با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه نیم‌رخ حافظه و توجه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه بیش‌فعال و اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه و اختلال ارتباط (عملی) اجتماعی (پراگماتیک) با دانش‌آموزان عادی و روش پژوهش علی- مقایسه‌ای است؛ بدین ترتیب که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، چهار گروه 15 نفری (از هر گروه 15 نفر) از منطقه یک آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب و همتا شدند. ابزارهای پژوهش عبارت از مصاحبه بالینی بر مبنای DSM-5، مقیاس تجدیدنظر شده هوشی وکسلر کودکان و آزمون عملکرد پیوسته (CPT) بود و داده ها با MANOVA و آزمون تعقیبی بن فرونی تحلیل شد. نتایج نشان داد گروه‌ها در میزان توجه و توانائی حافظه با یکدیگر تفاوت معناداری دارند (P<0/001). دانش‌آموزان عادی در مقایسه با سایر گروه‌های دارای اختلال، از میزان توجه و توانائی حافظه بالاتری برخوردارند (P<0/001). دانش‌آموزان SCD نیز در توجه و حافظه از دو گروه دیگر بالاترند (P<0/001).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparison of the Memory and Attention Profiles in Students with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder, Oppositional Defiant Disorder and Social (Pragmatic) Communication Disorder with Normal Students

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Bayanfar
  • Ali Mostafaei

چکیده [English]

The aim of this study was comparison of memory and attention’s profile in students with attention deficit/hyperactivity disorder, Oppositional Defiant Disorder and Social (Pragmatic) Communication Disorder with normal students. The research method is causal-comparative. Using simple random sampling method, four groups of 15 subjects (from each group 15 people) were selected from one of the educational district of Tehran. Tools used in this study include Continuous Performance Test (CPT), Wechsler Intelligence Scale for children revised, clinical interview and cheek-list based on Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition (DSM-5). Data analyzed by MANOVA and Benfroni. The results showed that the groups had a significant difference in attention and memory abilities (P<0.001). Normal students were higher in attention and memory ability, than other groups with disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Memory Profile
  • Attention
  • Attention - Deficit/ Hyperactivity
  • Oppositional Defiant
  • Social communication disorder
آیزنک و کین (1392). روان‌شناسی شناختی حافظه. (ترجمه حسین زارع، پروانه نهروانیان و حسن عبداله‌زاده) تهران: آییژ. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2010).
آیزیک و کین (1392). روان‌شناسی حافظه (ترجمه حسین زارع، پروانه نهروانیان و حسن عبدالله‌زاده، تهران: آیثر. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2010)
انجمن روان‌پزشکی آمریکا (1395). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی. (ویرایش پنجم)، (ترجمه فرزین رضائی، علی فخرایی، آتوسا فرمند، علی نیلوفری، ژانت هاشمی آذر و فرهاد شاملو). تهران: ارجمند، (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2013).
بیان‌ فر، فاطمه (1394). اختلال سلوک و رفتار ضد اجتماعی و پرخاشگرانه کودکان و نوجوانان. تهران: دانژه.
بیان‌فر، فاطمه (1393). لجبازی کودکان (چگونه با کودک لجباز و نافرمان خود رفتار کنم؟). تهران: دانژه.
تهرانی دوست، صمدی، خادمی، مژگان؛ مطلق، ماریا و زرگری‌نژاد، غزاله (1386). حافظه بینایی کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی – کم‌توجهی در مقایسه با افراد طبیعی. مجله تازه‌های علوم شناختی. شماره 35، ص 35-206.
خیریه، منصوره، شعیری، محمدرضا، آزادفلاح، پرویز و رسول‌زاده طباطبائی، کاظم (1388). اثربخشی روش آموزش فرزندپروری مثبت بر کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌ای. مجله علوم رفتاری.
دوپل، جرج، جی و استونر، گری (1394). اختلال کمبودتوجه – بیش‌فعالی در مدرسه (شیوه‌های ارزیابی و راهبردهای مداخله‌ای). (ترجمه پروانه محمدخانی و سیروان آسمائی مجد). تهران: دانژه. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ندارد).
زارع، حسن و امینی، فهیمه (1395). اثربخشی نرم‌افزار آموزش حافظه کاری بر کارکردهای توجه دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی، مجله ناتوانی‌های یادگیری، دوره 6، شمارۀ 1 صفحه 79-60.
زارع، حسین و عبداله‌زاده، حسن (1393). کاربرد آزمون ها در روان‌شناسی شناختی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
زارع، حسین، رضائی، اکبر و مصطفائی، علی (1395). روان‌شناسی تربیتی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
سعدی‌پور، اسماعیل (1396). تأثیر آموزش ذهن آگاهی بر حافظه کاری و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان. مجله پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 5، 18، 91-99.
شمیم، سیما (1373). کاربرد مقیاس هوش وکسلر کودکان در ایران. مجله پژوهش‌های روان‌شناختی، 1 (3و 4). 15-5
شوشتری، مژگان، عابدی، احمد، گلشنی، فرشته و اهرمی، راضیه (1390). اثربخشی مداخلات زودهنگام مبتنی بر بازی‌های کودک‌محور بر میزان بیش فعالی – تکانشگری کودکان پیش دبستانی. روان‌شناسی افراد استثنائی. سال اول، شماره 2، ص 118-103 .
صاحبان، فاطمه، امیری، شعله، کج باف، محمدباقر و عابدی، احمد (1389). بررسی اثر کوتاه مدت آموزش کارکردهای اجرایی بر کاهش نشانه‌های کمبود توجه و بیش‌فعالی در دانش‌آموزان پسر دوره ابتدائی شهر اصفهان، تازه‌های علوم شناختی. سال دوازدهم، شماره 1، ص 58-52.
قدرتی میرکوهی، مهدی، شریفی درآمدی، پرویز و عبداللهی بقرآبادی، قاسم (1394). اثربخشی آموزش والدین شناختی – رفتاری بر نشانه‌های اختلال نافرمانی – مقابله‌ای. روان‌شناسی افراد استثنائی. شماره 20- ص 162-139
گشتاسبی زهرا، شکری امید، فتح آبادی جلیل، و شریفی مسعود (1396). تأثیر برنامة بازآموزی اسنادی بر هیجانات پیشرفت و مشغولیت تحصیلی دانشجویان. مجله پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4، 16، 23-38.
فرامرزی سالار، مرادی رضا، قلمزن شیما (1395).  اثربخشی بازی‌های واجی بر نادرست‌نویسی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری. مجله پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4، 15، 4-19.
کجباف، محمدباقر، لاهیجانیان، زهرا و عابدی، احمد (1389). مقایسه نیم‌رخ حافظه کودکان عادی با کودکان دچار ناتوانی‌های یادگیری در املاء ریاضی و روخوانی، تازه‌های علوم شناختی، 12(1)، ص 25-17.
مارنات، گری- گراث (1386). راهنمای سنجش روانی. (ترجمه حسن پاشا شریفی و محمدرضا نیکخو). تهران: رشد (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2003).
محمدی، محمدرضا، مسگرپور، بیتا، سهیمی ایزدیان، الهه و محمدی، محمد (1392). آزمون‌های روان‌شناختی و روان داروئی کودکان و نوجوانان. تهران: تیمورزاده، نشر طبیب.
نوری‌زاد، نرگس، میکاییلی منیع، فرزانه و رستمی، رضا (1394). اثربخشی آموزش نوروفیدبک بر پردازش شناختی کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه / بیش‌فعالی. روان‌شناسی مدرسه. شماره 15، ص 136-119.
هادیان‌فرد، حبیب، نجاریان، بهمن، شکرکن، حسین و مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1379). تهیه و ساخت فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته. مجله روان‌شناسی، 4 (4)، 404-388.
 
