با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشگاه پیام نور همدان

چکیده

در یادگیری، عوامل مختلفی نقش دارند، یکی از این عوامل راهبردهای یادگیری است. از این رو به منظور تدوین مدل اندازه‌گیری‌ راهبردهای شناختی و فراشناختی یادگیری، طی یک پژوهش همبستگی به شیوة مدل معادلات ساختاری از جامعة آماری دانش‌آموزان پایة اول متوسطة شهر همدان 368 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و به پرسش‌نامة راهبردهای یادگیری کرمی (1384) پاسخ دادند. بر اساس داده‌‌ها، ابتدا پارامترهای مدل به روش بیشینه درست‌نمایی برآورد شد. سپس مدل اندازه‌گیری‌ راهبردهای شناختی و فراشناختی یادگیری به وسیلة شاخص‌های برازش، آزمون شد. تحلیل داده‌ها به وسیله نرم‌افزار LISREL انجام شد. نتایج نشان داد همه گویه‌‌های پرسش‌نامه بر روی راهبردهای شناختی و فراشناختی یادگیری ضریب اثر معنا‌داری داشتند و مدل اندازه‌گیری‌ راهبردهای شناختی و فراشناختی یادگیری از برازش قابل قبولی برخوردار بود. هم‌‌چنین بین راهبردهای شناختی و نیز راهبردهای فراشناختی همبستگی درونی معنا‌دار مشاهده شد؛ بنابراین می‌‌توان نتیجه‌‌گیری کرد که پژوهشگران می‌‌توانند برای سنجش راهبردهای شناختی و فراشناختی از پرسش‌نامة راهبردهای یادگیری استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing Measurement Model of Cognitive and Metacognitive Learning Strategies

نویسنده [English]

  • Nasrolah Erfani

چکیده [English]

