با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گرو روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد، گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت به مادران بر کارکرد‌های اجرایی و انگیزش تحصیلی کودکان دارای اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی صورت گرفته است. روش پژوهش نیمه تجربی با پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان دارای اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی کاشان بود که از میان آنها 32 نفر به شیوه در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. از پرسش‌نامه انگیزش تحصیلی هارتر (1981) و سیاهه درجه‌بندی رفتاری کارکرد‌های اجرایی استفاده شد. پس از اجرای پیش‌آزمون، گروه آزمایش به‌صورت مجازی آموزش فرزندپروری مثبت را طی 7 جلسۀ 60 دقیقه‌ای دریافت کرد و گروه گواه هیچ‌گونه آموزشی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات آموزشی، پس‌آزمون اجرا گردید. داده‌ها پس از گردآوری با روش تحلیل کوواریانس و نرم‌افزار SPSS-26 تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش فرزندپروری مثبت به مادران اثر معناداری بر کارکرد‌های اجرایی و انگیزش تحصیلی (63/71 F= و 01/0 p <) کودکان دارای اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی اثر دارد. در نتیجه به نظر می‌رسد آموزش فرزندپروری مثبت به مادران موجب بهبود کارکرد‌های اجرایی و انگیزش تحصیلی کودکان دارای اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Positive Parenting Education for Mothers on Executive Functions and Academic Motivation of Children with Attention Deficit-Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • AliAkbar Sharifi 1
  • Zeinab Khorami 2

1 Assistant Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran

2 MS.c., Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effectiveness of The Parenting Program to mothers on executive functions and academic motivation of children with attention deficit hyperactivity disorder. The research method was quasi-experimental with pretest-posttest with a control group. The statistical population included all mothers of children with ADHD in Kashan, from whom 32 people were selected by convenience sampling and randomly assigned to experimental and control groups. Harter’s academic motivation questionnaire (1981) and Behavior Rating Inventory of Executive Function were used. After the pre-test, the experimental group received positive parenting training in 7 sessions of 60 minutes, and the control group did not receive any training. After all training sessions, a post-test was performed. Data were analyzed by analysis of covariance and SPSS-26 software. The results showed that positive parenting education to mothers has a significant effect on executive functions and academic motivation (F = 71.63 and p <0.01) of children with attention deficit hyperactivity disorder. It seems that positive parenting education for mothers improves executive functions and academic motivation of children with attention deficit hyperactivity disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Positive Parenting
  • Attention Deficit Disorder
  • Hyper-activity
  • Executive Functions
  • Academic Motivation
پوراحمدی، الناز؛ جلالی، محسن؛ روشن، رسول و عابدین، علیرضا (۱۳۸۸). تاثیر برنامه آموزش فرزندپروری مثبت بر کاهش شکایات جسمانی کودکان. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، 11(2)، 74-79.
‏‫رضایی، فاطمه؛ غضنفری، فیروزه؛ و رضائیان، مهدی (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش گروهی والدگری مثبت بر استرس و خودکارآمدی والدگری مادران و مشکلات رفتاری دانش‌آموزان کم توان ذهنی. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، 5(1)، 7-16.
‏‫روشن بین، مهدیه؛ پوراعتماد، حمیدرضا؛ و خوشابی، کتایون (۱۳۸۶). تأثیر آموزش برنامه گروهی فرزندپروری مثبت بر استرس والدگری مادران کودکان 10-4 ساله مبتلا به اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه. خانواده پژوهی، 3(2).
‏‫شهابی، روح الله؛ اکبری زرادخانه، سعید؛ کاوسیان، جواد؛ و انصاری، زهره (۱۳۹۶). پیش‌بینی گرایش به وسواس فکری بر اساس نیمرخ شناختی (حافظه کاری، حافظه کوتاه‌مدت، و کارکرد‌های اجرایی). فصلنامه روان‌شناسی شناختی، 5(1)، 31-40.
