با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع). مشهد. ایران

2 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه زابل

3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر هنجاریابی پرسش‌نامه جهت‌گیری برنامه درسی تربیت هنری برای معلمان دوره ابتدایی با روش پیمایشی بود. پس از برگردان نسخه اصلی پرسش‌نامه جهت‌گیری برنامه درسی تربیت هنری فیلانی (2003) به زبان فارسی و بازترجمه و اصلاح آن، فرم نهایی برای اجرا تهیه شد. آزمودنی‌ها شامل کلیه معلمان دوره ابتدایی شهر مشهد به تعداد 13259 نفر در سال تحصیلی 1399-1400 بود که با توجه به حجم نمونه در مطالعات تحلیل عاملی، تعداد 360 معلم به روش نمونه‌گیری در دسترس در مطالعه شرکت کردند. روایی پرسش‌نامه مذکور از سه جنبه روایی محتوایی، سازه و همبستگی بین خرده مقیاس‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی نظرات متخصصان و معلمان حاکی از روایی محتوایی این ابزار بود. به منظور بررسی روایی سازه، ساختار عاملی پرسش‌نامه به روش تحلیل عاملی تأییدی و با شیوۀ حداکثر درست‌نمایی در سطح ماتریس واریانس کواریانس بررسی شد و نتایج حاکی از آن بود که الگوی تأییدی از برازش قابل قبولی برخوردار است. همچنین، تمام بارهای عاملی استخراج شده بالاتر از 40/. و توزیع سوالات در خرده مقیاس‌ها مورد تأیید بود. الگوی ضرایب همبستگی بین خرده مقیاس‌ها نیز نشان داد که روابط درونی خوبی بین خرده مقیاس‌ها وجود دارد (001/0 p<). جهت بررسی اعتبار پرسش‌نامه جهت‌گیری برنامه درسی تربیت هنری به همسانی درونی پرداخته شد و ضرایب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس‌های کودک محوری، دیسیپلینی و فرهنگی به ترتیب 87/0، 88/0 و 87/0 حاصل گردید. به علاوه، به منظور مقایسه نتایج پژوهش‌های آتی با گروه هنجار در فرهنگ ایرانی، میانگین و انحراف معیار هر کدام از خرده مقیاس‌های پرسش‌نامه مذکور گزارش گردید. با توجه به یافته‌های تحقیق می‌توان گفت که پرسش‌نامه جهت‌گیری برنامه درسی تربیت هنری دارای شاخص‌های روان‌سنجی مطلوب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of psychometric properties of the Art Education Curriculum Orientation Questionnaire in Elementary School Teachers

نویسندگان [English]

  • hamideh pakmehr 1
  • masoumeh azizi 2
  • Houshang Garavand 3

1 Assistant Professor, Department of Educational Science, Imam Reza International University, Mashhad, Iran

2 Assistant Professor, Department of Information Science, University of Zabol

3 Assistant Professor, Psychology Department, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to standardize the Art education curriculum orientation questionnaire for primary school teachers by the method of survey research. In this study, the original version of the Filani art education curriculum orientation questionnaire (2003) translated into Persian and modified. Then, final form was prepared for implementation. The statistical society included all primary school teachers in Mashhad in the academic year 2020-2021 (13259 people) that 360 teachers were participated in the study using available sampling method. The validity of the questionnaire was evaluated from three aspects of content validity, structure and correlation between subscales. Examination of the comments of experts and teachers indicated the content validity of this tool. In order to evaluate the construct validity, the factor structure of the questionnaire was evaluated by confirmatory factor analysis with maximum likelihood method at the level of covariance matrix and the results showed that the confirmation model has an acceptable fit. Also, all extracted factor loads were higher than 0.40 and the distribution of questions in the subscales was approved. The correlation coefficients between subscales also showed that there are good internal relationships between subscales (P <0.001). To assess the validity of the art education curriculum orientation questionnaire, internal consistency was evaluated and Cronbach's alpha coefficients for child-centered, disciplinary and cultural subscales were 0.87, 0.88 and 0.87, respectively. Moreover, in order to compare the results of future research with the norm group in Iranian culture, the mean and standard deviation of each of the subscales of the questionnaire were reported. According to the findings, it can be said that the art education curriculum orientation questionnaire has desirable psychometric indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Curriculum Orientation
  • Arts Education
  • Validation
  • Reliability
امام جمعه، محمدرضا (1385). نقد و بررسی رویکردهای فکورانه ارائه چهارچوب نظری برنامه درسی تربیت معلم فکور و مقایسه آن با رویکرد برنامه درسی تربیت معلم ایران، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
امینی، محمد (1397). تربیت هنری در قلمرو آموزش و پرورش. تهران: انتشارات آییژ.
انتظامی، مهسا.، سیف نراقی، مریم.، نادری، عزت اله (1396). عملکرد تربیت هنری بر مبنای عناصر برنامه درسی در درس علوم تجربی پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ شهر تهران. فصلنامه علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت. ۳۳ (۱) :۷۵-۹۲.
پورحسینی، محمد.ف سجادی، سیدمهدی.، ایمانی، محسن (1394). تبیین دلالت‌های دیدگاه جان دیویی در خصوص هنر و زیبایی‌شناسی برای فرایند تدریس و یادگیری. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2 (7): 83-100.
تحویلیان, حسین (1395). ارزیابی نیاز دانشجو معلمان رشته ابتدایی دانشگاه فرهنگیان (پردیس‌های شهر اصفهان) به آموزش هنر با رویکرد تربیت هنری. راهبردهای نوین تربیت معلمان. 2 (4): 51-68.
جدیدی محمدآبادی، اکبر (1394). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی و علوم اجتماعی پایه ششم ابتدایی از حیث توجه به هویت ملی بر محور استانداردهای مصوب. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3 (11): 41-48.
حیدرزادگان، علی رضا.، سویزی، مجتبی.، افشاری، غلامحسین (1392). ارزشیابی برنامه درسی هنر دوره ابتدایی براساس رویکرد تربیت هنری، همایش ملی تغییر برنامه درسی دوره‌های تحصیلی آموزش و پرورش، بیرجند.
سرکارآرانی، محمد رضا (1378). آموزش و پرورش در قرن بیست ویکم. پیوند، 240: 58-63.
سلسبیلی، نادر (1379). ارائه یک الگوی راهنما در خصوص کاربرد دیدگاه‌های برنامه درسی در نظام برنامه‌ریزی درسی کشور دوره متوسطه نظام جدید. رساله دکتری، تهران: دانشگاه تربیت معلم، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
شرفی، حسن. (1387). نیم نگاهی به پایان نامه ها: طراحی الگوی برنامۀ درسی هنر دورۀ ابتدایی. رشد آموزش هنر. 16: 54-56.
شرفی، حسن (1388). نیازهای آموزشی معلمان و برنامه‌ریزان در برنامة درسی هنر دورة ابتدایی. جلوة هنر، 1(1): 86-73.
صابری، رضا.، کیذوری، امیرحسین.، محبی امین، سکینه، پور کریمی هاوشکی، مجتبی (1394). طراحی الگوی برنامه درسی هنر آموزش‌های عمومی (ابتدایی و متوسطه اول). مطالعات برنامه درسی. 10 (39). 133-154.
ظاهری، حمید محمد (1388). مروری بر نتایج ارزش یابی اجرای آزمایشی برنامۀ درسی هنر پایۀ چهارم ابتدایی. رشد آموزش هنر. 19: 54-57.
غفاری، خلیل.، کاظم پور، اسماعیل.، اوقانی همدانی، مریم (1396). تأثیر برنامه درسی آموزش هنر دیسیپلین محور بر تربیت هنری دانش‌آموزان دوره ابتدایی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. 14 (52): 98-110.
فلاحی، ویدا.، صفری.، یحیی.، یوسف فرحنک، ماندانا (1390). تأثیر آموزش با رویکرد تربیت هنری بر فعالیت‌های هنری و مهارت‌های فرآیندی دانش‌آموزان پایۀ چهارم ابتدایی. نوآوری‌های آموزشی. 10 (3): 101-111.
فیروزی، محمد.، سیفی، محمد.، حسینی مهر، علی.، فقیهی، علیرضا (1397). جایگاه محورهای تربیت هنری، ساختار محتوایی و الگوی سه وجهی برنامه درسی در کتاب‌های درسی فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه. دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی. ۶ (۱۱) :۳۱-۶۶.
کیان، مرجان.، مهرمحمدی، محمود ملکی، حسن مفیدی، فرخنده (1390). طراحی و اعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی هنر دوره ابتدایی ایران. مطالعات برنامه درسی. 21 (6): 163-123.
کیومرثی، غلامعلی (1390). آشنایی با نقش هنر در پیشبرد فعالیت‌های پرورشی مدارس. تهران: انتشارات سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.
گرمابی، حسن علی.، ملکی، حسن.، بهشتی، سعید.، افهمی، رضا (1394). طراحی و اعتباریابی الگوی بومی برنامه درسی دوره ابتدایی مبتنی بر مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی و هنر. مطالعات پیش دبستان و دبستان، 1 (2): 1-32.
لنکستر، جان (١٣٧٣). هنر در مدرسه. ترجمه میرمحمّد سید عباس زاده. تهران: انتشارات مدرسه.
مهر محمدی، محمود.، کیان، مرجان (1398). برنامه درسی و آموزش هنر در آموزش و پرورش. تهران: سمت.
مهرمحمدی، محمود (1382). تربیت هنری در آموزش و پرورش ایران: احیای عرصه فراموش شده، مجله علوم انسانی، 10(3-4): 41-51.
مهرمحمدی، محمود (1398). چیستی، چرایی و چگونگی آموزش عمومی هنر. تهران: منادی تربیت.
مهرمحمدی، محمود امینی، محمد (1380). طراحی الگوی مطلوب تربیت هنری در دوره ابتدایی. علوم انسانی الزهرا. 11 (39): 219-246.
نوری، علی.، فارسی، سهیلا (1395). ارزشیابی برنامه درسی هنر دوره ابتدایی به روش خبرگی و نقادی تربیتی. فصلنامه علمی - پژوهشی تعلیم و تربیت. ۳۲ (۱) :۷۷-۱۱۶.
 
