با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور

2 کارشناسی ارشد، علوم‌تربیتی، دانشگاه پیام نور

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بازی گروهی، قصه‌گویی و نمایش خلاق بر کاهش اضطراب دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر تهران انجام شد. نوع تحقیق، نیمه‌آزمایشی به واسطۀ طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه بود که ازنظر هدف، در زمرة تحقیقات کاربردی محسوب می‌شود. جامعة مورد نظر، شامل همة دانش‌آموزان پسر دورة اول ابتدایی شهر تهران است که به‌صورت تصادفی خوشه‌ای، 45 دانش‌آموز با نشانگان اضطراب، انتخاب و با گمارش تصادفی در سه گروه پانزده ‌نفری گمارده شدند. یک گروه پانزده نفری هم به‌عنوان گروه گواه انتخاب شد. بازی گروهی در نُه جلسه، قصه‌گویی، شامل پنج قصه و در هفت جلسه و نمایش خلاق در ده جلسه، هرکدام به مدت 30 تا 45 دقیقه در گروه‌های آزمایش اجرا شدند. ابزار گردآوری اطلاعات این تحقیق پرسش‌نامة تشخیص اختلالات مرتبط با اضطراب کودکان (SCARED) بود و داده‌ها در سه مرحلۀ، پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری، جمع‌آوری شدند. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که بازی گروهی، قصه‌گویی و نمایش خلاق تأثیر معناداری بر کاهش اضطراب دارند و این تأثیر در مرحلۀ پیگیری نیز حفظ شده است. بر این اساس می‌توان استفاده از این مداخله‌ها را به متخصصان سلامت روانی که با کودکان کار می‌کنند، توصیه کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Group Play Therapy, Storytelling and Creative Drama on Anxiety Reduction in Elementary Male Students in Tehran

نویسندگان [English]