In learning, many factors come into play, learning strategies is one of these factors.Therefore in order to develop the measurement model of the learning strategies of cognitive and metacognitive types, a correlation research using structural equation modeling was conducted. Via clustered sampling 368 participants of all the students studying in the first grade of high school in Hamedan were selected. They answered Karami’s Learning Strategy Questionnaire (2005). Based on the data, first the parameters of the model were estimated via maximum likelihood. Then the measurement model of cognitive and metacognitive learning strategies was tested by goodness of fit indices. The data were analyzed by using LISREL software. The results showed that all the items of the questionnaire had significant coefficient effect on the cognitive and metacognitive learning strategies and the measurement model of cognitive and metacognitive learning strategies enjoyed acceptable fitness. There was also a significant internal correlation between cognitive and metacognitive strategies. Therefore, it can be concluded that the researchers can use the questionnaire of learning strategies to measure cognitive and metacognitive strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Measurement Model
  • Learning Strategies
  • Cognitive Strategy
  • Metacognitive Strategy
اصفهانی خالقی، آتنا؛ اصغرنژاد فرید، علی‌‌اصغر؛ احدی، حسن؛ موسوی، سیدعلی ‌محمد (1392). "اثربخشی آموزش فراشناختی بر عملکرد حیطه‌‌های مختلف خواندن دانش‌آموزان پسر نارساخوان پایه سوم ابتدایی". فصلنامه روان‌‌شناسی شناختی، 2، 10-18.
باعزت، فرشته (1376). "بررسی تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری در حافظه کودکان عقب‌مانده ذهنی خفیف". فصلنامه روان‌‌شناسی، شماره 4، 330 – 348.
پرویز، کوروش (1384). "بررسی راهبردهای شناختی و فراشناختی با میزان موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان شهری و روستایی مقطع متوسطه". پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
حق‌‌شناس، زینب؛ نوری قاسم‌‌آباد، ربابه؛ مرادی، علی‌‌رضا؛ صرامی، غلام‌‌رضا (1392). "ارزیابی سبک‌‌های مقابله و باورهای فراشناختی در دانشجویان با اضطراب امتحان: بررسی نقش واسطه‌‌ای سبک‌‌های مقابله". فصلنامة روان‌‌شناسی شناختی، 2، 30-40.
دستا، مهدی (1389). "نقش اهداف پیشرفت و راهبردهای خودتنظیمی در عملکرد حل مسائل ریاضی و عملکرد ریاضی دانش‌آموزان پایة اول دبیرستان شهر یزد". پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
رضایی، اکبر؛ سیف، علی‌‌اکبر (1384). "نقش باورهای انگیزشی، راهبردهای یادگیری و جنسیت در عملکرد تحصیلی". فصلنامة تعلیم و تربیت، شماره 21، 44-86.
سعیدی‌پور، بهمن؛ میرمعینی، فاطمه‌سادات (1393). "بررسی اثربخشی آموزش مؤلفه‌های یادگیری خودگردان مبتنی بر الگوی پینتریچ بر ارزش‌گذاری درونی و میزان نمرة درس ریاضی". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2 (7): 64-53.
سیف، علی‌‌اکبر (1379). روان‌‌شناسی پرورشی. تهران: آگاه.
سیف، علی‌‌اکبر؛ مصرآبادی، جواد (1382). "مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری بر یادداری، درک مطلب و سرعت خواندن". فصلنامة تعلیم و تربیت، شماره، 74، 37-54.
صیف، محمدحسن (1394). "مدل علّی بسط یافته تمایل رفتاری به یادگیری تحت وب: نقش جهت‌گیری هدف یادگیری و یادگیری خودتنظیمی". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3 (9): 56-45.
عابدی، صمد؛ سعیدی‌پور، بهمن؛ فرج‌اللهی، مهران؛ صیف، محمدحسن (1394). "مدل‌یابی روابط بین باورهای هوشی، معرفت‌شناختی و انگیزشی با راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان دانشگاه پیام نور". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2 (8): 68-43.
عابدینی، یاسمن؛ مختاری، محمدمهدی (1394). "مدل علّی روابط انگیزش پیشرفت و عملکرد زبان انگلیسی: نقش واسطه‌ای و فراشناختی کمک‌طلبی تحصیلی در یادگیری از طریق تلفن همراه". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3 (11): 16-7.
فردانش، هاشم (1388). مبانی نظری تکنولوژی آموزشی. تهران: سمت.
کرمی، ابوالفضل (1384). "تدوین ابزار سنجش راهبرهای یادگیری و مطالعه و تعیین رابطة آن با پیشرفت تحصیلی". مجلة روان‌‌شناسی. شماره 36. 399-411.
متولی، سیدمحمد (1376). "بررسی تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر خواندن، درک مطلب و سرعت یادگیری دانش‌آموزان کلاس‌های اول دبیرستان دخترانة شهرستان فردوس". پایان‌‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
مشهدی میقانی، فریده (1375). "بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های مطالعه بر درک مطلب و سرعت خواندن دانش‌آموزان دختر مقاطع راهنمایی و متوسطه". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
مظلومیان، سعید؛ رستگار، احمد؛ صیف، محمدحسن؛ قربان‌جهرمی، رضا (1393). "نقش باورهای انگیزشی و درگیری شناختی بین پیشرفت تحصیلی قبلی و پیشرفت تحصیلی فعلی (الگوی تحلیل)". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 1 (4): 54-42.
معصومی، علی‌‌مدد (1386). "مقایسه تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی و ترکیبی بر میزان یادگیری دانشجویان رشته آموزش ابتدایی در درس رسانه‌های آموزشی مقطع کاردانی مرکز تربیت معلم شهید رجایی قزوین". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
ملکی، بهرام (1384). "تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر افزایش یادگیری و یادداری متون درسی مختلف". فصلنامة تازه‌های علوم شناختی، شماره 3، 42-50.
میردریکوند، فضل‌الله؛ سبزیان، سعیده؛ گراوند، هوشنگ (1394). "اثربخشی آموزش تکنیک‌های فراشناختی بر خودکارآمدی دانش‌آموزان دختر دبیرستان‌های شهر اصفهان". فصلنامة پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2 (8): 16-7.
میرزایی، فاطمه؛ کدیور، پروین؛ عبداللهی، محمدحسین؛ رمضانی، ولی‌‌اله (1392). "رابطه بین اجزای دانش فراشناختی و درک مطلب خواندن با دیدگاهی تحولی در دانش‌آموزان پایه‌‌های پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی". فصلنامة روان‌‌شناسی شناختی، 2، 59-66.
هادیان، مهدی (1388). "رابطة اهداف پیشرفت، راهبردهای فراشناختی و خودناتوان‌‌سازی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی شهر طبس". پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
یوسف‌‌زاده، محمدرضا؛ معروفی، یحیی (1389). تدریس حرفه‌‌ای. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
 
Baker, L. & Brown, A.L. (1984). Metacognition the Reading Process. In. P. D. Pearson (Ed.). A Handbook of Reading Research. New York: Longman.
Bieler, R.F. & Snowman, J. (1993). Psychology Applied to Teaching (7th ed.). Houghton Mifflin.
Bollen, K.A. (1986). Sample Size and Bentler & Bonett' Snonnormed Fit Index. Psychometrika, 51, 375- 377.
Charlotte, D.; Gerhard, B. & Hans-Peter, L. (2008). How Primary School Students Learning Strategies Most Effectively? A Meta-analysis on Self-regulation Training Programmers. Educational Research Review. 3, 101-129.
Cochran, W.G. (1977). Sampling Techniques. New York: John Wiley & Sons.
Colorado, J.T. (2006). The Relationship of Self-regulated Learning and Academic Performance in an Online Course Environment. Doctoral Dissertation, Faculty of the Graduate School of the University of Kansas, Retrieved April 30.
Cross, D.R. & Paris, S.G. (1988). Developmental and Instructional Analyses of Children’s Metacognition and Reading Comprehension. Journal of Educational Psychology, 80, 131-142.
Cuixin, P. (2012). Self - regulated Learning Behavior of College Students of Science and their Academic Achievement. Physics Procedia, 33, 1446 – 1450.
Dembo, M.H. (1994). Applying Educational Psychology (5th Ed.). New York: Longman.
Dignath, C.; Buettner, G. & Langfeldt, H. (2008). How Can Primary School Students Learn Self-regulated Learning Strategies Most Effectively? A Meta-analysis on Self-regulation Training Programs. Educational Research Review, 3, 101–129.
Flavell, J.H. (1998). Social Cognition. In Dammion, William (1998). Hand Book of Child Psychology. Vol. 2: Cognition, Perception, and Language, Wily and Sons, Inc.
Gage, N.L. & Berliner, D.C. (1992). Educational Psychology (5th Ed.). Hopewell. N.J: Houghton Mifflin.
Garner, R. (1990). When Children and Adults Do Not Use Learning Strategies: Toward a Theory of Settings. Review of Educational Research, 60, 517- 530.
Good, T.L. & Brophy, J. (1995). Contemporary Educational Research (2nd Ed.). New York: Appleton-Century-Crofts.
Gordon, W.I. (2009). A Factor Analysis Study of the Self-regulated Learning Inventory. From: http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storage_01/0000019b/80/14/ d2/38.pdf.
Joo, Y.J.; Bong, M. & Cho, H.J. (2000). Self - efficacy for Self-regulated Learning, Academic Self-efficacy, and Internet Self-efficacy in Web-based Instruction. Educational Technology Research and Development, 48(2), 5-17.
Lefrancois, G.R. (1997). Psychology for Teaching. Wadsworth, International Edition.
McCollum, R.C. & Austin, J.T. (2000). Applications of Structural Equation Modeling in Psychological Research. Annual Review of Psychology, 51, 201-226.
Nunnally, J. (1978). Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill.
Royanto, L.R. (2012). The Effect of an Intervention Program Based on Scaffolding to Improve Metacognitive Strategies in Reading: A Study of Year 3 Elementary School Students in Jakarta. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 69, 1601-1609.
Samadi, M. & Davaii, M. (2012). A Case Study of the Predicting Power of Cognitive, Metacognitive and Motivational Strategies in Girl Students' Achievements. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 32, 380-384.
Sharaw, H. (2006). The Effects of Gender of Grade Level on the Motivational Need of Achievement. Journal of Family and Consumer Sciences Education, 23(2), 19-26.
Steiger, J.H. (1990). Structural Model Evaluation and Modification: An Interval Estimation Approach. Multivariate Behavioral Research, 25, 173-180.
Tucker, L.R. & Lewis, C. (1973). A Reliability Coefficient for Maximum Likelihood Factor Analysis. Psychometrika, 38, 1-10.
Valkyrie, K.T. (2006). Self-regulated Learning, an Examination Cognitive, Resource Management, Metacognitive Component and Academic Outcome with Open a Demission Community College Student. Doctoral dissertation. University of Houston.
Weinstein, C.E. & Hume. L.M. (1998). Study Strategies for Lifelong Learning. Washington D.C.: Psychology American Association.
Yaghobkhani Ghiasvand, M. (2010). Relationship between Learning Strategies and Academic Achievement; Based on Information Processing Approach. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1033-1036.
Yip, M.C. (2007). Differences in Learning and Strategies between High and Low Achieving University Students: A Hong Kong Study. Educational Psychology, 27(5), 597-606.