 
 
Andrews, Bernard W. (2020). Perspectives on Arts Education Research in Canada: Issues and Directions. USA: BRILL.
Ardipal, J. (2019). Teachers in Art Education: What Elementary School Needs to Do More with Art Appreciation. 1st International Conference on Education Social Sciences and Humanities.
Arslan, Asuman Aypek. (2014). A Study into the Effects of Art Education on Children at the Socialisation Process. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 4114-4118.
Deslandes, Rollande, Rivard, Marie-Claude, Joyal, France & Trudeau, François. (2010). Perceptions of the impacts of the arts DU CIRQUE program: A case stdy, 15th International Roundtable on School, Family, and Community Partnerships, Annual Meeting of the American Educational Research Association.
Eisner, W. E. (2008). The Arts and the Creation of Mind. London: Yale University Press.
Filani, Tolulope O. (2003). Classroom Teachers’ Beliefs A bout Curriculum Paradigms in Art Education, Dissertation of Degree Ph. D, USA: University of Missouri-Columbia.
González-Zamar, M. D., & Abad-Segura, E. (2021). Digital design in artistic education: An overview of research in the university setting. Education Sciences, 11(4): 144.‏
Heid, K. A. (2005). Aesthetic development: A cognitive experience. Art Education, 58(5), 43-4.
Hu, L., Bentler, PM. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling. 6: 1–55.
Jeffers, Carol S. (2009). On Empathy: The Mirror Neuron System and Art Education, International Journal of Education & the Arts, 10 (15), 1-18. 
Lai, A., & Kan, K. H. (2020). Critical tourism as a pedagogy for art education abroad. Studies in Art Education, 61(2): 142-154.‏
Lemonchois, M. (2021). As Artistic practical activities in art education. Palíndromo, 13(29): 75-89.‏
Nathan, Linda F. (2018). Creativity, the Arts, and the Future of Work. In Sustainability, Human Well-Being, and the Future of Education; Justin W. Cook. Palgrave Macmillan: Champ. pp: 283-310.
Newton, D., Donkin, H. (2011). Some notions of artistic creativity amongst history of art students acquired through incidental learning. International Journal of Education Through Art, 7 (3), 283-298.
Punzalan, Jovita F. (2018). The Impact of Visual Arts in Students’ Academic Performance. International Journal of Education and Research, 6 (7), 121-130.
Reisberg, Mira, Han, Sandrine. (2009). Countering Social and Environmental Messages in The Rainforest Cafe Children’s Picturebooks, and Other Visual Culture Sites, International Journal of Education & the Arts, 10 (22), 1-24.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Method Psychol Res. 8, 23–74.
See, B. H., Kokotsaki, D. (2015). Impact of arts education on the cognitive and non-cognitive outcomes of school-aged children. A review of evidence. Project Report. Education Endowment Foundation, Durham.
Stavridi, Sylvia. (2015). The Role of Interactive Visual Art Learning in Development of Young Children’s Creativity. Creative Education, 6 (21), 2274-2282.
Taskesen, Selma. (2019). A Study on Art Interests and Critical Thinking Dispositions of Students in Fine Arts Department of the Faculty of Education. International Journal of Educational Methodology, 5(2), 275-287.
Ülger, K. (2018). The role of art education on the creative thinking skills of students in music and visual arts education: A comparison from the perspective of the music education. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1175-1195.
Winters, Tara., Snook, Barbara. (2020). Towards an understanding of student stress and mental health in the studio classroom: A lecturer’s changing role in a modern society. Journal of Artistic and Creative Education, 14 (2), 1-4.