیار؛ کرمی، آزادالله؛ هاشمی، نظام. (1392). "اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی فراشناختی بر خلاقیت، انگیزه پیشرفت و خودپنداره‌ تحصیلی". ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره دوم، شماره 4، ص 121.
کریم‌زاده، منصوره؛ محسنی، نیک‌چهره. (1385). "بررسی رابطه خودکارآمدی‌ تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر سال دوم دبیرستان (شهر تهران) گرایش علوم انسانی و علوم ریاضی". مطالعات زنان، سال چهارم، شماره 2، صص 29-49.
محمدی گزستانی، هایده؛ امامی، سیدعبدالصاحب؛ فانی، حجت‌اله. (1392). "رابطة هوش فرهنگی با خودکارآمدی‌ تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس"، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال 3، شماره 1، صص 130-107.
نریمانی، محمد؛ عینی، مجتبی؛ دهقان، حمیدرضا؛ غلامزاده، حانیه؛ صفاری‌نیا، مجید. (1392). "مقایسه پنج عامل بزرگ شخصیتی و خودکارآمدی‌ تحصیلی را در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی". روان‌شناسی مدرسه، دوره 2، شماره 3، صص 179-164.
 
Baltes, B.; Hoffman-Kipp, P.; Lynn, L. & Weltzer-Ward, L. (2010). Students’ research self - efficacy during online doctoral research courses. Contemporary Issues in Education Research (CIER), 3(3), 51-58.
Bandura, A. & Schunk, D.H. (1981). Cultivating competence, self - efficacy, and intrinsic interest through proximal self-motivation. Journal of personality and social psychology, 41(3), 586.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action (pp. 5-107). Prentice Hall: Englewood Cliffs, NJ.
Brown, A. D.; Dorfman, M.L.; Marmar, C.R. & Bryant, R.A. (2012). The impact of perceived self - efficacy on mental time travel and social problem solving. Consciousness and cognition, 21(1), 299-306.
Chapman, J.W.; Tunmer, W.E. & Prochnow, J.E. (2000). Early reading-related skills and performance, reading self-concept, and the development of academic self - concept: A longitudinal study. Journal of educational psychology, 92(4), 703.
De Feyter, T.; Caers, R.; Vigna, C. & Berings, D. (2012). Unraveling the impact of the Big Five personality traits on academic performance: The moderating and mediating effects of self - efficacy and academic motivation. Learning and Individual Differences, 22(4), 439-448.
Feldman, D.B. & Kubota, M. (2015). Hope, self - efficacy, optimism, and academic achievement: Distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade - point average. Learning and Individual Differences, 37, 210-216.
Ferla, J.; Valcke, M. & Cai, Y. (2009). Academic self - efficacy and academic self-concept: Reconsidering structural relationships. Learning and Individual Differences, 19(4), 499-505.
Jackson, J.L.; Dezee, K.; Douglas, K. & Shimeall, W. (2005). Introduction to structural equation modeling (path analysis). Precourse PA08. Society of General Internal Medicine (SGIM), Washington, DC.
Lee, J. (2014). Relation between self-efficacy, mental health status, perceived stress and acculturative stress level among international students.
Lev, E.L.; Kolassa, J. & Bakken, L.L. (2010). Faculty mentors’ and students’ perceptions of students’ research self-efficacy. Nurse education today, 30(2), 169-174.
Linnenbrink, E.A. & Pintrich, P.R. (2002). Achievement goal theory and affect: An asymmetrical bidirectional model. Educational Psychologist, 37(2), 69-78.
Marsh, H.W.; Walker, R. & Debus, R. (1991). Subject - specific components of academic self - concept and self - efficacy. Contemporary Educational Psychology, 16(4), 331-345.
McGeown, S.P.; Putwain, D.; Simpson, E.G.; Boffey, E.; Markham, J. & Vince, A. (2014). Predictors of adolescents' academic motivation: Personality, self-efficacy and adolescents' characteristics. Learning and Individual Differences, 32, 278-286.
McIlroy, D.; Poole, K.; Ursavas, Ö.F. & Moriarty, A. (2015). Distal and proximal associates of academic performance at secondary level: A mediation model of personality and self - efficacy. Learning and Individual Differences, 38, 1-9.
Norman, G.R. & Streiner, D.L. (2003). PDQ statistics (Vol. 1). PMPH-USA.
Pajares, F. & Kranzler, J. (1995). Self-efficacy beliefs and general mental ability in mathematical problem-solving. Contemporary educational psychology, 20(4), 426-443.
Pajares, F. & Miller, M.D. (1994). Role of self - efficacy and self - concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of educational psychology, 86(2), 193.
Pajares, F. & Schunk, D. (2001). The development of academic self - efficacy. Development of achievement motivation. United States.
Pintrich, P.R. & De Groot, E.V. (1990). Motivational and self - regulated learning components of classroom academic performance. Journal of educational psychology, 82(1), 33.
Scherer, R. (2013). Further evidence on the structural relationship between academic self - concept and self - efficacy: On the effects of domain specificity.Learning and Individual Differences, 28, 9-19.
Schunk, D.H. (1995). Self - efficacy and education and instruction. In Self -efficacy, adaptation, and adjustment (pp. 281-303). Springer US.
Singh, A.; Bhadauria, V.; Jain, A. & Gurung, A. (2013). Role of gender, self - efficacy, anxiety and testing formats in learning spreadsheets. Computers in Human Behavior, 29(3), 739-746.
Stevens, D.; Anderson, D.I.; O’Dwyer, N.J. & Williams, A.M. (2012). Does self -efficacy mediate transfer effects in the learning of easy and difficult motor skills?. Consciousness and cognition, 21(3), 1122-1128.
Zimmerman, B.J.; Bandura, A. & Martinez-Pons, M. (1992). Self - motivation for academic attainment: The role of self-efficacy beliefs and personal goal setting. American educational research journal, 29(3), 663-676.
Zuffianò, A.; Alessandri, G.; Gerbino, M.; Luengo Kanacri, B.P.; Di Giunta, L.; Milioni, M. & Caprara, G.V. (2013). Academic achievement: The unique contribution of self - efficacy beliefs in self - regulated learning beyond intelligence, personality traits, and self-esteem. Learning and Individual Differences, 23, 158-162.