فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

تدوین مدل اندازه‌گیری پرسش‌نامة اخلاق زیست محیطی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم تربیتی گرایش برنامه‌ریزی درسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

3 دانشیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف تدوین مدل اندازه‌گیری پرسش‌نامه اخلاق زیست‌محیطی انجام شد. روش تحقیق همبستگی بوده و در قالب مدل اندازه‌گیری به انجام رسید. جامعة آماری همة دانش‌آموزان دورة دوم متوسطه آموزش و پرورش شهر همدان به تعداد 14391 نفر بودند. حجم نمونه که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی انتخاب شدند، 986 نفر بود. ابزار گردآوری داده‌‌ها، پرسش‌نامه اخلاق زیست محیطی محقق ساخته (1398) مشتمل بر پنج مؤلفة آب، خاک، هوا، گیاهان و جانوران بود. پرسش‌نامة اولیه بر اساس مبانی نظری و پیشینة پژوهشی به تعداد 130 گویه تدوین شد. روایی محتوایی پرسش‌نامه به روش CVR بررسی شد و گویه‌هایی که ضرایب نسبی روایی کمتر از 29/0 داشتند (26 گویه)، حذف گردیدند. همچنین طی یک مطالعة مقدماتی پایایی پرسش‌نامه به روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید. در اجرای اصلی پرسش‌نامه، نتایج نشان داد مدل اندازه‌گیری اخلاق زیست محیطی از برازش قوی برخوردار است (614/0=GOF). در ضمن نتایج بیانگر آن بود که تمامی سؤالات پرسش‌نامه اثر معناداری بر روی مؤلفه خود داشتند. همچنین نتایج مدل نشان داد مؤلفة آب بیشترین اثر را بر اخلاق زیست محیطی داشته و مؤلفة هوا کمترین اثر را بر آن دارد. علاوه بر این نتایج نشان داد، میان مؤلفه‌های اخلاق زیست محیطی، همبستگی درونی بالایی وجود دارد. در نتیجه‌گیری کلی می‌توان گفت پرسش‌نامة اخلاق زیست محیطی محقق ساخته (1398) از مشخصات روان‌سنجی لازم برای سنجش اخلاق زیست محیطی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development of a Measurement Model for the Environmental Ethics Questionnaire

نویسندگان [English]

  • Iraj Firoozfar 1
  • Alireza Faghihi 2
  • Nasrolah Erfani 3

1 Ph.D. Student, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Arak, Iran

2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran

3 Associate Professor, Department of Educational Sciences and Psychology, Educational Psychology, Payame Noor University, Iran

چکیده [English]

