با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری رشته سنجش و اندازه گیری، دانشگاه‌ تهران

2 استادیار، گروه روش‌ها و برنامه‌های آموزشی و درسی، دانشگاه تهران

3 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه خوارزمی

4 دانشیار، گروه روش‌ها و برنامه‌های آموزشی و درسی، دانشگاه تهران

چکیده

مدارس مهم‌ترین رکن آموزش و پرورش هستند، به‌همین دلیل تمامی سیاست‌های آموزشی باید عوامل تأثیرگذار بر عملکرد اثربخش مدارس را مورد توجه قرار دهند. هدف این مطالعه، شناسایی و تعیین عوامل، ملاک‌ها و نشانگرهای مدارس اثربخش دوره‌ی ابتدایی است. برای دستیابی به هدف مطالعه، مرور منظم و گسترده‌ی پیشینه‌ی پژوهشی انجام شد. بدین‌منظور پایگاه‌های اطلاعاتی Sage، Emerald،Eric ،Taylor and Francis ،Science Direct ، Civilicca، Magiran، SID  و پایگاه اطلاعاتی نور مورد جستجو قرار گرفت. پس از خارج کردن مقالات نامتناسب با هدف پژوهش، مرور کامل بر روی 32 مقاله‌ی باقی‎مانده انجام شد. نتایج حاصل از مرور منظم پیشینه‌ی پژوهشی منجر به استخراج 5 عامل کلی و 15 ملاک و 163 نشانگر گردید. یافته‌ها نشان داد که عوامل مرتبط با رفتار افراد در مدرسه (عمدتاً مدیران و معلمان)، رفتار افراد مرتبط با مدرسه (عمدتاً والدین)، وضعیت مواد آموزشی (همانند کیفیت برنامه‌ی آموزشی مدرسه) و فرهنگ مدرسه (همانند محیط یا جوّ مدرسه) در این مطالعات بسیار مورد توجه قرار گرفته‌ است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Systematic Review of Effective Factors in Assessing Effective primary Schools

نویسندگان [English]

  • sara pirhayati 1
  • Keyvan Salehi 2
  • valiollah farzad 3
  • Ali Moghadamzadeh 2
  • Rezvan Hakinzadeh 4

1 PhD Candidate in Educational Measurement and Evaluation, University of Tehran

2 Assistant Professor, Department of Curriculum Development & Instruction Methods, University of Tehran

3 Associate Professor, Department of Psychology, Kharazmi University

4 Associate Professor, Department of Curriculum Development & Instruction Methods, University of Tehran

چکیده [English]

