فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

تاثیر برنامه روانی آموزشی مثبت‌نگر بر سبک‌های مقابله و بهزیستی تحصیلی دانش‌آموزان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی تربیتی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

2 گروه روانشناسی کاربردی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 گروه روانشناسی، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران

4 گروه روانشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی برنامه روانی آموزشی مثبت‌نگر بر سبک‌های مقابله و بهزیستی تحصیلی در دانش‌آموزان انجام شد. در یک پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل غیرمعادل و همراه با پیگیری دو ماهه، 52 دانش‌آموز دختر در دو گروه آزمایش (27 نفر) و کنترل (25 نفر) قبل و بعد از برنامه آموزشی به نسخة کوتاه سیاهة مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا (CISS-SF، اندلر و پارکر، 1994)، سیاهة مشغولیت مدرسه (SEI، سالملاـ آرو و آپادایا، 2012) و سیاهة فرسودگی مدرسه (SBI، سالملاـ آرو، کیورا، لیسکینن و نارمی، 2009) پاسخ دادند. از طریق 7 جلسه و هر جلسه دو ساعت، بستۀ روانی ـ آموزشی مثبت‌نگر به شیوۀ گروهی برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج روش آماری تحلیل واریانس مختلط ساده نشان داد که بستۀ روانی ـ آموزشی مثبت‌نگر در افزایش سبک مقابلة مسئله‌مدار و مشغولیت تحصیلی و در کاهش سبک‌های مقابله هیجان‌مدار و اجتنابی و فرسودگی تحصیلی، مؤثر است. نتایج این پژوهش همسو با دیگر تلاش‌های پژوهشی انجام شده ذیل رویکرد آموزش و پرورش مثبت نشان می‌دهد که مداخله روانی ـ آموزشی مثبت‌نگر از طریق تغذیه منابع مقابله‌ای یادگیرندگان و تقویت سرمایه روانی و پرطاقتی روان‌شناختی آنها ضمن تأمین دغدغة ایمنی روانی یادگیرندگان، در محقق کردن هدف‌های پیشرفت تحصیلی آنها نیز مؤثر واقع می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of a Positive Psycho-Educational Program on Students' Coping Styles and Academic Well-being

نویسندگان [English]

  • Gholam Reza Abbasi 1
  • jalil fathabadi 2
  • Omid Shokri 3
  • Majid Zargham Hajebi 4

