با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه علوم تربیتی، واحد بندرگز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرگز، ایران.

2 استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد بندرگز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرگز، ایران.

چکیده

تحقیق حاضر با هدف اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر میزان ازخودبیگانگی تحصیلی و بهبود هویت تحصیلی در دانش‌آموزان دختر پایه هفتم شهر بندرترکمن صورت گرفت. تحقیق نیمه‌آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر پایه هفتم شهرستان بندرترکمن در سال تحصیلی 1401-1400، به تعداد 1250 نفر بود که به‌صورت تصادفی 25 نفر در گروه آزمایش و 2۵ نفر در گروه گواه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه استاندارد ازخودبیگانگی تحصیلی میو و روزالیند (1992) و هویت تحصیلی واز و ایزاکسون (2008) و ابزار مداخله آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب طی 13 جلسه 90 دقیقه‌ای به مدت دو بار در هفته بر اساس الگوی امینی و همکاران (1396) بود. داده‌های به دست آمده از اطلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از تحلیل کوواریانس در نرم افزار SPSS24 تحلیل شد. نتایج نشان داد ازخودبیگانگی تحصیلی (نا‌هنجاری، بی‌معنایی، بی‌قدرتی و انزوای اجتماعی) و بهبود مؤلفه‌های هویت تحصیلی (هویت تحصیلی موفق، هویت تدریس دیررس، هویت تحصیلی سردرگم و هویت تحصیلی دنباله‌رو) تفاوت معناداری دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Teaching Spiritual Concepts with a Focus of Religion on the Amount of Academic Alienation and Improvement of Academic Identity Among Female 7th Grade Students in Bandar Torkman City

نویسندگان [English]

  • Mina Rahdar 1
  • Masumeh Bagherpur 2

1 MS.c., Department of Educational Sciences, Bandar Gaz Branch, Islamic Azad University, Bandar Gaz, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Bandar Gaz Branch, Islamic Azad University, Bandar Gaz, Iran.

چکیده [English]

