فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی تربیتی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اثربخشی توان‌بخشی شناختی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر بهبود نارسایی‌های شناختی کودکان مبتلا به نارساخوانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 گروه روان شناسی دانشگاه محقق ار دبیلی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی توان‌بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر نارسایی‌های شناختی کودکان نارساخوان انجام گرفت. روش این پژوهش آزمایشی و طرح آن پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان نارساخوان پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1397-1398 تشکیل ‌دادند. نمونه پژوهش شامل 40 دانش‌آموز نارساخوان بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. بعد از اجرای پیش‌آزمون با استفاده از مقیاس تجدیدنظر شده کنترل هدفمند بر روی هر دو گروه، برنامه توان‌بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی در 12 جلسه و هر جلسه به مدت 60 دقیقه به‌صورت دو بار در هفته برای گروه آزمایش ارائه شد، ولی گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. سپس هر دو گروه به مقیاس فوق به‌عنوان پس‌‌آزمون پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) تجزیه ‌و تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنا‌داری بین دو گروه آزمایش و کنترل در نارسایی‌های شناختی حواس‌پرتی، تمرکز ضعیف، تغییر دادن ضعیف توجه و تکانش‌وری وجود دارد. این نتایج نشان می‌دهد که ابزار رایانه‌ای توان‌بخشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی به بهبود نارسایی‌های شناختی کودکان نارساخوان منجر شده لذا این مداخله می‌تواند برنامه توان‌بخشی شناختی مفیدی برای کودکان نارساخوان باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Executive Functions-Based Cognitive Rehabilitation on Improving Cognitive Deficits in Children with Dyslexia

نویسندگان [English]

  • elham seif 1
  • sajjad basharpoor 2
  • Mohammsd narimani 3
  • Fazeleh Heidari 2

1 department of psychology, university of mohaghegha ardabili

2 department of psychology, faculty of educational sciences, university of mohaghegh ardabili

3 University of Mohaghegh Ardabili

چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of executive functions-based rehabilitation program on cognitive deficits of children with dyslexia. This study was experimental with pre-test and post-test with control group. The statistical population of this study consisted of all students with dyslexia in the fourth and fifth grades of elementary school in Tehran in 1397-1398 academic year. The sample consisted of 40 dyslexic students who were selected by clustering sampling method and randomly assigned into two experimental (n=20) and control (n=20) groups. After conducting the revised effortful Control Scale as pretest on both groups, the executive functions-based rehabilitation program was applied to the experimental group in 12 sessions and each session for 60 minutes twice a week, but the control group received no intervention. Then, both groups responded to mentioned questionnaire as post-test. Data were analyzed using repeated measure ANCOVA. The results showed that there was a significant difference between the experimental and control group in cognitive deficits of distraction, poor concentration, poor attention shifting and impulsivity. These results indicate that executive functions-based rehabilitation program has improved the cognitive deficits in children with dyslexia, thus, this intervention can be a useful program for dyslexic children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dyslexia
  • Rehabilitation
  • Executive Function
  • Cognitive Deficits
مراجع
بشرپور، س. عطادخت، ا. سیلمانی، ا. عیسی‌زادگان، ع (1392). مقایسه میزان کنترل توجه و حواس‌پرتی در دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی‌های یادگیری. فصلنامه افراد استثنایی، 3 (12)، 184- 220.
بشرپور، س. عیسی‌زادگان، ع. احمدیان، ل (1391). نارسایی‌های پردازش اطلاعات حسی در کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. ناتوانی‌های یادگیری، 2(1)، 25-42.
بنیچ، م. تی. کامپتون، ربه کا (2011). علوم اعصاب‌شناختی، ویرایش سوم. ترجمه سجاد بشرپور و علی عیسی‌زادگان (1396). اردبیل: انتشارات دانشگاه محقق اردبیلی.
شفیعی، م. بشرپور، س. حیدری‌راد، ح (1397). مقایسه کنترل هدفمند و اضطراب اجتماعی در دانش‌آموزان ناشنوا و عادی. مجله رویش روان‌شناسی، 7(6)، 219-232.
علی‌پور، ا. امینی، ف (1396). مقایسه اثربخشی توان‌بخشی شناختی رایانه‌ای بر کارکردهای توجه در دانش‌آموزان اختلال یادگیری نارساخوانی چپ‌دست و راست‌دست. فصلنامه کودکان استثنایی، 7(3)، 84 -73.
غلامی، م. نجفی فرد، ط. عباسی، س. یوسفی، ص (1396). رویکرد آدلر - درایکورس به اختلال خواندن. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 5(148)، 21-26.
فصیحی، آ (1396). مقایسه کنترل هدفمند و خودکارآمدی مربوط به تحصیل در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. همایش پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روان‌شناسی، علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی. شیراز.
کاویان‌پور، ف. ملک‌پور م. عابدی، ا (1392). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی (بازداری پاسخ) بر میزان تکانش‌گری کودکان پیش‌دبستانی دارای اختلال هماهنگی رشد: پژوهش موردی. مجله توان‌بخشی، ۱۴ (۱)، ۷۰-۸۰.
رید، ج. بایارد، ک. فاین، ه (2015). توان‌بخشی عصب روان‌شناختی کودکان: مبانی نظری و راهنمای عملی. ترجمه حسین زارع، علی اکبر شریفی و شکوفه موسوی (1397). تهران: انتشارات آییژ.
 