1 Department of Psychology. Qom Branch. Islamic Azad University. Qom. Iran

2 Department of Psychology. Shahid Beheshti University. Tehran. Iran

3 Department of Psychology. Shahid Beheshti University. Tehran. Iran

4 Department of Psychology. Qom Branch. Islamic Azad University. Qom. Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of a positive psycho-educational program on coping styles and academic well-being in female students. In this quasi-experimental study with a pretest-posttest nonequivalent control-group design and followed by two months, 27 students in the experimental group and 25 students in the control group before and after positive psycho-educational training program, answered the Coping Inventory for Stressful Situations-Short Form (CISS-SF), School Engagement Inventory (SEI) and the School Burnout Inventory (SBI). The experimental group received 7 two-hour sessions of positive psycho-educational training package. The results of simple mixed ANOVA indicated that in the short and long term, the psycho-educational package was effective in increasing the task-oriented coping style and school engagement and in decreasing dimensions of nonadaptive coping styles including emotion-coping style and avoidance coping style and school burnout. The results of the present study consistent with the results of other studies in the field of positive education, showed that psycho-educational positive intervention by strengthening learners' coping resources and equipping learners with psychological capital and mental strength was effective in creating skills based on psychological immunization of learners along with other traditional academic skills in them.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • positive psycho-educational program
  • coping styles
  • academic engagement
  • academic burnout
مراجع
خانجانی، م.، شهیدی، ش.، فتح آبادی، ج.، شکری ا.، مظاهری م. ع.، و رحیمی نژاد، پ (1394). اثربخشی برنامه تاب‌آوری پنسیلوانیا بر علائم افسردگی، اضطراب، استرس، نگرش‌های ناکارآمد و خوش‌بینی دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 9 (4)، 35-19.
ستاری، ب.، پورشهریار، ح.، و شکری، ا (1394). اثربخشی بستة مداخه‌ای تنظیم هیجان‌های پیشرفت بر کاهش هیجان‌های منفی دانش‌آموزان. مجلة روان‌شناسی مدرسه، دورة 4، شمارة 4، 93-76.
شکری، ا.، و پورشهریار، ح (1398). اثربخشی برنامة آموزش غنی‌سازی مهارت‌های رابطة بین‌فردی بر اسنادهای علّی، راهبردهای حل تعارض‌های بین‌فردی، مهارت‌های مقابلة شناختی و ادراک از روابط مثبت با دیگران. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، سال پانزدهم، شمارة 59، 308-287.
شکری، ا.، گشتاسبی، ز.، شریفی، م.، فتح‌آبادی، ج.، و رحیمی‌نژاد، پ (1395). اثربخشی برنامة بازآموزی اسنادی بر راهبردهای نظم‌بخشی شناختی هیجان و تاب‌آوری تحصیلی دانشجویان. پژوهش‌نامة روان‌شناسی مثبت، سال دوم، شمارة 2، 66-51.
شکری، ا.، شهیدی، ش.، مظاهری، م.، فتح‌آبادی، ج.، رحیمی‌نژاد، پ.، و خانجانی، م (1393). اثربخشی برنامة مداخله‌ای ایمن‌سازی روانی دانشجویان در برابر تجربه-های هیجانی منفی بر اساسِ الگوی پیشگیری پنسیلوانیا. فصلنامة مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، سال چهارم، شمارة 7، 190-165.
صالح‌زاده، پ.، شکری، ا.، و فتح‌آبادی، ج (1396 الف). ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه رفتارهای ارتقادهنده و بازدارنده سلامت تحصیلی: چشم‌اندازی بر نظریه‌های معاصر انگیزش پیشرفت. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 8 (30)، 105-61.
صالح‌زاده، پ.، شکری، ا.، و فتح‌آبادی، ج (1396ب). سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور: ایده‌ای نوظهور در روان‌شناسی سلامت تحصیلی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 13 (46)، 30-1.
عبدالله‌پور، م. آ.، درتاج، ف.، و احدی، ح (1395). تحلیل ویژگی‌های روان‌سنجی سیاهة فرسودگی تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 6 (24)، 41-23.
عبدالله پور، م. آ.، و شکری، ا (1394). تحلیل مشخصه‌های روان‌سنجی فهرست مشغولیت تحصیلی در دانشجویان ایرانی. فصلنامه آموزش و یادگیری، 7 (2)، 108-90.
طولابی، س.، حسن‌آبادی، ح. ر.، ایزانلو، ب.، و رحیمی‌نژاد، پ (1396). اثربخشی آموزش برنامه بازآموزی اسنادی بر ارزیابی‌های شناختی و رفتارهای پیشرفت دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی شناختی، 5 (13)، 14-1.
کوشکی، ا.، شکری، ا.، قنبری، س.، و فتح‌آبادی، ج (1398). فراتحلیل اثربخشی برنامه تاب‌آوری پنسیلوانیا بر کاهش آشفتگی روان‌شناختی و بهبود سبک تبیینی یادگیرندگان. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 7 (3)، 22-9. 
کوشکی، ا.، قنبری، س.، شکری، ا.، و فتح‌آبادی، ج (زیر چاپ). ساخت بستۀ جامع توانمندسازی روانی و اثربخشی آن بر رفتارهای سبک زندگی تحصیلی سلامت محور دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی.
گشتاسبی، ز.، شکری، ا.، فتح‌آبادی، ج.، و شریفی، م (1396). تاثیر برنامة بازآموزی اسنادی بر هیجانات پیشرفت و مشغولیت تحصیلی دانشجویان. فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، سال چهارم، شمارة 4، 38-23.
محبی، س.، شکری، ا.، و پورشهریار، ح (1397). تاثیر برنامه آموزش تاب‌آوری بر ارزیابی‌های شناختی، مقابله و هیجان‌ها. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 15، (57)، 99-83.
منصوری، ا.، شکری، ا.، پورشهریار، ح.، پوراعتماد، ح.ر. و رحیمی‌نژاد، پ (1393). اثربخشی برنامة تاب‌آوری پنسیلوانیا بر سبک‌های اسنادی و سازگاری روان‌شناختی دانشجویان. فصلنامة روان‌شناسی کاربردی، سال 8، شمارة 30، 144-129.
 