Schools are considered as the most important foundations of education; therefore, all educational policies need to be focused on factors affecting school performance. Accordingly, the purpose of this study was to identify and determine factors, criteria, and indicators of effective primary schools. To meet the study objectives, a systematic and comprehensive review was conducted on the research literature. In this way; the databases of Sage, Emerald, ERIC, Taylor & Francis Online, Science Direct, Civilica, Magiran, Scientific Information Database (SID), and Noor were searched. After excluding articles irrelevant to the purpose of the research, a complete overview was performed on 32 remaining ones. The results of the systematic review led to the extraction of 5 general factors, 15 criteria, and 163 indicators of effective schools. It was concluded that factors related to individual’s behavior in school (mainly administrators and teachers), school-related individual’s behavior (mostly parents), status of educational materials (e.g. quality of school curriculums), and school culture (e.g. school climate or atmosphere) had been significantly taken into account in these articles.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Effective School
  • Effective School factors
  • school effectiveness
  • Systematic Review
امام جمعه، محمدرضا، کرامت، عزیز و ساکی، رضا (1394). رابطۀ بین رهبری فکورانه و اثربخشی مدارس ابتدایی شهر قدس بر اساس الگوی پارسونز. فصلنامۀ علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(4)، 168-149. 
بهرام محمدیان، محی الدین (1396). آموزش ابتدایی نقطه آغاز و کلید اصلی توسعه کشور است. رشد آموزش ابتدایی، 21(1)، 20-25.
پاهنگ، نظامالدین؛ مهدیون، روح اله و یاریقلی، بهبود (1396). بررسی کیفیت مدارس و شناسایی عوامل مؤثر برآن: پژوهشی ترکیبی. دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، شمارۀ اول، 193-173.
حبیبی، حمداالله؛ پرداختچی، محمدحسن؛ ابوالقاسمی، محمود و قهرمانی، محمد (1390). بررسی جو یادگیری محور مدرسه و ارتباط آن با اثربخشی مدرسه. دوفصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه شاهد، 20(3)، 118-101.
حبیب پور، کرم، صفری، رضا (1391). راهنمای جامع کاربردSPSSدر تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده‌های کمّی). تهران: نشر لویه، متفکران.
حسن پور، اکبر؛ محمدخانلو، مریم و سعیدی، یاسین (1395). مقایسه اثربخشی مدارس دولتی و غیردولتی ابتدایی شهر قزوین. فصلنامۀ رهبری و مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 10(2)، 49-27.
خصالی، آزاده؛ صالحی، کیوان؛ بهرامی، مسعود (1394). تحلیل ادراک و تجربه زیسته معلمان ابتدایی از دلایل ناکارآمدی برنامه ارزشیابی توصیفی-کیفی: مطالعه به روش پدیدارشناسی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 5(12)، 1
رحیمیان، حمید (1395). کاوشی در اثربخشی مدارس علامه تهران، در چارچوب پژوهش مدارس اثربخش. فصلنامه پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی، 2(8)، 69-51.
رضایی، محمدرضا (1392). دورۀ ابتدایی؛ شناخت فرصت‌های مطلوب تربیتی. بازیابی شده در تاریخ 31/6/1392 از http://amoozak.org.
زبردست، محمد امجد؛ غلامی، خلیل و نعمتی، سمیه (1394). تأثیر سبک رهبری توزیعی مدیران بر اثربخشی مدارس به واسطه گری انگیزش معلمان و خوشبینی تحصیلی آنان در سطح مدارس متوسطۀ شهر سنندج: ارائه یک مدل. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(7)، 26-7.
زکی، محمدعلی (1389). عوامل اثربخشی سازمانی مدرسه و بررسی رابطه آن با ویژگی‌های آموزشی معلمان. مجله علوم انسانی دانشگاه امام حسین (ع)- تعلیم و تربیت اسلامی (10)، 18(80)، 194-161.
صافی، احمد (1391). آموزش و پرورش ایران در صدسال گذشته. رشد آموزش راهنمایی تحصیلی، 2(18)، 48-64.
عامری فر، فرشاد و جهانی، جعفر (1392). رابطه بین فرهنگ سازمانی با اثربخشی مدرسه از دیدگاه مدیران و دبیران مدارس متوسطه شهر شیراز. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(3)، 170-155.
عباسیان، حسین و رجبی فیروزآبادی، آویشن (1395). نقش رفتار شهروند سازمانی گروهی معلمان در اثربخشی مدارس ابتدایی. دوفصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت مدرسه، 4(2)، 121-109.
قنبری، سیروس؛ اردلان، محمدرضا و محمدی، بهرام (1393). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت با اثربخشی سازمانی مدارس متوسطه شهرستان سنندج. فصلنامه علمی-پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4(2)، 151-135.
16 لطف عطا، آیناز (1387). تأثیر عوامل محیطی بر یادگیری و رفتار در محیط‌های آموزشی (ابتدایی) در شهر. فصلنامه مدیریت شهری، شمارۀ 21، پاییز 1387، 73-90.
محمدی، مریم؛ میرزمانی، سید محمود و آزادیکتا، مهرناز (1394). رابطۀ خلاقیت مدیران با اثربخشی معلمان مدارس ابتدایی دخترانه شهرستان رباط‌کریم. فصلنامه مشاوره و روان درمانی، 4(16)، 38-25.
نقوی، نجمه؛ آذری، همایون و لسانی، مهدی (1392). رابطه بین عزت نفس مدیران و اثربخشی مدارس متوسطه دخترانه شهر کرمان در سال 91-90. اندیشه‌های نوین تربیتی، 9(3)، 153-131.
نیکنامی، مصطفی و مهدیان، جعفر (1388). تبیین ابعاد و مؤلفه‌های مدارس اثربخش و ارائه مدلی برای بهبود اثربخشی در مدارس کشور. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 3(1)، 202-175.
واعظی، مظفرالدین؛ حسینی، سیدرسول و امیرحسینی، امیر (1388). بررسی ارتباط مؤلفه‌های رفتاری مدیران آموزشی با اثربخشی دبیرستان‌های شهر تهران. مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 39(2)، 30-13.
هوی، وین ک و میسکل، سیسیل ج (2013). مدیریت آموزشی (نظریه، تحقیق و کاربرد). مترجمان: سلیمانی، نادر؛ صفری، محمود و نظری، مرتضی (1395). تهران: سمت.
 
