با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی متغیرهای استرس تحصیلی، کیفیت خواب و اهمال‌کاری تحصیلی در رابطه علّی اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی انجام شده است. این پژوهش توصیفی از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان دبیرستان‌های ارومیه شامل 204 دانش‌آموز دختر و 156 دانش‌آموز پسر بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی تورل و سورنکو (2012)، پرسش‌نامه اهمال‌کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (1984)، پرسش‌نامه استرس تحصیلی سان، دون، هو، خو (2011)، پرسش‌نامه کیفیت خواب پیتزبورگ (1989) و برای پیشرفت تحصیلی از معدل ترم قبل استفاده شد. داده‌ها به کمک همبستگی پیرسون و تحلیل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی از طریق ایجاد اهمال‌کاری تحصیلی، کاهش کیفیت خواب و افزایش استرس تحصیلی، بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان اثر غیر مستقیم و منفی دارد. اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی، با ایجاد تعلل‌ورزی زیاد، موجب افزایش اهمال‌کاری در دانش‌آموزان می‌شود؛ همچنین سپری کردن زمان طولانی در این شبکه‌ها، موجب کاهش کیفیت خواب می‌شود که هر دوی این عوامل به نوبه خود باعث ایجاد استرس تحصیلی می‌شود و موجبات افت تحصیلی را فراهم کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Social Network Addiction on Academic Achievement of Stu-dents: the Mediating Role of Sleep Quality, Academic Procrastination and Academic Stress

نویسندگان [English]

  • jaleh ahmadi 1
  • Ali Zeinali 2

1 M.A., Curriculum Planning, Educational Sciences, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran

2 Associate Professor, Department of Psychology, Urmia Branch, Islamic Azad University, Urmia, Iran

چکیده [English]

The current study aimed to examine the mediating role of academic procrastination, academic stress and sleep quality on the causal relationship between social network addiction and academic achievement of the high school students. This research is a descriptive correlational study. Statistical population covered all the students in Urmia high schools. Study participants were 204 female and 156 male students who were selected through cluster random sampling. Data were collected by using Turel and Serenko’social network addiction questionnaire (2012), Solomon and Rothblum’s academic procrastination questionnaire (1984), Sun, Dunne, Hou and Xu’s academic stress scale (2011), and Pittsburgh’s sleep quality scale (1989) and the mark average of previous term for measuring academic achievement. Data were analyzed by using Pearson correlation and structural equation modeling. Results showed that social network addiction has an indirect negative effect on academic achievement through creating academic procrastination, decreasing sleep quality and increasing academic stress. Increased use of social network increases procrastination among students and spending excessive amounts of time in these networks reduces quality of sleep that both of them, in turn, increase academic stress which leads to dropout.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social network addiction
  • Academic Achievement
  • aca-demic procrastination
  • Academic Stress
  • Sleep quality
توکلی، محمدعلی (1392). بررسی شیوع اهمال‌کاری تحصیلی بین دانشجویان. روا‌ن‌شناسی تربیتی، 9 (28): 121-99.
شکری، امید؛ کدیور، پروین؛ نقش، زهرا؛ غنایی، زیبا؛ دانشور پور، زهره؛ مولایی، محمد (1386). صفات شخصیت، استرس و عملکرد تحصیلی. مطالعات روان‌شناختی، 3 (3) : 48-26.
شهابی، محمود و قدسی بیات (1391). اهداف و انگیزه‌های عضویت کاربران در شبکه‌های اجتماعی. مجله مطالعات فرهنگ و ارتباطات، 13 (35) : 56 -38.
طیوری، امیر؛ میری، محمدرضا؛ بهشتی، داوود؛ یاری، الهه؛ خدابخشی، حوریه و عنانی سراب، غلامرضا (1393). ﺷﯿﻮع اﻋﺘﯿﺎدﺑﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﺿﻄﺮاب اﺳﺘﺮس و اﻓﺴﺮدﮔﯽ در داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﯿﺮﺟﻨﺪ. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﯿﺮﺟﻨﺪ، 22 (1) : 25-29.
محمدی، دلآرام (1393). پیش‌بینی ﺗﻌﻠﻞورزی ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ارزش ﺗﻜﻠﻴﻒ در دانش‌آﻣﻮزان ﭘﺎﻳﻪ دﻫﻢ ﺷﻬﺮ ﺗﺒﺮﻳﺰ. ﭘﺎﻳﺎن نامه ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ، داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و روان‌شناﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه تبریز.
معیدفر، سعید؛ گنجی، احمد؛ ثابتی، مریم (1389). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر الگوی کاربری ارتباطی اینترنت در بین نوجوانان و جوانان شهر تهران. مجله جامعه شناسی معاصر، 3 (1) : 35-56.
نریمانی، محمد و ابوالقاسمی، عباس (1384). آزمون‌های روان‌شناختی. تهران: انتشارات بقعه.
 
 
Andreassen, C. S. (2015). Online social network site addiction: A comprehensive review. Current Addiction Reports, 2 (2) , 175–184. http://doi. org/10. 1007/s40429-015-0056-9
Blashill, M. M, (2016). Academic Stress and Working Memory in Elementary School Students. Dissertations. 370. http:// digscholarship. unco. edu/ dissertations/370
Buysse, D. J. , Reynolds Iii, C. F. , Monk, T. H. , Berman, S. R. , & Kupfer, D. J. (1989). The Pittsburgh sleep quality index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Research, 28 (2) , 193-213
Buysse, D. J., Reynolds,C. F., Monk,T. H., Berman, S. R. & Kupfer, D. J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI): A new instrument for psychiatric research and practice. Psychiatry Research, 28 (2): 193-213.
Chou, C., Condron, L., Belland, J. (2005). A Review of the Research on Internet Addiction, Educational Psychology Review, 17 (4) : 363-388.
Echeburúa, E., de Corral, P. (2010). Addiction to new technologies and to online social networking in young people: A new challenge. Addiction, 22 (2): 91-95.
Einarsdóttir, G. A. (2015). Social network site usage among adolescents: effects on mental and physical well-being. Department of Psychology, School of Business.
Fitzpatrick, J. J. (2008). Internet addiction: Recognition and Interventions. Armenian Medical Network. www. health. am/psy/more/internet-addiction-recognition-and-interventions.
Heffner, T. (2016). The effects of social media use in undergraduate students. Master thesis, Rowan University.
Hiroi, N. & Agatsuma, S. (2005). Genetic susceptibility to substance dependence. Journal of Molecular Psychiatry, 10, 336–344. doi: 10. 1038/sj. mp. 4001622.
Jackson, T., Weiss, K. E., Lundquist, J. J. (2012). Does Procrastination Mediate the Relationship between Optimism and Subsequent Stress? Journal of social behavior and personality, 15 (5): 203-212.
Junco, R., Cotton, S. (2012). The relationship between multitasking and academic performance. Computers & Education, 59 (4) : 1-10.
Junco, R., Heiberger, G., Loken, E. (2011). The effect of Twitter on college student engagement and grades. Journal of Computer Assisted Learning, 27 (2). 119-132.
Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. Second Edition, the Guilford Press, a Division of Guilford Publications, Inc. 72 Spring Streets, New York, NY 10012.
Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: Guilford Press.
Levenson, C., Shensa, A., Sidani, J., Primack, B. (2016). The association between social media use and sleep disturbance among young adults, Preventive Medicine, 88. 34-41.
McCloskey, J. D. (2011). Finally, my thesis on academic procrastination (Master’s thesis). Retrieved from ProQuest, UMI Dissertations Publishing. (1506326).
Nandamuri, P. P. & Ch, G. (2011). Sources of Academic Stress – A Study on Management Students. Journal of Management and Science, 1 (2), 31-42.
Reinecke, L., Meier, A., Beutel, M. E., Schemer, C., Stark, B., Wölfling, K. & Müller, K. W. (2018). The Relationship Between Trait Procrastination, Internet Use, and Psychological Functioning: Results from a Community Sample of German Adolescents. Frontiers in Psychology, 9, 913.
Reinecke, L., Meier, A., Aufenanger, S., Beutel, M. E , Dreier, M., Quiring, O. & Müller, K. W. (2018). Permanently online and permanently procrastinating? The mediating role of Internet use for the effects of trait procrastination on psychological health and well-being. New Media & Society,20 (3), 862-880.
Solomon, L. J., Rothblum, E. D. (1984). Academic Procrastination: Frequency and Cognitive- behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31 (4) : 503-509.
Soyemi, J. Oloruntoba, S. A & Okafor, B. (2015). Analysis of mobile phone impact on student academic performance in tertiary institution, International. Journal of Emerging Technology and Advanced Engineering, 5 (1) : 361-367.
Sumathipala, A., J. Murray. (2000). New approach to translating instruments for cross-cultural research: A combined qualitative and quantitative approach for translation and consensus generation. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 9 (2) : 87-95.
Sun, Jiandong, Dunne, Michael P., Hou, Xiang-Yu, & Xu, Ai-qiang. (2011). Educational stress scale for adolescents: development, validity, and reliability with Chinese students. Journal of Psychoeducational Assessment, 29 (6) , 534-546.
Teo, T., Noyes, J. (2012). Explaining the intention to use technology among pre-service teachers: a multi-group analysis of the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology. Interactive Learning Environments, 22 (1). 51-66.
Turel, O., Serenko, A. (2012). The benefits and dangers of enjoyment with social networking. European Journal of Information Systems, 21 (5): 512–528.
White, A. G., Buboltz, W., Igou, F. (2011). Mobile Phone Use and Sleep Quality and Length in College Students. International Journal of Humanities and Social Science, 1 (18) ,51-58.
Yan, Y. W., Lin, R. M., Su, Y. K. & Liu, M. Y. (2018). The relationship between adolescent academic stress and sleep quality: A multiple mediation model. Social Behavior and Personality: an international journal, 46 (1), 63-77.