با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه تهران

2 استادیار دانشکده روان شناسی و علوم‌تربیتی؛ دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ساخت مقیاسی برای سنجش شادکامی مدرسه‌ای دانش‌آموزان ابتدایی انجا‌م ‌شد. بدین‌‌منظور مبتنی بر روش پژوهش آمیخته اکتشافی از نوع ساخت ابزار، دو مطالعه به ‌انجام ‌رسید. در مطالعه اول، شرکت‌کنندگان مبتنی بر نمونه‌گیری ملاکی، انتخاب شده و مصاحبه فردی با 29 نفر از معلمان و دانش‌آموزان مدارس شهر تهران انجام ‌شد. برای گردآوری داده‌ها از مقیاس تک‌سوالی محقق‌ساخته و مصاحبه نیمه‌ساختارمند، و برای تحلیل‌داده‌ها از روش تحلیل‌ کُلایزی استفاده ‌شد. تحلیل داده‌ها به شناسایی شش مضمون شامل «اجرایی‌ـ مدیریتی»، «فرهنگی»، «محیطی»، «دوستان»، «تدریس و اخلاق معلم» و «فردی» منجرگردید. در مطالعه دوم و بخش کمّی، از میان دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهر تهران تعداد 387 نفر از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای سه‌مرحله‌ای انتخاب شد. ویژگی‌های فنی ابزار با استفاده از روایی محتوایی، تحلیل گویه‌ها، روایی سازه و تعیین اعتبار بررسی شد. ضریب روایی محتوایی هر یک از گویه‌ها بالاتر از مقدار معیار 54/0 و شاخص روایی محتوایی (روایی کلی) ابزار 735/0 به ‌دست ‌آمد. اعتبار مقیاس نیز با استفاده از آلفای‌کرونباخ و برآورد ضریب‌همسانی 86/0 تایید گردید. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به استخراج شش عامل منجرگردید. منحنی ویژگی گویه‌ها نشان ‌داد که اکثریت‌ گویه‌ها از وضعیت قابل قبول و بعضاً بسیارخوبی برخوردارند. بطور کلی در مورد کیفیت ابزار می‌توان گفت از آنجا که در دامنه قابل توجهی از پیوستار توانایی‌ (2- تا 1+)، آگاهی بالایی را فراهم‌ می‌سازد، از کیفیت مطلوبی برخوردار‌ است. بررسی ویژگی‌های فنی ابزار نشان ‌داد که می‌توان از آن به‌عنوان ابزاری‌ روا و معتبر برای سنجش شادکامی مدرسه‌ای دانش‌آموزان ابتدایی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Construction of the Elementary School Students’ Subjective Well-Being in School Scale: an Exploratory Mixed-Method Study

نویسندگان [English]

  • Reza Kamalimohajer 1
  • Keyvan Salehi 2
  • Ali Moghadamzadeh 3
  • Fateme Jafari 1