The present research was accomplished to aim the effectiveness of teaching the spiritual concepts with a focus of religion on the amount of academic alienation and development of academic identity among female 7th grade students in Bandar Torkman city. The research was semi-exprimental and of pre-test and post-test with witness group. The statistical society included the whole female 7th grade students in Bandar Torkman city in the school year of 2021-2022 with the number of 1250 people whom they were divided 25people in experiment group and 25 people in witness group. Data collection tool contained standard questionaire of academic alienation by Mio & Rosalind (1992) and academic identity by Vaz & Issacson (2008) and the intervention tool was teaching spiritual concepts with a focus of religion within 13 sessions of 90-minute for twice a week based on a model by Amini et al. (2017). The obtained data were analyzed using Covariance analysis in the software SPSS-24. The The results showed that there's a significant difference among the components of academic alienation (abnormality, meaningless, powerless and social solidarity) and improving the components of academic identity (successful academic identity, late academic identity, confused academic identity and follower academic identity).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spirituality
  • Academic Alienation
  • Academic Identity
‌‌‌‌‌‌آذرخرداد، فاطمه (1400). پیش‌بینی راهبرد‌‌‌‌‌‌های موفقیت بر‌اساس سرمایه فرهنگی خانواده و سوگیری مذهبی دانشجویان پیام‌نور بندرگز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه روان‌شناسی.
الوندی، محمدجواد (1393). طراحی الگوی مفهومی معنویت از دید حضرت امام خمینی (ره) با توجه به توصیه‌‌‌‌‌‌های معنوی ایشان به دست‌اندرکاران دفاع مقدس. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 17 (23)، 25-1.
امینی، آرزو؛ شریعتمدار، آسیه؛ نعیمی، ابراهیم (1396). اثربخشی آموزش مفاهیم معنوی با محوریت مذهب بر مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 8 (29)، 55-39.
ثلاثی، محسن (1397). نظریه‌ها‌‌‌‌ی جامعه‌شناسی در دوران معاصر. تهران: نشر علمی.
خلخالی، وحید (1396). نظریه‌ها‌‌‌‌ی نوین انگیزش در آموزش و پرورش. تهران: نشر آرادمان.
رشیدزاده، عبداله (1400). اثربخشی آموزش برنامه مبتنی بر معنویت و آموزه‌های اسلامی بر اضطراب و تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، ۵ (۱)، 34-7.
رفیعی فرد، مرضیه، نیکدل، فریبرز، تقوائی‌نیا، علی (1401). رابطۀ بین الگوهای ارتباطی خانواده و هیجان‌های تحصیلی با نقش واسطه‌ای هویت تحصیلی. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 106-91، (3) 10.
روان، احمد؛ سماوی، سید عبدالوهاب؛ جاودان، موسی؛ حاجی علیزاده، کبری (1400). پیش‌بینی عملکرد تحصیلی براساس هویت تحصیلی، حمایت معلم، سازگاری تحصیلی و عضویت روان‌شناختی در مدرسه بر دانش‌آموزان. تازه‌ها‌‌‌‌ی علوم شناختی، 3 (23): 91-79.
زارعی، محمد؛ نظری، علی ‌محمد؛ زهراکار، کیانوش (1399). بررسی رابطۀ بخشش و جهت‌گیری مذهبی با تعارض زناشویی. پژوهش در دین و سلامت، 6 (2)، 99-87.
سرمدی، محمدرضا، زارع، آزاده، حسنی، محمد (1393). تبیین دیدگاه مذهبی روسو و نقد درونی دلالت‌های آن در آموزش دینی. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 70-50، (3)1.
سعادت‌طلب، آیت؛ جعفری، مصطفی (1399). تحلیل نقش نشاط معنوی در رابطه میان سرمایه‌‌‌‌‌‌های اجتماعی و حمایت اجتماعی با تاب‌‌‌‌‌‌آوری کارکنان در برابر همه‌‌‌‌‌‌گیری بیماری کووید ۱۹ در دوران فاصله‌‌‌‌‌‌گذاری اجتماعی. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، ۱۴ (۱)، ۱۴۱-۱۶۸.
عباسی جندانی، جواد؛ مهرابی، حسینعلی (1397). پیش‌بینی انگیزش پیشرفت تحصیلی براساس متغیرهای بیگانگی تحصیلی، سرمایه اجتماعی، میزان استفاده از رسانه‌ها‌‌‌‌ و متغیرهای جمعیت‌شناختی در دانشجویان کارشناسی پسر خوابگاهی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 95-1394. نشریه پژوهش‌های تربیتی، ۵ (۳۷)، 36-22.
عظیمی، داریوش؛ محمد امین‌‌‌‌‌‌زاده، دانا؛ شریعتمدار، آسیه (1397). اثربخشی معنویت درمانی اسلامی بر تعلل‌ورزی و اشتیاق تحصیلی دانشجویان پرستاری. دو فصلنامه راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی، 5 (2)، 108-97.
فلاحی، وحید؛ میکائیلی، نیلوفر؛ عطادخت، اکبر؛ احمدی، شیرین (1398). نقش خودتنظیمی و از خودبیگانگی تحصیلی در پیش‌بینی انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان. فصلنامه شناخت، 5 (26)، 82-72.
گودرزی‌زاده، علی (1397). نقش جهت‌گیری مذهبی معنویت بر هویت فردی دانشجویان دانشگاه اراک. دومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، مشهد: مشاوره تعلیم و تربیت.
محمدپور، سمانه؛ زینلی، خاطره؛ سیاهپوس منفرد، مسلم؛ پیرنیا، بیژن (1394). اثربخشی آموزش هوش معنوی بر سرزندگی تحصیلی و بهزیستی روان‌شناختی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. نشریه اسلام و سلامت، ۲ (۳)، 33-41.
معادی‌ رودسری، میترا (1398). شادابی تحصیلی و خوش‌بینی دانش‌آموزان. تهران: نشر ندای کارآفرین.
مهدی‌‌‌‌‌‌زاده، فریده، مومنی مهموئی، حسین (1398). بررسی رابطه بین هویت تحصیلی و نگرش نسبت به مدرسه با اهمال کاری تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامه آموزش در علوم انتظامی، 6 (21)، 91-71.
موسوی، سید کمالدین؛ حیدرپور مرند، سکینه (1391). تحلیل جامعه شناختی بیگانگی تحصیلی دانشجویان مطالعه موردی دانشگاه شاهد. فصلنامه علوم اجتماعی، 56 (2)، 72-35.
میرزایی، عزت‌‌‌‌‌‌اله؛ افشاریان، ندا (1396). رابطه کیفیت دلبستگی و ازخودبیگانگی روانی با رفتار‌‌‌‌‌‌های جامعه‌ستیزانه در دانش‌آموزان. فصلنامه خانواده و پژوهش، ۱۴ (۴)، 68-47.
نیازآذری، کیومرث (1393). بررسی تأثیر شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه شهرستان ساری. دو فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 1، 35-57.
یوسف‌زاده، پروین؛ یوسف‌‌‌‌‌‌زاده، ناهید و تاشک، آناهیتا (1397). بررسی اثربخشی مهارت‌‌‌‌‌‌های معنوی مبتنی بر آموزه‌‌‌‌‌‌های قرآن کریم و روایات ائمه بر شادکامی و سرمایه روان‌شناختی. فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 2 (7).
 
‌‌‌‌‌‌
 
 
 
 
Buzzai, C., Sorrenti, L., Tripiciano, F., Orecchio, S., & Filippello, P. (2020). School alienation and academic achievement: The role of learned helplessness and mastery orientation. School Psychology. Advance online publication.
Cachun, S. (2018). The relationship between perceived social, family and spiritualand loneliness with satisfaction of life of students. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 40, 757-768.
Ganga, N.S., & Kutty, V.R. (2013). Infuence of Religion, Religiosity and Spirituality on Positive Mental Health of Young People. Mental Health Religion & Culture, 16 (4), 435-443
Hainlen, R. L., Jankowski, P. J., Paine, D. R., & Sandage, S. J. (2016). Adult attachment and well-being: Dimensions of differentiation of self as mediators. Contemporary Family Therapy, 38 (2), 172-183.‏
Ingersoll, lliott; Elliott ,Sophia ; Drcar ,Stephanie .(2021). Spiritual and Religious Support for Underrepresented First Generation, Low-Income (UFGLI) Students, Religions,12(7), 548; https://doi.org/10.3390/rel12070548.
Marciniak, R., Sheardova, K., Hudecek, D., Vyhnalek, M., Nedelska, Z., & Hort, J. (2016). Spiritual Well-Being As A Protective Factor For The Effect Of Medial Temporal Lobe Atrophy On Memory: Data From Czech Brain Aging Study. Alzheimer's & Dementia: The Journal of the Alzheimer's Association, 12 (7), 1002-1003.‏
Morinaj, J., Hadjar, A. & Hascher, T.(2020). School alienation and academic achievement in Switzerland and Luxembourg: a longitudinal perspective. Soc Psychol Educ, 23:279–314.
Mosurinjohn,Sharday;Watts,Galen.(2021).Religious Studies and the Spiritual Turn In: Method & Theory in the Study of Religion,brill, 7, 235
Pant, N., & Srivastava, S. K. (2019). The Impact of Spiritual Intelligence, Gender and Educational Background on Mental Health among College Students. Journal of religion and health, 58(1), 87-108.
Sari, R.K., Zulaikhah, S.T., Mahdiyah, D. (2019). Study on emotional intelligence and spiritual intelligence as a prediction of students cumulative’grade points average. J Crit Rev, 6 (5), 1-6.
Was, C. A., & Isaacson, R.M. (2008). The development of a measure ofacademic identity status. Journal of Research in Education, 18, 94-105.