 
Act, council of P&S association. (2005). Working with schools characteristics of effective schools, Ministry of American education.
Akan, D. (2017). Effective School Evaluation in Primary Schools from the dimension of Parents. Education and Training Studies, Vol. 5(1), 134-140, DOI: 10.11114/-jets.v5i1.2094.
Azigwe, J.B., Kyriakides, L., Panayiotou, A., & Creemers, B.P.M. (2016). The impact of effective teaching characteristics in promoting student achievement in Ghana. International Journal of Educational Development, 51 (2016), 51-61. DOI: 10.1016/-j.ijedudev.--2016.07.004.
Bakirci, H., Turkdogan, A., & Guler, M. (2012). Is my school an effective school? Headmaster and teacher views. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 46, 3471 – 3476, DOI: 10.1016/j.sb-spro.2012.06.087.
Bauer, H. (1997). High poverty, high performing: High hope! IDRA Newsletter, 24(6). Retrieved January 28, 2004, from http://www.idra.-org/Newslttr/ 1997/Jun/Hilaria.htm.
Bellei, C., Vanni, X., Valenzuela, J.P., & Contreras, D. (2015). School improvement trajectories: an empirical typology. School Effectiveness and School Improvement, DOI: 10.1080/09243453.2015.1083038.
Colorado School Support System Resources by Standard. (2007). Standard, 8. Organizational Structure and Resource. http://w.cde.stste.-Co.us/pdssp/donloadsl/-ss stand res 8.
Cibulka, J., & Nakayama, M. (2000). The creation of high performance schools through organizational and individual learning: A practitioner’s guide to learning communities. National Partnership for Excellence and Accountability in Teaching.
Creemers, B. P., & Kyriakides, L. (2010). Explaining stability and changes in school effectiveness by looking at changes in the functioning of school factors. School Effectiveness and School Improvement, 21(4), 409-427, DOI: 10.1080/-09243453.2010.512795.
Cyril, A. V., & Jeyasekaran, D. (2016). Attitude towards Continuous and Comprehensive Evaluation of High School Students. Journal on Educational Psychology, 9(4), 21-26.
De Jong, R., Westerhof, K.J., & Kruiter, J.H. (2004). Empirical Evidence of a Comprehensive Model of School Effectiveness: A Multilevel Study in Mathematics in the 1st Year of Junior General Education in The Netherlands. School Effectiveness and School Improvement, Vol. 15(1), 3–31, DOI: 10.1076/-sesi.15.1.3.27490.
DÖŞ, İ. (2014). Some Model Suggestions for Measuring Effective Schools. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 116, 1454 – 1458, DOI: 10.1016/-j.sbspro.-2014.01.415.
Department of Education & Training Melbourne (2005). Leadership and Teacher Development Branch Office of School Education. Available at: www.sof-web.vic.edu.au/blueprint/Fs5/ defult.asp.
Elgart, M. A. (2017). Can schools meet the promise of continuous improvement? Phi Delta Kappan, 99(4), 54–59. Doi: 10.1177/-0031721717745546.
Heck, R. H., & Moriyama, K. (2010). “Examining Relationships among Elementary Schools’ Contexts, Leadership, Instructional Practices, and Added-Year Outcomes: A Regression Discontinuity Approach.” School Effectiveness and School Improvement, 21 (4): 377–408.
Hofman, R. H., Hofman, W. A., & Gray, J. M. (2008). Comparing key dimensions of schooling: towards a typology of European school systems. Comparative Education, 44(1), 93-110, DOI: 10.1080/-03050060701809508.
Hofman, W. H. A., Hofman, R. H., & Gray, J. M. (2010). Institutional contexts and international performances in schooling: Comparing patterns and trends over time in international surveys. European Journal of Education, 45, 153–173.
Johnson, N. A., & Holdaway, E. A. (1990). Effectiveness of primary schools. International Journal of Educational Management, 4(3), 4-11.
Johnson, N. A., & Holdaway, E. A. (1991). Perceptions of effectiveness and the satisfaction of principals in elementary schools. Journal of Educational Administration, 29(1), DOI: 10.1108/-EUM0000000002468.
Jong, R. D., Westerhof, K. J., & Kruiter, J. H. (2004). Empirical evidence of a comprehensive model of school effectiveness: A multilevel study in mathematics in the 1st year of junior general education in the Netherlands. School effectiveness and school improvement, 15(1), 3-31, DOI: 10.1076/sesi.15.1.3.27490.
Lezotte, L. (1991). Correlates of effective schools: The first and second generation. Okemos, MI: Effective Schools Products, Ltd.
Lezotte, L. (2001). Revolutionary and evolutionary: The effective schools movement. Okemos, MI: Effective Schools Products, Ltd.
Odhiambo, G., & Hii, A. (2012). Key stakeholders' perceptions of effective school leadership. Educational Management Administration & Leadership, 40(2), 232-247, DOI: 10.1177/-1741143211432412.
Papanastasiou, C. (2008). A residual analysis of effective schools and effective teaching in mathematics. Studies in Educational Evaluation, Vol 34, 24–30. DOI: 10.1016/j.-stueduc.2008.01.005.
Postlethwaite, T.N., & Ross, K.N. (1992). Effective Schools in Reading: Implications for Educational Planners. An Exploratory Study. International Association for the Evaluation of Educational Achievemen. ISBN-92-9121-003-3.
Sammons, P. (2009). The Dynamics of Educational Effectiveness: A Contribution to Policy, Practice and Theory in Contemporary Schools. School Effectiveness and School Improvement, 20 (1): 123–129. http://dx.doi.org/10.1080/-09243450802664321.
Tarter, C. J., & Hoy, W. K. (2004). A systems approach to quality in elementary schools: A theoretical and empirical analysis. Journal of Educational Administration, 42(5), 539-554, DOI: 10.1108/0957823-0410554052.
Taylor, B.O. (1990). Case Studies in Effective Schools Research. National Center for Effective Schools, (KENDALL/HUNT PUBLISHING COMPANY, Dubuque, Iowa), ISBN-0-8403-5804-0.
Teodorović, J. (2001). Classroom and school factors related to student achievement: what works for students? School Effectiveness and School Improvement, Vol. 22(2), 215–236, DOI: 10.1080-/09243453.2011.575650.
Van der Werf, G. (1997). Differences in School and Instruction Characteristics between High-, Average-, and Low-Effective Schools. School Effectiveness and School Improvement, Vol. 8(4), 430-448, DOI: 10.1080/09243459-70080403.
Yahyaei, D., Foroushani, Z. J., & Mahini, F. (2012). The School Role in Lively Education and Student's Mental Health. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 1408-1412. Doi: 10.1016/j.sbspro.2012.-06.834.