1 MA of Educational Research, University of Tehran

2 Assistant professor, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran

3 Assistant professor, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to construct a scale for assessing the Students` Subjective Well-being in elementary School (ESSSWBSS). For this purpose, based on an exploratory sequential mixed methods design, two studies were conducted. In the first study, using purposive sampling of the criterion type, 29 key informants including teachers and elementary school students in Tehran were selected and interviewed. Research tools were researcher-made single-item questionnaire and semi-structured interviews. Data were analyzed by Colaizzi's method. This has led to identifying six main themes  including 'executive-administrative ', 'cultural', 'environment', 'friends', 'teaching and teacher ethics' and 'individual'. In the second study, among elementary school students in Tehran 387 students were selected through three-way cluster sampling. Psychometric properties of tools were evaluated using content validity, examination of items, structural validity and reliability determination. The content validity ratio (CVR) of each of the items was above the criterion of 0.54 and the overall validity of the tool (CVI) was 0.735. Validity of the scale was confirmed by content validity based on experts' opinion; the reliability of the scale was calculated by Cronbach's alpha and its value was 0.86. The exploratory factor analysis resulted in extraction of six factors. The item characteristic curve indicates that the majority of the items have a satisfactory and sometimes very good qualifications. In general, it can be said that the quality of the tool is of good quality because it provides a high level of information in a significant range of the ability continuum (-2 to +1). Investigating the psychometric properties of the tool showed that it can be used as a valid and reliable tool for assessing the Elementary School Students’ Subjective Well-Being in School.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subjective Well-Being in School
  • Scale Construction
  • Happy School
  • Exploratory Sequential Mixed Methods Design
ایزدی، صمد؛ هاشمی، سهیلا و برزمینی، لیلا (1391). بررسی عوامل مؤثر در شاداب‌سازی مدارس از دیدگاه دانش‌آموزان و اولیای مدرسه: با تاکید بر توسعۀ فرهنگی، فصلنامۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی- فرهنگی 1(1)، 118-91.
بهشتی، مرتضی (1394). زنده باد شادی، تهران: نیستان.
پیرحیاتی، سارا؛ صالحی، کیوان؛ فرزاد، ولی‌اله؛ مقدم‌زاده، علی؛ و حکیم‌زاده،‌ رضوان (1398). مرور نظام‌مند عوامل مؤثر در سنجش مدارس اثربخش دورۀ ابتدایی. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 7(1)، 47-58.
جعفری، پریوش و طالب‌زاده، فاطمه (1389). ارائه مدلی برای نشاط و شادی در مدارس ابتدایی شهر تهران. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی،4(4)، 32-9.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1390). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: آگاه.
سیف، علی‌اکبر (1390). اندازه‌گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی (ویرایش پنجم)، تهران: دوران.
شریفی، محسن؛ صالحی،کیوان؛ باقری‌فر، علی اکبر و علی مقدم‌زاده، علی (1395). بازنمایی عوامل موثر در افت انگیزه تحصیلی در دانش‌آموزان مدارس متوسطه. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 6(6)، 149-169.
شفایی، راضیه؛ صالحی، کیوان (1396). سرگرمی و بازی در آموزش: اصول، نظریه‌ها، راهبردهای اجرایی (چاپ دوم). تبریز: ستوده.
عابدی ‌قادی، امیر؛ و صالحی، کیوان (1399). مدرسه‌ای برای کودکان: مطالعه پدیدارشناسانه. اندیشه‌های نوین تربیتی -. doi: 10.22051/jontoe.2021.27899.2811
علیپور، احمد و علی‌نور بالا، احمد (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسش‌نامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان‏ دانشگاه‌های تهران، روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 5(1)، 66-55.
علیزاده، شهناز؛ صالحی، کیوان؛ مقدم‌زاده، علی (1396). واکاوی کیفیت سنجش کلاسی معلمان؛ مطالعه‌ای به روش پژوهش آمیخته. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 5(1)، 63-84.
فراهانی، منصوره (1391). روز جهانی شادی اعلام شد، برگرفته در روز 18 اسفند 1397 از سایت تبیان.
قربانخانی، مهدی؛ صالحی، کیوان؛ مقدم زاده، علی (1399). ساخت پرسش‌نامه میزان شده برای تشخیص ارزشیابی‌کاذب در مدارس ابتدایی. علوم تربیتی، 27 (2)، 91-116. doi: 10.22055/edus.2020.35053.3114
کرمی، ابوالفضل (1382). آشنایی با آزمون‌سازی و آزمون‌های روانی، تهران: نشر روان‌سنجی.
محمدزاده، زینب و صالحی، کیوان (1395). تبیین پدیده نشاط و پویایی علمی در مراکز علمی از منظر نخبگان دانشگاهی: مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسی. فصلنامه راهبرد، 25، 23-56.
نصوحی دهنوی محمود، احمدی، سیداحمد و عابدی محمدرضا (1383). رابطه بین میزان شادمانی و عوامل آموزشگاهی دانش‌آموزان دبیرستانی، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی،6(1)، 33 – 50.
هومن، حیدر علی (1386). آمار توصیفی در علوم رفتاری. تهران: انتشارات پیک فرهنگ
یافتیان، نرگس، عبدی، حدیث (1400). اثربخشی آموزش به کمک بازی وارسازی بر اضطراب ریاضی و انگیزة ریاضی دانش‌آموزان پایة نهم. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 9 (1)، 27-36. doi: 10.-30473/etl.2021.56709.3404
 
 
Adler, M.G., & Fagley, N. S. (2005). Appreciation: Individual differences infinding value and meaning as a unique predictor of subjective well-being. Journal of personality 73(6),412-425.
Al-Bataineh, O. T., Mahasneh, A. M., & Al-Zoubi, Z. (2021). The Correlation between Level of School Happiness and Teacher Autonomy in Jordan. International Journal of Instruction, 14(2), 1021-1036.
Argyle, M., Martin, M., & Lu, L. (1995). Testing for stress and happiness: the role of social and cognitive factors. In C. D. spilbergers & I. G. Sarason (Eds.), stress and emotion (pp. 173- 187). Washington, D. C.: Taylor & Francis
Balcombe, J. (2006). Pleasurable kingdom: Animals and the nature of feeling good. New York, USA: MacMillan.
De Ruyter, D. (2007). Ideals, education, and happy flourishing. Educational Theory, 57(1), 23-35. doi: 10.1111/j. 1741-5446.2006.00242. X
Dickey, M. T. (1999). The Pursuit of Happiness. Retrieved from http:/www.dickey.org /happy.htm
Erginer, A., Erginer, E & Anıl Kadir, E. (2017). Source of Happiness of the Primary School Children, 26th International Conference on Educational Sciences, Antalya. Turkey.
Fredrickson, B. L. (2004). The broaden-and-build theory of positive emotions Philosophical Transactions, Biological Sciences, 359, 1367–1377.
Giản, Phạm ., Bảo, Đặng., Tâm, Tăng., Tặc, Phạm. (2021). Happy Schools: Perspectives and Matters of Organization-Pedagogy in School’s Building and Development. International Education Studies. 14(6), 92-102.
Hart. L. C., Smith. S. Z., Swars. S. L., and Smith. M. E. (2009). An Examination of Research Methods in Mathematics Education. Journal of Mixed Methods Research.3(1). 26 – 41.
Kim, S. W., & Kim, L. Y. (2021). "Happiness education and the free year program in South Korea". Comparative Education, 57(2), 247-266.
Lahey, J. (2016). Letting happiness flourish in the classroom [Blog post]. Retrieved from https://well.blogs.nytimes.com
Long, R. F., & Huebner, E. S. (2014). Differential validity of global and domain-specific measures of life satisfaction in the context of schooling. Child Indicators Research, 7, 671-694.
Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., & Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9(2), 111-131.
Martin-Krumm, C., Fenouillet, F., Csillik, A., Kern, L., Besançon, M., Heutte, J., Diener, E. (2017). Changes in emotions from childhood to young adulthood. Child Indicators Research, 11(2), 541–561. http:// dx.doi.org/10.-1007/s12187-016-9440-9.
Noddings, N. (2003). Happiness and education: Cambridge University Press.
Park, N. (2004). The role of subjective well-being in positive youth development. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 591, 25-39.
Reblin, M., & Uchino. B. (2008). Social and emotional support and links to physical health, Current Opinions in Psychiatry, 21(5), 201-205.
Roth, R. A., Suldo, S.M., & Ferron, J.M. (2017). Improving Middle School Students’ Subjective Well-Being: Efficacy of a Multicomponent Positive Psychology Intervention Targeting Small Groups of Youth, 46(1), 21–41.
Ryan, R. M & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being, American Psychologist, 55(1), 68-78.
Salehi, K., & Golafshani, N. (2010). Using mixed methods in research studies: an opportunity with its challenges. International journal of multiple research approaches, 4, 186 – 191. https://doi.org/10.5172/mra.2010.4.3.186.
Samani, S., Samani, S. (2012). The impact of indoor lighting on students’ learning performance in learning environments: a knowledge internalization perspective. International Journal of Business and Social Science, 3 (24), 127-136
Seligman, M. (2003). Authentic happiness. London: Nicholas Brealey Publishing.
Sezer, S., & Can, E. (2020). School Happiness: A Grounded Theory. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 15(1), 44-62.
Sezer, S., & Can, E. (2019). School happiness: a scale development and implementation study. Euras. J. Educ. Res. 79, 167–190.
Stiglbauer, B., Gnambs, T., Gamsjäger, M., & Batinic, B. (2013). The upward spiral of effects over time. Journal of School Psychology, 51(2), 231–242.
Telef, B, B. (2021). The Relation between Happiness, School Satisfaction, and Positive Experiences at School in Secondary School Students., Education and Science, 46(205), 359-371.
Vanleeuwen, M. C., Post, W. M., Van Asbek, W. F., Vander woude, H. V., Groot, S., & Lindeman, E. (2010). Social support and life satisfaction in spinal cord injury during and up to one year after inpatient rehabilitation, Journal of psychology, 4, 265- 271.
Veenhoven, R. (2010). Greater happiness for a greater number. Is that possible and desirable? Journal of happiness studies, 11 (5), 605-629.