Ambler, G., Anstey, A., McCall, T., & White, M. (2017). Flourishing in faith: Theology and positive psychology. Eugene, OR: Cascade Books, Wipf and Stock.
Anderman, E. M. (2020). Achievement motivation theory: Balancing precision and utility. Contemporary Educational Psychology, 18, 110-118.
Appleton, J. J., Christenson, S. L., & Furlong, M. L. (2008). Student engagement with school: Critical conceptual and methodological issues of the construct. Psychology in the Schools, 45(5), 369-386.
Australian Institute of Health and Welfare. (2011). Young Australians: Their health and wellbeing 2011. (Cat. no. PHE 140). Canberra, Australia: Author. https://www.aihw.gov.au/reports/children-youth/young-australians-their-health-and-wellbeing-2011/contents/table-of-contents.
Berchiatti, M., Badenes-Ribera, L., Ferrer, A., Longobardi, C., & Gastaldi, F.G.M. (2020). School adjustment in children who stutter: The quality of the student-teacher relationship, peer relationships, and children’s academic and behavioral competence. Children and Youth Services Review, 116, 105-112.
Bostwick, K. C. P., Collie, R. J., Martin, A. J., & Durksen, T. L. (2020). Teacher, classroom, and student growth orientation in mathematics: A multilevel examination of growth goals, growth mindset, engagement, and achievement. Teaching and Teacher Education, 94, 103-109.
Brunzell, T., Stokes, H., & Waters, L. (2018). Why do you work with struggling students? Teacher perceptions of meaningful work in trauma-impacted classrooms. Australian Journal of Teacher Education, 43(2), 116-142.
Charry, E.T., & Kosits, R.D. (2017). Christian theology and positive psychology: An exchange of gifts. Journal of Positive Psychology, 12(5), 468-479.
Chen, Z., & Liu, Y. (2019). The different style of lifelong learning in China and the USA based on influencing motivations and factors. International Journal of Educational Research, 952019, 13-25.
Cook, P.J., Dodge, K.A., Gifford, E.J., & Schulting, A.B. (2017). A new program to prevent primary school absenteeism: Results of a pilot study in five schools. Children & Youth Services Review, 82, 262-270.
Creswall, J.D. (2017). Mindfulness interventions. Annual Review of Psychology, 68, 491-516.
Deci, E.L., & Ryan, R.M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of motivation, human development, and health. Canadian Psychology, 49, 182-185.
Desai, M. (2010). A Rights-Based Preventative Approach for Psychosocial Well-Being in Childhood, Children’s Well-Being. Indicators and Research 3, Springer Science+Business Media B.V.
Endler, N.S., & Parker, J.D.A. (1994). Assessment of multidimensional coping: Task, emotion, and avoidance strategies. Psychological Assessment, 6(1), 50-60.
Endler, N.S., & Parker, J.D.A. (1999). Coping inventory for stressful situations (CISS): Manual (2nd ed.). Toronto: Multi-Health Systems.
Graham, S. (2020). An attributional theory of motivation. Contemporary Educational Psychology, 61, 101-112.
Gresham, F.M., Van, M.B., & Cook, C.R. (2006). Social skills training for teaching replacement behaviors: Remediating acquisition deficits in at-risk students. Behavioral Disorders, 31(4), 363-377.
Hattie, J. (2016, October). Shifting away from distractions to improve Australia’s schools: Time for a reboot. Australian College of Educational Leadership Monograph (No 54).
Hattie, J., Hodis, F.A., & Kang, S.H.K. (2020). Theories of motivation: Integration and ways forward. Contemporary Educational Psychology, 20, 110-117.
Huang, C. (2016). Achievement goals and self-efficacy: A meta-analysis. Educational Research Review, 19, 119-137.