  • Parvin Mirzaei 1
  • Sogol Ghamari 2

1 Assistant Professor, Psychology, Payame Noor University

2 M.A., Educational Sciences, Payame Noor University

چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the effectiveness of group play therapy, storytelling and creative drama on anxiety reduction in elementary male students in Tehran. The design of the study was quasi-experimental, pre-test, and post-test with control group, which is considered as an applied research in terms of purpose. The statistical population included all male students of the first elementary school in Tehran. 45 students with anxiety syndrome were selected randomly in a cluster, and randomly assigned to three groups of fifteen. Also, a group of 15 students was selected as a control group. Group play therapy in 9 sessions, storytelling with 5 stories and 7 sessions, and creative drama in 10 sessions, each run for 30 to 45 minutes in experimental groups. The data collection tool was Screen for Child Anxiety Related Disorders (SCARED), and the data were collected in three stages, pre-test, post-test and follow-up < span lang="AR-SA" dir="RTL">.The results of multivariate analysis of covariance showed that group play therapy, storytelling and creative drama had a significant effect on the reduction of anxiety and this effect has been preserved in the follow-up phase. The results of this study can be recommended to mental health professionals working with children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Group Play Therapy
  • Storytelling
  • Creative Drama
  • Anxiety
آجورلو، م.، ایرانی، ز.، و علی‌اکبری دهکردی، م (1395). تأثیر قصه‌درمانی بر کاهش اضطراب و بهبود عادات خواب کودکان مبتلا به سرطان تحت شیمی‌درمانی. روان‌شناسی سلامت، 5(18)، 107-87.
احدی، ح.، و بنی‌جمال، ش (1385). روان‌شناسی رشد. تهران: انتشارات پردیس.
چگنی، گ.، و چگنی، م (1395). اثربخشی قصه‌گویی در کاهش پرخاشگری و اضطراب امتحان در پسران پرورشگاه‌های شهر رشت. توسعۀ آموزش جندی‌شاپور، 7(1)، 35-26.
حشمتی، ر.، اصل اناری، و.، و شکراللهی، ر (1395). اثربخشی تکنیک‌های بازی‌درمانی گروهی بر اضطراب حالت، احساسات مثبت و سطح سازگاری عمومی کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 5(4)، 24-7.
دادستان، پ (1382). روان‌شناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی، جلد اول. تهران: انتشارات سمت.
دخت محمد، سحر و نریمانی، محمد (1395). تأثیر قصه‌درمانی در کاهش اضطراب و گوشه‌گیری کودکان پیش‌دبستانی. چهارمین کنفرانس ملی توسعة پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل.
رضایی، م.، و حسینی نسب، س (1396). اثربخشی نمایش عروسکی بر مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت در کودکان پیش‌دبستانی شهرستان مراغه. آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، 40(2)، 26-13.
رمضانی، ف.، جهانیان، م.، و محمدی، ی (1391). بررسی تأثیر قصه‌درمانی در کاهش اضطراب کودکان عقب‌مانده ذهنی شهر تهران. چهارمین همایش بین‌المللی روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان.
عمادی، س. ر.، و عروتی موفق، م (1395). تأثیر بازی‌های آموزشی گروهی مبتنی بر محیط یادگیری سازنده‌گرا بر پرورش مهارت تفکر خلاق کودکان پیش‌دبستانی. فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی 2(1)، 44-19.
قاسم‌تبار، ن.، و اللهویردیانی، خ (1391). تأثیر نمایش خلاق بر تحول اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی. روان‌شناسی تحولی، 32(6)، 413-405.
قمری گیوی، ح.، عباسی، ا.، و فلاح زاده، م (1388). بررسی میزان شیوع اختلالات اضطرابی منتشر در بین دانش‌آموزان پایه پنجم و اثربخشی روش‌های خودگویی درونی و بیرونی بر کاهش آن. مجله مطالعات روان‌شناختی، 5(2)، 45-32.
کاپلان و سادوک. (1388). خلاصه روان‌پزشکی جلد سوم. ترجمه فرزین رضایی. تهران: انتشارات ارجمند.
لطفی کاشانی، ف.، و وزیری، ش (1376). روان‌شناسی مرضی کودک، جلد دوم. تهران: نشر ارسباران.
لطیفی، ز.، و امیری، ش (1390). درمان اختلالات اضطرابی. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.
محمد اسماعیل، ا (1381). بازی‌درمانی در درمان کودکان مبتلا به اختلال رفتاری. تهران: سازمان آموزش ‌و پرورش استثنایی.
محمد اسماعیل، ا. (1383). بازی‌درمانی نظریه‌ها، روش‌ها و کاربردهای بالینی. تهران: انتشارات دانژه.
نادری، ن.، و بشلیده، ک (1394). اثربخشی کتاب‌درمانی و نمایش خلاق بر مشکلات رفتاری کودکان دختر پیش‌دبستانی. دومین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در علوم انسانی، دانشگاه رامهرمز.
ناظمی، ی (1385). ادبیات کودکان: رویکردی بر قصه‌گویی و نمایش خلاق. تهران: انتشارات چاپار.
Althy, A. L. (2005). Effects of a trained therapy dog in child-centered play therapy on children bio behavioral measures of anxiety. Master’s thesis. University of north Texas.
Atas, M. (2015). The reduction of speaking anxiety in EFL learners through drama techniques. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 176, 961–969.
Birmaher, B., Brent, D. A., Chiappetta, L., Bridge, J., Monga, S., & Baugher, M. (1999). Psychometric properties of the Screen for Child Anxiety Related Emotional Disorders (SCARED): a replication study. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 38(10), 1230-1236.
Brown, L., & Sholinder, K. (2016). Response-Based Drama Therapy: a Viable Option for Youth Experiencing Anxiety. City University of Seattle.
Dimililer, Ç. Kurt, M., Kaşot, N., & Sözüdoğru, O. (2017). Technology and Drama based Creative Collaborative Writing in Teaching. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(8), 5095–5106.
Friedberg, R. D., & Wilt, L. H. (2010). Metaphors and stories in cognitive behavioral therapy with children. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 28(2), 100-113.
Hall, T. M., Kaduson, H. G., & Schaefer, C. E. (2002). Fifteen effective play therapy techniques. Professional psychology: Research and practice, 33(6), 515.
Kanchan, L., Chandra, S. M., & Aarti, S. (2015). A Randomized Clinical Trial to Evaluate the Effectiveness of Storytelling by Researcher on the Hospitalization Anxiety of Children Admitted in Pediatric Ward of Selected Hospitals of District Patiala, Punjab. International Journal of Science and Research (IJSR), 4(10), 706–709.
Karakelle, S. (2009). Enhancing fluent and flexible thinking through the creative drama process. Thinking Skills and Creativity, 4(2), 124-129.
Kardas, M. N., & Koç, R. (2017). Effect of Drama Instruction Method on Students’ Turkish Verbal Skills and Speech Anxiety. International Journal of Progressive Education, 13(1), 64–78.
Kuimova, M. V., Uzunboylu, H., Startseva, D. A., & Devyatova, K. P. (2016). Advantages of extracurricular drama activities in foreign language teaching. Ponte, 72(6), 5.
Landreth, G. L. (2002). Play Therapy: The art of the relationship second edition. New York: Brunner.
Park, R. J., & Goodyer, I. M. (2000). Clinical guidelines for depressive disorders in childhood and adolescence. European child & adolescent psychiatry, 9(3), 147-161.
Phipps, W. J., Monahan, F. D., Sands, J. K., Marek, J. F., & Neighbors, M. (2003). Medical-surgical nursing: Health and illness perspectives. St. Louis: Mosby.
Porter, M. L., Hernandez‐Reif, M., & Jessee, P. (2009). Play therapy: a review. Early Child Development and Care, 179(8), 1025–1040. https://doi.org/10.1080/03004430701731613
Prins, P. J., & Ollendick, T. H. (2003). Cognitive change and enhanced coping: Missing mediational links in cognitive behavior therapy with anxiety-disordered children. Clinical Child and Family Psychology Review, 6(2), 87-105.
Ray, D. C., Schottelkorb, A., & Tsai, M. H. (2007). Play therapy with children exhibiting symptoms of attention deficit hyperactivity disorder. International Journal of Play Therapy, 16(2), 95.
Shafiee, S. M., Gharibvand, S. S., & Hemmatipour, A. (2018). The Effectiveness of Storytelling on Separation Anxiety in Hospitalized Children with Chronic Diseases. Journal of Research in Medical and Dental Science, 6(5), 284–290.
Soniya, S., & Solomon, R. J. (2019). Effectiveness of Play Therapy on Anxiety among Hospitalized Preschool Children. Asian Journal of Nursing Education and Research, 9(2), 193–196.
Stulmaker, H. L., & Ray, D. C. (2015). Child-centered play therapy with young children who are anxious: A controlled trial. Children and Youth Services Review, 57, 127–133.
Swan, K. L., Kaff, M., & Haas, S. (2019). Effectiveness of Group Play Therapy on Problematic Behaviors and Symptoms of Anxiety of Preschool Children. The Journal for Specialists in Group Work, 44(2), 82-98.
Warner, C. M., Reigada, L. C., Fisher, P. H., Saborsky, A. L., & Benkov, K. J. (2009). CBT for anxiety and associated somatic complaints in pediatric medical settings: an open pilot study. Journal of clinical psychology in medical settings, 16(2), 169-177.
Weber, S. (2017). Drama pedagogy in intermediate German: Effects on anxiety. German as a Foreign Language, (1), 1–21.