This study was conducted to develop a measurement model for the environmental ethics questionnaire. The research methodology was correlational and was conducted in measurement model. The statistical population of the study included all the 14391 secondary high school students in Hamadan city. The sample size, which was selected by stratified relative sampling method, was 986 students. The tool for data collection was the researcher-made Environmental Ethics Questionnaire (2019), which consisted of 5 components (i.e., water, soil, air, plants and animals). The initial questionnaire was developed on the basis of theoretical foundations and research background and contained 130 items. The content validity of the questionnaire was assessed by CVR method and the items with the relative validity coefficient of less than 0.29 (i.e., 26 items) were deleted. In addition, in a pilot study, the reliability of the questionnaire was calculated through Cronbach's alpha. After implementation of the questionnaire, the results showed that the structural model of environmental ethics has goodness of fit (GOF= 0.614). The results, also, indicated that all the questionnaire questions had a significant effect on their component. The results of the model, also, showed that the water component had the greatest effect on environmental ethics and the air component had the least effect on it. In addition, the results showed that there is a high internal correlation between the components of environmental ethics. In conclusion, it can be said that the researcher-made Environmental Ethics Questionnaire (2019) has the necessary psychometric characteristics for measuring environmental ethics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Measurement Model
  • Environmental Ethics
  • Questionnaire
مراجع
آذری کهل، م (1394). تأثیر اخلاق و آموزش‌های زیست محیطی در توسعه پایدار با نگاهی به آموزه‌های اسلام و یافته‌های معاصر در غرب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی تهران.
احمدی، م (1396). تحلیلی بر اثرات سرمایه اجتماعی در اخلاق زیست محیطی روستاییان. مطالعه موردی: دهستان چایپاره بالا، شهرستان زنجان. جغرافیا و برنامه‌ریزی، 21(61): 35-19.
اسلامی، ح (۱۳۹۲). اخلاق زیست محیطی: زمینه‌ها، دیدگاه‌ها و چشم انداز آینده. اخلاق وحیانی، 1(4): 35 – 7.
امامی‌قشلاق، م؛ هاشمی، م؛ محبی، م و رستمی، و (1397). حق بر محیط زیست سالم در پرتو اصول فقهی و اخلاقی. پژوهش‌های اخلاقی، 8(3): 157-143.
بذرافکن، ن (1395). اخلاق زیست محیطی کشاورزان و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه دهستان درزسایبان شهرستان لارستان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یاسوج.
بهرام سلطانی، ک (1365). نگاهی اجمالی بر اکولوژی چشم اندازهای طبیعی. رشد آموزش جغرافیا، 6: 16 – 8.
حسنی، ز (1390). بررسی نقش آموزش اخلاق زیست محیطی در استان مازندران جهت ارتقای کیفی تفرجگاه‌ها و کاهش جای پای آلودگی‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور شهر ری.
دژاردن، ج آ (2006). اخلاق محیط زیست، درآمدی بر فلسفه محیط زیست. ترجمه مهدی کلاهی (1396). تهران: فرهنگ، هنر و ارتباطات.
ذوالفقاری، ح (1391). مبانی محیط زیست. کرمانشاه: دانشگاه رازی.
شبیری، م؛ میبودی، ح و سرادی پور، ع (۱۳۹۳). بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد اخلاق زیست محیطی در شهروندان جهان. معرفت، 23(201): 95 – 83.
شبیری، م و رضایی، م (1397). اخلاق زیست محیطی. تهران: دانشگاه پیام نور.
شهبازیان، س (1394). تأثیر اخلاق زیست محیطی بر ارتقای مسئولیت اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق.
عابدی سروستانی، ا (1393). اخلاق زیست محیطی مروجان کشاورزی. اخلاق در علوم و فناوری، 9(3): 8-1.
عابدی سروستانی، ا؛ شاه ولی، م و محقق داماد، م (1396). مبانی و رهیافت‌های اخلاق زیست محیطی. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
عابدی سروستانی، ا؛ شاه ولی، م و محقق داماد، م (1386). ماهیت و دیدگاه‌های اخلاق زیست محیطی با تأکید بر دیدگاه اسلامی. اخلاق در علوم و فناوری، 2(2 و 1): 72–59.
عارفیان، م (1392). بررسی رابطة ویژگی‌های جمعیت شناختی خانواده با اخلاق زیست محیطی دانش‌آموزان دورة متوسطه شهرستان ابهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور شهر ری.
علیا، م (1391). فرهنگ توصیفی فلسفه اخلاق. تهران: هرمس.
غیاثی، ع؛ سارانی، و و پاریاب، ج (1395). سرمایه اجتماعی و اخلاق زیست محیطی کشاورزان. اخلاق در علوم و فناوری، 11(4): 11-1.
فتحی واجارگاه، ک و فرمهینی فراهانی، م (1382). دانش زیست محیطی زنان برای توسعه پایدار. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
فراهی، ن (1395). بررسی الگوی مصرف نهاده‌های شیمیایی و رابطة آن با دیدگاه اخلاق محیط زیستی در بین باغداران شهرستان گرگان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گرگان.
قوام، م (1375). حمایت کیفری از محیط زیست. تهران: سازمان حفاظت محیط زیست.
گوتک، ج ا (1997). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی. ترجمه محمدجعفر پاک سرشت (1398). تهران: سمت.
لاریجانی، م و فخرایی، حسین (1398). اخلاق محیط زیست. تهران: تالاب.
لطف آبادی، ح؛ نوروزی، و؛ حجت زاده، ف؛ حسینی، ن؛ هداوندخانی، ف؛ تبریزی، س؛ سالاری، ه؛ قلخانی، ز؛ عبدالمحمدی، ک و جهانبخش اصلی، ن (1390). نظریه پردازی و آزمون‌سازی برای سنجش رشد اخلاقی کودکان، نوجوانان و جوانان. طرح پژوهشی مشترک مؤسسة پژوهشی برنامه ریزی درسی و نوآوری های آموزشی وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه شهید بهشتی.
محمودی، س (1398). بررسی جایگاه اخلاق زیست محیطی در کتاب‌های درسی دوره متوسطه اول. اخلاق، 36(58): 151-173.
مهراب زاده، م (۱۳۹۵). بررسی رابطة بین تبلیغات زیست‌محیطی و رسانه ملی و رفتارهای زیست محیطی مخاطبان جوان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق.
هومن، ح (1397). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد لیزرل. تهران: سمت.
 
 
 
 
Cuff, D. & Goudie, A. (2009). The oxford companion to global change. U.S: Oxford University Press.
Hatcher, T. (2004). Environmental ethics as an alternative forevaluation theory in for – Profit business contexts. Evaluation and Program Planning, 27(3): 357-363.
Keller, D. R. (2010). Environmental ethics: the big questions. Chichester: Wiiley Press. P. 2-3.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 4(28): 563 - 575.
McGowan, R. J. & Buttrick, H. G. (2017). Teaching environmental ethics: moral considerations and legislative action.International Journal of the Academic Business World, 13(1): 49-54.
Miller, A. (2003). Environmental problem solving: Psychosocial borriers to adaptive change. Springer Publisher: 200-250.
Mulu, F. & Eshetu, Y. (2018). The need to incorporate environmental ethics to solve environmental problems. Beyond Science and Technology, 7(1): 66-75.
Nunnally, J. C. (1975). Psychometric theory. New York: McGraw-Hill.
Pojman L. P. & Fieser, J. (2009). Discovering right and wrong. Belmont, CA: Wadsworth/ Cengage Learning.
Sesin, V. (2003). Environmental ethics and human interests: problems of mutual relations. Presented in: 5th International Conference on Ethics and Environmental Policies, Business Styles and Sustainable Development. National Ecology Center of Ukraine, Kyiv; April 2-6.
Tayler, P. W. (1986). Respect for nature: a theory of environmental ethics. Princeton: Princeton university Press.
Vestena, C. L. B. & Piske, F. H. R. (2017). Knowledge and morality of school-age children and adolescents regarding environmental issues and moral dilemmas. Creative Education, 8(2): 177-188.
فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی
دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 32
سال انتشار شماره 4، بهار 1400 می باشد.
خرداد 1400
صفحه 43-52
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار