با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، علوم تربیتی، دانشگاه تبریز

2 دانشیار، علوم تربیتی، دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکترای، روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تبریز

چکیده

دستیابی به اهداف واقعی دوره‌های آموزش ضمن خدمت معلمان یکی از معضلات اساسی نظام‌های تربیتی است. در ایران نیز با وجود اقدامات انجام شده، شواهد مستقیم و غیرمستقیم دربارة اثربخشی آموزش‌های ضمن خدمت معلمان، نتایج چندان کارآمد و خشنودکننده‌ای را نشان نمی‌دهند. به‌طوری‌که انتظار اصلاحات و اقدامات تخصصی در این زمینه از سوی مسئولان و کارشناسان رو به افزایش است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی تجارب معلمان از عوامل برانگیزاننده و مؤثر در کیفیت آموزش‌های ضمن خدمت است. این پژوهش به شیوة کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شده است. برای دستیابی به هدف پژوهش بیست نفر از معلمان دورة ابتدایی شهرستان اهر به شیوة نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مشاهده، مصاحبة نیمه‌ساختاریافته، سؤالات کتبی باز پاسخ و بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه‌های مرتبط با موضوع پژوهش بودند. یافته‌های حاصل از تجارب معلمان که مبتنی بر داده‌های کدگذاری شده و استخراج مضامین اصلی و فرعی از آن‌ها می‌باشند، نشان می‌دهند که عوامل برانگیزاننده و مؤثر در ارتقای کیفیت برنامه‌های ضمن خدمت معلمان را می‌توان در چهار درون‌مایة اصلی انگیزش درونی، شایستگی مدرس، ویژگی‌های موضوع و مشوق‌های محیطی خلاصه کرد. یافته‌های پژوهشی حاضر ضرورت توجه به عوامل مختلفی را که در ارزیابی دوره‌های ضمن خدمت از سوی معلمان به عنوان معیارهای اصلی کیفیت و کارآمدی محسوب می‌شود، نشان می‌دهد. تناسب برنامه‌ها با انتظارات و نیازمندی‌های معلمان به عنوان مخاطبان اصلی دوره‌های ضمن خدمت موجب بهبود کارایی کلی چنین برنامه‌هایی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phenomenology of Effective Factors and Motivator in Quality of In-Service Training Courses of Teachers

نویسندگان [English]

  • Eskandar FathiAzar 1
  • Yosef Adib 2
  • Fereshteh Golparvar 3

چکیده [English]

Achieving real goals of in-service teachers training is one of the major problems of the educational systems. In Iran, despite many efforts, both direct and indirect evidence about the effectiveness of in-service teachers training do not show an efficient and satisfying results. As expecting to reforms in this field by officials and experts is increasing. Accordingly, the purpose of this study was to investigate the teachers' experiences of motivational factors in the quality of in-service primary training. This is the qualitative study with a phenomenological approach. To achieve the research purpose, 20 primary school teachers in Ahar region were selected by purposive sampling method and studied. Research tools include observation, semi-structured interviews, open-answer written questions and review of the conducted investigations related to the topic of this research. The Findings from the teachers' experiences that are based on coded data and extracted themes show we can summarize the important motivational factors in quality of in-service training in four main themes: intrinsic motivation, teacher qualifications, subject characteristics and environmental incentives. Research findings shows the necessity of attention to various factors in the evaluation of in-service training that be considered as the main criteria of quality and efficiency by teachers. Accordance of programs with the teachers’ expectations and needs as the main audience of in-service programs will improve overall efficacy of these programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • in-service Training
  • quality
  • Phenomenology
آجنتالیند و جانسون، ا (1378). سوادآموزی بزرگ‌سالان در جهان سوم: بررسی هدف‌ها و راهبردها. ترجمة مرتضی مشتاقی، تهران: انتشارات مدرسه، چاپ دوم.
ادیب حاج باقری، م؛ پرویزی، س؛ صلصالی، م (1390). روش‌های تحقیق کیفی. چاپ سوم. تهران: بشری.
اورنگی، ع؛ قلتاش، ع؛ شهامت، ن؛ یوسلیانی، غ (1390). "بررسی تأثیر آموزش‌های ضمن خدمت بر عملکرد حرفه‌ای معلمان شهر شیراز". مجلة رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2(5): 114- 95.
حسین‌چاری، م؛ سماوی، ع؛ محمدی، م (1389). "بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه خودکارآمدی معلم". مجلة مطالعات آموزش و یادگیری، 2 (8): 99-85.
دانش‌فرد، ک؛ علی‌پور، ک (1389). "تأثیر آموزش ضمن خدمت بر ارتقای مهارت‌های تدریس اعضای هیئت‌علمی (مطالعه موردی واحد رودهن)". مجلة ارتباط و آموزش، 27 (3): 42-27.
رئوفی، م. ح؛ تاریخی قوچانی دروس، ا (1383). "تأثیر آموزش ضمن خدمت بر میزان کارایی و بهره‌وری مدیران و کارکنان مدارس". فصلنامة مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 5 (12): 77-67.
فرزانه. م؛ پورکریمی، ج؛ عزتی، م (1394). "بررسی رابطۀ صلاحیت‌های حرفه‌ای با توانمندی روان‌شناختی دبیران دورة متوسطه شهرستان شیروان". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(8): 94- 71.
میرزامحمدی، محمدحسین؛ قاضی‌زاده، مصطفی (1387). "بررسی نگرش معلمان در زمینة عوامل مؤثر بر گرایش آن‌ها به تحصیل در دوره‌های ضمن خدمت". اندیشه‌های نوین تربیتی، 4 (2): 208-193.
ولی‌زاده، سوسن؛ عابدی، حیدرعلی؛ زمان‌زاده، وحید؛ فتحی‌آذر، اسکندر (1386). "چالش‌های دوران تحصیل دانشجویان پرستاری: یک مطالعة کیفی". فصلنامة ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 7(2): 408-397.
هاشمی، تورج؛ گل‌پرور، فرشته؛ فتحی‌آذر، اسکندر (1394). "اثربخشی برنامۀ شناخت و مقابله با قلدری بر باورها و دیدگاه‌های معلمان دربارة قلدری و خودکارآمدی آنان در مدیریت رفتار کلاس". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(7): 40- 27.
 
Centre for educational research and training. (2009). Report on Improving Learning Outcomes in Pri-mary School Project Report, Malawi. University of Malawi.
Chireshe, R.; Shumba, A. (2011). Teaching as a profession in Zimbabwe: Are teachers facing a motivation crisis? Journal of Social Science, 28: 113 – 118.
Conco, Z.P. (2004). How effective is in- service training for teachers in rural school contexts? Submitted in partial fulfillment of the requirements for the M.PHIL in education for community development. University of Pretoria.
Deci, E.L. & Ryan, R.M. (2002). Handbook of self-determination research. Rochester, NY: University of Rochester Press.
Fernet. C.; Guay. F.; Senecal. C. & Austin. F. (2012). Predicting intraindividual changes in teacher burnout: The role of perceived school environment and motivational factors. Journal of Teaching and Teacher Education, 28: 514- 545.
Friedman, I.A. (2003). Self-efficacy and burnout in teaching: the importance of interpersonal-relations efficacy. Journal of Social Psychology of Education, 6: 191-215.
Gagne, M. & Deci, E.L. (2005). Self- determination theory and work motivation. Journal of Organizational Behavior, 26: 331-362.
Mulholland. (2001). A methodological approach to supporting organizational learning. Journal of Human – Corputer Studies. 55: 367-337.
Patrick. H.; Anderman. L.H.; Bruening. P.S. & Duffin, L.C. (2012). The Role of Educational Psychology in Teacher Education: Three Challenges for Educational Psychologists. Educational Psychologist; 46(2): 71-83.
Reeve, J. (2005). Understanding motivation and emotion (4e.) Hoboken, NJ: Wiley.
Schober, H.M. (1984). The effect of in-service training on participating teachers and student in their economics classes. Economic education, 15 pp: 282.
Schwille, J.; Dembelé, M. (2007). Global Perspectives on Teacher Learning: Improving Policy and Prac-tice. Paris: IIEP/UNESCO.
Selemani-Meke, E. (2013). Teacher Motivation and Implementation of Continuing Professional Development Programmes in Malawi. Journal of Anthropologist, 15(1): 107-115.
Walter, D. (2000). Competency – based on the job training for ariation maintenance inspection international. Journal of Industrial Ergonomic J. 26, 249-259.