Baddeley, A. D. (2007). Working memory: thought and action. Oxford: Oxford university press. has made.
Faraone, S. V. (2011). Epidemiology of Attention Deficit Hyperactivity Disorder. "In Tsuang, Mt. tohen, MT. Tohen,M.Jones. P. textbook of psychiatric Epidemiology (3rd ed). John wiley & sons. P. 450. ISBN 9780470977408.
Fernandez, T. Garcia, F., Prado, A. R.A, Santiago, E., Harmony, t. comas, L and Belmont, H. (2008). Positive Vs, Negative reinforcement in neuron feedback applied to learning disabled children. Clinical Neurophysiology 119(9), 163.
Huang, Y. S. and Tsai, M. H. (2011): long – term outcomes with medications for attentions – deficit hyperactivity disorder. Current Status of Knowledge. CNS Drugs. 25(7): 5349-554. doi: 10.2165/11589380-PMID 21699268.
John, M. and Grohol, D. (2016). Social (pragmatic) communication Disorder. Psych central com. https://psych central. com/disorders/social-pragmatic-communication-disorder.
Kibby, M. Y. Marks, W. Morgan, S. and Long, Ch. J. (2004). Specific impairment in developmental reading disabilities: A working memory approach. Journal of learning disabilities, 37(4), 349-363.
Kleinberg, T. (2010). Training and plasticity of working memory. Department of neuroscience, Krolinka institute. Journal of Cognitive sciences, 19(7), 317-322.
Kruesi, M. J. P., Casanova, M. E., Mannheim. G. and Johnson – Bilder, A. (2004). Reduced temporal lobe volume in early onset conduct disorder. Psychiatry Research: Neuroimaging, 732, 1-11.
Landerl, K. and will burger, E. (2010). Temporal processing attention, and learning disorders. Learning and Individual Differences. 20,393-401.
Mash, E. J. and wolfe, D. A. (2013). Abnormal child psychology (5th ed). Belmont, CA: wadsworth cengage Learning.
Pastor, P. N. and Reuben, C. A. (2002). Attention deficit disorder and learning disability: United States, 1997-98. In National Center for Health Statistics (DHHS publication No. PHs 2002-1534). Hyatt- Ville, MD: Department of Health and Humor Services.
Repovs, G. and Baddeley, A. (2006). The multi-component model of working memory: Exploration in experimental cognitive psychology. Neuroscience, 139, 5-21.
Santrock, J. (2011). Educational psychology. New York. MC Graw- Hill.
Stroubek, A., Kelly, M. and Li, X. (2013). Inattentiveness in attention – deficit / hyperactivity disorder. Neuroscience Bullet ion. 29(1): 103-110. doi: 10/ 1007/ s 12264-1295-6 PMID 23299117.
Willcutt, E. G. (2012). The prevalence of DSM-IV attention – deficit/ hyperactivity disorder: A meta – analytic review. Neurotherapeutrics. 9(3): 490-499. Doi: 10.1007/s13311 – 012 – 0135 - 8 PMC 3441936. PMID 22976615.