‏‫فرشاد، محمدرضا؛ نجارپوریان، سمانه؛ و شنبدی، فرزاد (۱۳۹۷). تأثیر آموزش والدگری مثبت مبتنی بر روی آورد ساندرز بر شادزیستی و تعارض والد- فرزندی دانش‌آموزان. فصلنامه سلامت روان کودک، 5(1)، 59-67.
‏‫فرمند، آتوسا (۱۳۸۵). سودمندی درمان ترکیبی: برنامه گروهی فرزندپروری مثبت و دارودرمانی، بر علائم و شیوه‌‌های تربیتی کودکان 12-3 ساله مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش فعالی، در مقایسه با هر یک از این درمانها به تنهایی (پایان‌نامه دکترای تخصصی). دانشکده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
فروغی پردنجانی، بهروز، شریفی، علی اکبر (1399). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس مؤلفه‌‌های خود ناهمخوانی و تاب‌آوری تحصیلی. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 8 (2)، 83-92.
نصری, صادق، تیموری، روح اله، حمیدی‌مجلج، مریم (1393). مدل‌یابی روابط عوامل خانوادگی مؤثر بر انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 1(3)، 39-49.
 
 
 
Arkan, Burcu; Güvenir, Taner; Ralph, Alan; & Day, Jamin. (2020). The efficacy and acceptability of the Triple P: Positive Parenting Program with Turkish parents. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 33(3), 148-156.
Barber, Brian K.; & Olsen, Joseph A. (2004). Assessing the Transitions to Middle and High School. Journal of Adolescent Research, 19(1), 3-30.
Barkley, Russell A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: Constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulletin, 121(1), 65-94.
Bernier, Annie; Carlson, Stephanie M.; Deschênes, Marie; & Matte-Gagné, Célia. (2012). Social factors in the development of early executive functioning: a closer look at the caregiving environment: Caregiving and child executive functioning. Developmental Science, 15(1), 12-24.
Boland, Heidi; DiSalvo, Maura; Fried, Ronna; Woodworth, K. Yvonne; Wilens, Timothy; Faraone, Stephen V.; & Biederman, Joseph. (2020). A literature review and meta-analysis on the effects of ADHD medications on functional outcomes. Journal of Psychiatric Research, 123(4), 21-30.
Carlson, Caryn L.; Booth, Jane E.; Shin, Misung; & Canu, Will H. (2002). Parent-, Teacher-, and Self-Rated Motivational Styles in ADHD Subtypes. Journal of Learning Disabilities, 35(2), 104-113.
Chang, Mido; Park, Boyoung; & Kim, Sunha. (2009). Parenting Classes, Parenting Behavior, and Child Cognitive Development in Early Head Start: A Longitudinal Model. School Community Journal, 19, 157-176.
Cuevas, Kimberly; Deater-Deckard, Kirby; Kim-Spoon, Jungmeen; Watson, Amanda J.; Morasch, Katherine C.; & Bell, Martha Ann. (2014). What’s mom got to do with it? Contributions of maternal executive function and caregiving to the development of executive function across early childhood. Developmental Science, 17(2), 224-238.
Davidson, Matthew C.; Amso, Dima; Anderson, Loren Cruess; & Diamond, Adele. (2006). Development of cognitive control and executive functions from 4 to 13 years: Evidence from manipulations of memory, inhibition, and task switching. Neuropsychologia, 44(11), 2037-2078.
Domoff, Sarah E.; & Niec, Larissa N. (2018). Parent-child interaction therapy as a prevention model for childhood obesity: A novel application for high-risk families. Children and Youth Services Review, 91, 77-84.
Fairchild, Graeme; Hawes, David J.; Frick, Paul J.; Copeland, William E.; Odgers, Candice L.; Franke, Barbara; Freitag, Christine M.; & De Brito, Stephane A. (2019). Conduct disorder. Nature Reviews Disease Primers, 5(1).
Gerhand, Sina; & Saville, Christopher W. N. (2021). ADHD prevalence in the psychiatric population. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 1-13.
Gioia, Gerard A.; Isquith, Peter K.; Guy, Steven C.; & Kenworthy, Lauren. (2000). TEST REVIEW Behavior Rating Inventory of Executive Function. Child Neuropsychology, 6(3), 235-238.
Gonzalez, Ana-Lisa; & Wolters, Christopher A. (2006). The Relation Between Perceived Parenting Practices and Achievement Motivation in Mathematics. Journal of Research in Childhood Education, 21(2), 203-217.
Grolnick, Wendy S. (2009). The role of parents in facilitating autonomous self-regulation for education. Theory and Research in Education, 7(2), 164-173.
Haack, Lauren M.; Villodas, Miguel; McBurnett, Keith; Hinshaw, Stephen; & Pfiffner, Linda J. (2017). Parenting as a Mechanism of Change in Psychosocial Treatment for Youth with ADHD, Predominantly Inattentive Presentation. Journal of Abnormal Child Psychology, 45(5), 841-855.
Helm, Abigail F.; McCormick, Sarah A.; Deater‐Deckard, Kirby; Smith, Cynthia L.; Calkins, Susan D.; & Bell, Martha Ann. (2020). Parenting and Children’s Executive Function Stability Across the Transition to School. Infant and Child Development, 29(1).
Hughes, Claire H.; & Ensor, Rosie A. (2009). How do families help or hinder the emergence of early executive function? New Directions for Child and Adolescent Development, 2009(123), 35-50.
Kuravackel, Grace M.; Ruble, Lisa A.; Reese, Robert J.; Ables, Amanda P.; Rodgers, Alexis D.; & Toland, Michael D. (2018). COMPASS for Hope: Evaluating the Effectiveness of a Parent Training and Support Program for Children with ASD. Journal of Autism and Developmental Disorders, 48(2), 404-416.
Loe, I. M.; & Feldman, H. M. (2007). Academic and Educational Outcomes of Children With ADHD. Journal of Pediatric Psychology, 32(6), 643-654.
Ludmer, Jaclyn A.; Salsbury, Debbie; Suarez, Jessica; & Andrade, Brendan F. (2017). Accounting for the impact of parent internalizing symptoms on Parent Training benefits: The role of positive parenting. Behaviour Research and Therapy, 97, 252-258.
Martin, Christina A.; Papadopoulos, Nicole; Chellew, Tayla; Rinehart, Nicole J.; & Sciberras, Emma. (2019). Associations between parenting stress, parent mental health and child sleep problems for children with ADHD and ASD: Systematic review. Research in Developmental Disabilities, 93, 103463.
Matte-Gagné, Célia; & Bernier, Annie. (2011). Prospective relations between maternal autonomy support and child executive functioning: Investigating the mediating role of child language ability. Journal of Experimental Child Psychology, 110(4), 611-625.
Mazurek, M. O.; & Engelhardt, C. R. (2013). Video Game Use in Boys With Autism Spectrum Disorder, ADHD, or Typical Development. PEDIATRICS, 132(2), 260-266.
Morsink, Sarah; Sonuga-Barke, Edmund; Mies, Gabry; Glorie, Nathalie; Lemiere, Jurgen; Van der Oord, Saskia; & Danckaerts, Marina. (2017). What motivates individuals with ADHD? A qualitative analysis from the adolescent’s point of view. European Child & Adolescent Psychiatry, 26(8), 923-932.
N’zi, Amanda M.; Lucash, Ryan E.; Clionsky, Leah N.; & Eyber, Sheila M. (2018). Enhancing Parent–Child Interaction Therapy With Motivational Interviewing Techniques. Cognitive and Behavioral Practice, 24(2), 131-141.
Oudeyer, Pierre-Yves; Kaplan, Frdric; & Hafner, Verena V. (2007). Intrinsic Motivation Systems for Autonomous Mental Development. IEEE Transactions on Evolutionary Computation, 11(2), 265-286.
Prinz, Ronald J. (2020). Triple P—Positive Parenting Program. In E. T. Gershoff & S. J. Lee (eds.), (E. T. Gershoff & S. J. Lee, eds.), Ending the physical punishment of children: A guide for clinicians and practitioners. (pp. 133-143). American Psychological Association.
Reale, Laura; Bartoli, Beatrice; Cartabia, Massimo; Zanetti, Michele; Costantino, Maria Antonella; Canevini, Maria Paola; Termine, Cristiano; & Bonati, Maurizio. (2017). Comorbidity prevalence and treatment outcome in children and adolescents with ADHD. European Child & Adolescent Psychiatry, 26(12), 1443-1457.
Repinski, Daniel J.; & Shonk, Susan M. (2002). Mothers’ and Fathers’ Behavior, Adolescents’ Self-Representations, and Adolescents’ Adjustment:: A Mediational Model. The Journal of Early Adolescence, 22(4), 357-383.
Retz, Wolfgang; Ginsberg, Ylva; Turner, Daniel; Barra, Steffen; Retz-Junginger, Petra; Larsson, Henrik; & Asherson, Phil. (2021). Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD), antisociality and delinquent behavior over the lifespan. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 120, 236-248.
Sanders, Matthew R. (1999). Triple P-Positive Parenting Program: Towards an Empirically Validated Multilevel Parenting and Family Support Strategy for the Prevention of Behavior and Emotional Problems in Children. Clinical Child and Family Psychology Review, 2(2), 71-90.
Sayal, Kapil; Prasad, Vibhore; Daley, David; Ford, Tamsin; & Coghill, David. (2018). ADHD in children and young people: prevalence, care pathways, and service provision. The Lancet Psychiatry, 5(2), 175-186.
Shan, Wenjie; Zhang, Yunting; Zhao, Jin; Zhang, Yuning; Cheung, Eric F.C.; Chan, Raymond C.K.; & Jiang, Fan. (2019). Association between Maltreatment, Positive Parent–Child Interaction, and Psychosocial Well-Being in Young Children. The Journal of Pediatrics, 213, 180-186.e1.
Sonuga-Barke, Edmund J.S. (2003). The dual pathway model of AD/HD: an elaboration of neuro-developmental characteristics. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 27(7), 593-604.
Sonuga-Barke, Edmund J.S.; Sergeant, Joseph A.; Nigg, Joel; & Willcutt, Erik. (2008). Executive Dysfunction and Delay Aversion in Attention Deficit Hyperactivity Disorder: Nosologic and Diagnostic Implications. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 17(2), 367-384.
Tucker, Carolyn M.; Zayco, Rose A.; Herman, Keith C.; Reinke, Wendy M.; Trujillo, Mark; Carraway, Kirsten; Wallack, Cory; & Ivery, Phyllis D. (2002). Teacher and child variables as predictors of academic engagement among low-income African American children. Psychology in the Schools, 39(4), 477-488.
Volkow, N D; Wang, G-J; Newcorn, J H; Kollins, S H; Wigal, T L; Telang, F; Fowler, J S; Goldstein, R Z; Klein, N; Logan, J; Wong, C; & Swanson, J M. (2011). Motivation deficit in ADHD is associated with dysfunction of the dopamine reward pathway. Molecular Psychiatry, 16(11), 1147-1154.
Wallace, Nancy M.; Quetsch, Lauren B.; Robinson, Cree; McCoy, Kelsey; & McNeil, Cheryl B. (2018). Infusing parent-child interaction therapy principles into community-based wraparound services: An evaluation of feasibility, child behavior problems, and staff sense of competence. Children and Youth Services Review, 88, 567-581.
Zelazo, Philip David; Muller, Ulrich; Frye, Douglas; & Marcovitch, Stuart. (2003). Abstract. Monographs of the Society for Research in Child Development, 68(3), vii-viii.