Kern, M.L., & Bowling, D.S. (2015). Character strengths and academic performance in law students. Journal of Research in Personality, 55, 25-29.
Kiuru, N., Spinath, B., Clem, A.L., Eklund, K., Ahonen, T., & Hirvonen, R. (2020). The dynamics of motivation, emotion, and task performance in simulated achievement situations. Learning and Individual Differences, 80, 110-115.
Kolovelonis, A., & Goudas, M. (2018). The relation of physical self-perceptions of competence, goal orientation, and optimism with students' performance calibration in physical education. Learning and Individual Differences, 61, 77-86.
Kristjánsson, K. (2013). Virtues and vices in positive psychology: A philosophical critique. Cambridge, England: Cambridge University Press.
Luo, Y., Deng, Y., & Zhang, H. (2020). The influences of parental emotional warmth on the association between perceived teacher–student relationships and academic stress among middle school students in China. Children and Youth Services Review, 114, 105-114.
Matteucci, M.C. (2017). Attributional retraining and achievement goals: An exploratory study on theoretical and empirical relationship. European Review of Applied Psychology, 67 (5), 279-289.
McGrath, H., & Noble, T. (2011). Bounce back! A wellbeing and resilience program. Melbourne, Australia: Pearson.
Niemiec, C., & Ryan, R. M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice. Theory and Research in Education, 7 (2), 133-144.
Noble, T., & McGrath, H. (2015). PROSPER: A new framework for positive education. Psychology of Well-Being: Theory, Research and Practice, 5(2), 1-17.
Näätänen, P., Aro, A., Matthiesen, S., & Salmela-Aro, K. (2003). Bergen Burnout Indicator 15. Helsinki: Edita.
O'Neill, T.A., Deacon, A., Larson, N.L., Hoffart, G., & Rosehart, W. (2015). Life-long learning, conscientious disposition, and longitudinal measures of academic engagement in engineering design teamwork. Learning and Individual Differences, 39, 124-131.
Rafnsson, F.D., Smari, J., Windle, M., Mears, S. A., Endler, N. S. (2006) Factor structure and psychometric characteristics of the Iceland version of the Coping Inventory for Stressful Situations (CISS). Personality and Individual Differences, 40(6), 1247–1258.
Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions. Contemporary Educational Psychology, 8, 101-112.
Rashid, T. (2005). Positive Psychotherapy Inventory. Unpublished manuscript, University of Pennsylvania.
Rashid, T. (2008). Positive Psychotherapy. In Lopez, S.J. (Ed.) Positive psychology: Exploring the best in people. (pp. 188-217) Westport, CT: Praeger.
Rashid, T. (2013). Positive psychology in practice: Positive psychotherapy. In Shane J. Lopez (Ed.), The Oxford handbook of happiness (pp. 978–993): New York, NY, Oxford University Press.
Rashid, T. (2015) Positive psychotherapy: A strength-based approach. The Journal of Positive Psychology, 10 (1), 25-40.
Rashid, T., & Ostermann, R.F.O. (2009). Strength-based assessment in clinical practice. Journal of Clinical Psychology: In Session, 65, 488–498.
Rashid, T., & Seligman, M.E.P. (2013). Positive Psychotherapy. In D. Wedding & R. J. Corsini (Eds.), Current Psychotherapies (pp. 461–498). Belmont, CA: Cengage.
Rashid, T., & Seligman, M.E.P. (2018). Positive Psychotherapy: Workbook. New York: Oxford University Press.
Reichardt, C.S. (2009). Quasi-experimental design. In Millsap, R.E. & Maydew-Olivares, A. (Eds.), The SAGE handbook of quantitative methods in psychology. (pp 46-71). Thousand Oaks: CA, Sage.
Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Leskinen, E., & Nurmi, J.E. (2009). School burnout inventory (SBI): Reliability and validity. European Journal of Psychological Assessment, 25 (1), 48–57.
Salmela-Aro, K., Näätänen, P., & Nurmi, J.-E. (2004). The role of work-related personal projects during two burnout interventions: A longitudinal study. Work and Stress, 18, 208–230.
Salmela-Aro, K., Upadaya, K. (2012). The Schoolwork Engagement Inventory: Energy, dedication, and absorption (EDA). European Journal of Psychological Assessment, 28, 60-67.
Seligman, M., Ernst, R., Gillham, J., Reivich, K., & Linkin, M. (2009). Positive education: Positive psychology and classroom interventions. Oxford Review of Education, 35, 293–311.
Seon, K.Y., & Yeul, H.M. (2015). Effects of a Positive Psychotherapy Program on Depression, Self-esteem, and hope in patients with major depressive disorders. Journal of Korean Academy of Psychiatric and Mental Health, 24 (4), 264-256.
Steinhardt, M.A., & Dolbier, C.L. (2008). Evaluation of a resilience intervention to enhance coping strategies and protective factors and decrease symptomatology. Journal of American College Health, 56 (4), 445-453.
Stasielowicz, L. (2019). Goal orientation and performance adaptation: A meta-analysis. Journal of Research in Personality, 82, 103-110.
Sun, Z., & Xie, K. (2020). How do students prepare in the pre-class setting of a flipped undergraduate math course? A latent profile analysis of learning behavior and the impact of achievement goals. The Internet and Higher Education, 46, 100-110.
Tuominen, H., Niemivirta, M., Lonka, K., & Salmela-Aro, K. (2020). Motivation across a transition: Changes in achievement goal orientations and academic well-being from elementary to secondary school. Learning and Individual Differences, 79, 101-110.
Waters, L. (2011). A review of school-based positive psychology interventions. The Australian Educational and Developmental Psychologist, 28(2), 75-90.
Waters, L., Sun, J., Rusk., R., Cotton, A., & Arch, A. (2017). Positive education, visible wellbeing and positive functioning in students. In A. Jarden, M. Slade, & L. Oades (Eds.), Wellbeing, recovery and mental health (pp. 245-264). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
White, M.A., & Kern, M.L., (2018). Positive education: Learning and teaching for wellbeing and academic mastery. International Journal of Wellbeing, 8(1), 1-17.
White, M., & Murray, A.S. (2015). Well-being as freedom: Future directions in well-being. In M. White & S. Murray (Eds.), Evidence-based approaches in positive education: Implementing a strategic framework for well-being in schools (pp. 167-175). Dordrecht, the Netherlands: Springer.
White, M.A., Slemp, G.R., Murray, A.S., & Cooperrider, D. L. (2017). Future directions in well-being: Education, organizations and policy. Cham, Switzerland: Springer.
Wolf, B.M., Herrmann, M., & Brandstätter, V. (2018). Self-efficacy vs. action orientation: Comparing and contrasting two determinants of goal setting and goal striving. Journal of Research in Personality, 73, 35-45.
Yu, S., & Levesque-Bristol, C. (2020). A cross-classified path analysis of the self-determination theory model on the situational, individual and classroom levels in college education. Contemporary Educational Psychology, 61, 101-110.
Zenner, C., Herrnleben-Kurz, S., & Walach, H. (2014). Mindfulness-based interventions in schools: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychology, 5(603), 1-20.
فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی
دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 34
آذر 1400
صفحه 23-38
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار