با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور

2 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور

3 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

تحلیل هم‌استنادی یکی از روش‌هایی است که در مطالعات علم‌سنجی و ترسیم ساختار علمی حوزه‌های گوناگون کاربرد فراوانی دارد. هدف پژوهش حاضر ترسیم ساختار حوزه آموزش از راه دور بر اساس تحلیل هم‌استنادی و روش آن تحلیل محتوایی با استفاده از تحلیل هم‌استنادی است. جامعه پژوهش مدارکی است که در حوزه مطالعات آموزش از راه دور در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس در بازه زمانی 1985 تا 2016 نمایه شده‌اند و تعداد آن 31607 رکورد است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای «یو سی آی نت» و «بایب اکسل» و نیز ماتریس متقارن و روش تحلیل خوشه‌ها استفاده شد.
ساختار حوزه آموزش از راه دور بر اساس تحلیل هم‌استنادی از هشت خوشه به شرح زیر تشکیل شده است: «یادگیری ماشینی»، «زیرساخت‌های آموزش الکترونیکی»، «الگوهای یادگیری سیار»، «تکنولوژی آموزشی و هوش مصنوعی»، «متفرقه»، «تئوری‌های یادگیری و مدل‌های فهمیدن»، «آموزش در فضای مجازی» و «روش‌های آموزش از راه دور». با توجه به خوشه‌های شکل گرفته، اصلی‌ترین و رایج‌ترین موضوع در پژوهش‌های این حوزه «یادگیری الکترونیکی» است.
نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ها و نمودار راهبردی نشان داد که مفاهیم نوظهور حوزه آموزش از راه دور عبارت از هوش مصنوعی در آموزش، مهندسی آموزشی، محیط یادگیری هوشمند، طراحی آموزشی، مدیریت انگیزشی، بازآموزی، تاکسونومی، هوش محاسباتی، چند رسانه‌ای‌ها، اشتراک اطلاعات و مدل‌های ادراک مفاهیم است. سیاستگذارن پژوهشی باید اولویت‌های پژوهشی این حوزه را به سوی این مفاهیم سوق دهند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Intellectual Structure of Distance Education Domain by Co-Citation Analyses

نویسندگان [English]

  • ُSomaye Rajabzade 1
  • Mahmoud Ekrami 2
  • Faramarz Soheili 3
  • Hamid Maleki 2

1 Ph.D student, Department of Educational Science, Payame Noor University

2 Associated Professor, Department of Educational Science, Payame Noor University

3 Associated Professor, Department of Knowledge and Information Science, Payame Noor University

چکیده [English]

Co-citation analysis is one of the methods used in scientific studies and drawing the scientific structure of various domains. The purpose of the present research is to map the structure of the field of distance learning based on computational analysis and its method is content analysis by the use of Co-citation analysis. The research community includes the documents that have been indexed in the field of distance learning studies in the World Wide Web Database from 1985 to 2016 and reaches 31607 records. For analyzing the data, the software "UCInet" and "Bibe Excel" have been used. In this research, the symmetric matrix and cluster analysis method were used to analyze the data.
The structure of the distance education field is based on the citation analysis composed of eight clusters as follows: "Machine learning", "E-learning infrastructure", "Mobile learning patterns", "Educational technology and artificial intelligence", "Miscellaneous", "Learning theories and understanding models", "Education in cyberspace" and "Distance Education methods". According to formed clusters, the main and most common topic in research in this field is "E-learning".
The results of clusters analysis and strategic diagram showed that emerging concepts of distance education field are as follows: artificial intelligence in education, educational engineering, intelligent learning environment, educational design, motivational management, retraining, taxonomy, computational intelligence, multiple Media, information sharing and Models of concepts understanding. Research policymakers should push the research priorities of this field toward these concepts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Co-Citation
  • Distance Education
  • Knowledge Structure
حسن زاده، محمد (1390). علم‌سنجی در سازمان‌ها نقشی نوین برای کتابداران کتابخانه‌های تخصصی، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات. ۲۶ (۴)، ۱۳۳۷-۱۳۴۸
دوست محمدی، احمد؛ خاصه، علی اکبر؛ محمودی، مهدی (1390). تحلیلی بر تولیدات علمی کشورهای جهان در حوزه روابط بین‌الملل. پژوهشنامه علوم سیاسی، 6(2)،163-1390.
رشیدی، علی؛ مولوی، مهران (1396). تحلیل استنادی تولیدات عامی حوزه پرستاری ایران در پایگاه‌های اطلاعاتی وب‌اف‌نالچ و اسگاپوس. ﻣﺠﻠﻪ ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﻩ ﭘﺮﺳﺘﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ ﺍﺭﻭﻣﻴﻪ، دوره 15، شماره10، دی ماه 1396.
سهیلی، فرامرز (1391). تحلیل ساختار شبکه‌های اجتماعی هم‌نویسندگی برون‌دادهای علمی پژوهشگران علم اطلاعات به منظور شناسائی و سنجش روابط، تعاملات و راهبردهای هم‌نویسندگی در این حوزه. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید چمران اهواز، گروه کتابداری و اطلاع رسانی.
سهیلی، فرامرز؛ شعبانی، علی؛ خاصه، علی اکبر (1395). ساختار فکری دانش در حوزۀ رفتار اطلاعاتی: مطالعۀ هم‌واژگانی. تعامل انسان و اطلاعات، 2 (4)، 21-36.
فرج‌اللهی، مهران؛ نوروززاده، رضا؛ ابراهیم‌زاده، عیسی؛ حقیقی، فهیمه السادات (1391). ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮی ﻓﻠﺴﻔﻲ، روانﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و اجتماعی آموزش باز و از دور (دانشگاهی). ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ مطالعات برنامه درسی آموزش عالی. 3(6)، 79-47.
کرمی رباطی، فاطمه (1395). بررسی تولیدات علمی چشم پزشکی ایران در پایگاه استنادی علوم. مجله چشم پزشکی بینا، 22(1)، 64-56.
 
Assefa, S. G; Rorissa, A. (2013). A Bibliometric Mapping of the Structure of STEM Education Using Co- word Analysis. Journal of the American Society for Information Science and Technology. 64 (12), 2513-2536.
Chen, D. B., Gao, H., Lü, L., & Zhou, T. (2013). Identifying influential nodes in large-scale directed networks: the role of clustering. PloS one, 8(10), e77455.Badar, K., Frantz, T. L., Jabeen, M (2016). Research performance and degree centrality in co-authorship networks: The moderating role of homophily. Aslib Journal of Information Management, 68(6), 756-771.
Chen, D. B., Gao, H., Lü, L., & Zhou, T. (2013). Identifying influential nodes in large-scale directed networks: the role of clustering. PloS one, 8(10), e77455.Badar, K., Frantz, T. L., Jabeen, M. (2016). Research performance and degree centrality in co-authorship networks: The moderating role of homophily. Aslib Journal of Information Management, 68(6), 756-771.
Chiang, J. K., Kuo, C. W., & Yang, Y. H. (2010, July). A Bibliometric Study of E-Learning Literature on SSCI Database. In Entertainment for Education. Digital Techniques and Systems: 5th International Conference on E-learning and Games, Edutainment 2010, Changchun, China, August 16-18, 2010, Proceedings (Vol. 6249, p. 145). Springer Science & Business Media.
Davise, R., Howell, S., Petrie, J. (2010). A Review of Trends in Distance Education Scholarship at Research Universities in North America, 1998-2007. International Review of Research in Open and Distance Learning. ISSN: 1492-3831. Volume 11, Number 3. October – 2010.
Fiala, Dalibor; Tutoky, Gabriel .(2017). Computer Science Papers in Web of Science: A Bibliometric Analysis: PUBLICATIONS Volume: 5 Issue: 4 Article Number: 23 Published: DEC 2017 .Peters(2002). Distance Education and Industrial Production. London: Rutledge
Kay, L; Newman, N; Youtie, J; Porter,A. L; Rafols, I. (2014). Patent overlay mapping: Visualizing technological distance. Association for Information Science and Technology. 65 (12), 2432-2443.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Podsakoff, N. P., & Bachrach, D. G. (2008). Scholarly influence in the field of management: A bibliometric analysis of the determinants of university and author impact in the management literature in the past quarter century. Journal of Management, 34(4), 641-720.
Small, H. (1999). Visualizing science by citation mapping. Journal of the American Society for Information Science, 50 (9), 799-813.
Stewart, M., Smith, P., Barron, A. (2010). International Review of Research in Open and Distance Learning Volume 11, Number 1.
Tsai, Ch, Shen, P.D, Chiang, Y. Research trends in meaningful learning research on e-learning and online education environments: A review of studies published in SSCI-indexed journals from 2003 to 2012: British Journal of Educational Technology Vol 44 No 6 2013.