 
Allan, N. P., Hume, L. E., Allan, D. M., Farrington, A. L., & Lonigan, C. J. (2014). Relations between inhibitory control and the development of academic skills in preschool and kindergarten: A meta-analysis. Developmental Psychology, 50(10), 2368-2379.
Anya, S. E. (2004). Seasonal variation in the risk and causes of maternal death in the Gambia: malaria appears to be an important factor. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 70(5), 510-513.
Aretouli, E., & Brandt, J. (2010). Everyday functioning in mild cognitive impairment and its relationship with executive cognition. International Journal of Geriatric Psychiatry, 25,224–33.
American Psychiatry Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®): American Psychiatric Pub
Constantinidis, C., & Klingberg, T. (2016). The neuroscience of working memory capacity and training. Nature Reviews: Neuroscience Advance online publication.
Dalen, L., Sonuga-Barke, E. J., Hall, M., & Remington, B. (2004). Inhibitory deficits, delay aversion and preschool AD/HD: implications for the dual pathway model. Neural Plasticity, 11(1-2), 1-11.
Derryberry, D., & Rothbart, M. K. (1988). Arousal, affect, and attention as components of temperament. Journal of Personality and Social Psychology, 55(6), 958
Eisenberg, N., & Zhou, Q. (2016). Conceptions of executive function and regulation: When and to what degree do they overlap? In J. A. Griffin, P. McCardle, & L. S. Freund (Eds.), Executive function in preschool-age children: Integrating measurement, neurodevelopment, and translational research (pp. 115-136). Washington, DC, US: American Psychological Association.
Eisenberg, N., Sadovsky, A., Spinrad, T. L., Fabes, R. A., Losoya, S. H., Valiente, C., Shepard, S. A. (2005). The relations of problem behavior status to children's negative emotionality, effortful control, and impulsivity: concurrent relations and prediction of change. Developmental Psychology, 41(1), 193-211.
Eisenberg, N., Valiente, C., Spinrad, T. L., Cumberland, A., Liew, J., Reiser, M. & Losoya, S. H. (2009). Longitudinal relations of children’s effortful control, impulsivity, and negative emotionality to their externalizing, internalizing, and co-occurring behavior problems. Developmental Psychology, 45(4), 988-1008.
Fasihi, A. (2017). Comparison of purposeful control and educational self-efficacy in students with and without specific learning disorder. The conference of Modern Iran and World Research in Psychology, Educational Sciences and Social Studies. Shiraz. (Persian)
Geiger, G., Lettvin, J. Y., & Fahle, M. (1994). Dyslexic children learn a new visual strategy for reading: A controlled experiment. Vision Research, 34(9), 1223-1233 .
Goldstein, S. and Naglieri, J. A. (2014). Handbook of Executive Functioning. Springer, New York: Heidelberg Dordrecht London.
Heidari, T, Amiri, S, Molavi, H. (2012). The Effectiveness of Disk Disk Correction Method on Disk Children's Reading Performance. Journal of Applied Psychology. 2 (22) 41-58. (Persian)
Heim, S., Grande, M., Meffert, E., Eickhoff, S. B., Schreiber, H., Kukolja, J., Amunts, K. (2010). Cognitive levels of performance account for hemispheric lateralisation effects in dyslexic and normally reading children. Neuroimage, 53(4), 1346-1358.
Hocking, D. R., Fritsche, S., Farhat, H., Atkinson, A., Bendak, H., Menant, J. (2020). Working memory is a core executive function supporting dual-task locomotor performance across childhood and adolescence. Journal of Experimental Child Psychology, 197, 1048- 1069.
Jeffries, S., & Everatt, J. (2004). Working memory: Its role in dyslexia and other specific learning difficulties. Dyslexia, 10(3), 196-214.
Korkman, M., Kemp, S. L., & Kirk, U. (2001). Effects of age on neurocognitive measures of children ages 5 to 12: A cross-sectional study on 800 children from the United States. Developmental Neuropsychology, 20(1), 331-354.
Landerl, K., Fussenegger, B., Moll, K., & Willburger, E. (2012). Dyslexia and dyscalculia: Two learning disorders with three different cognitive profiles. Journal of Experimental Child Psychology, 4(3), 234-244.
Liang, C.W. (2018). Attentional control deficits in social anxiety: Investigating inhibition and shifting functions using a mixed antisaccade paradigm. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 60, 46-52.
Mayer, R. E., Parong, J., & Bainbridge, K. (2019). Young adults learning executive function skills by playing focused video games. Cognitive Development, 49, 43-50.
Meltzer, L. (2018). Executive function in education: From theory to practice. Guilford Publications.
Michel, E., Roethlisberger, M., Neuenschwander, R., & Roebers, C.M. (2011). Development of cognitive skills in children with motor coordination impairments at 12-month follow–up. Child Neuropsychology, 17(2), 151–72
Moll, K., Kunze, S., Neuhoff, N., Bruder, J., & Schulte-Körne, G. (2014). Specific learning disorder: prevalence and gender differences. Ploseone, 9(7), 103537.
Parong, J., Mayer, R. E., Fiorella, L., MacNamara, A., Homer, B. D., & Plass, J. L. (2017). Learning executive function skills by playing focused video games. Contemporary Educational Psychology, 51, 141-151.
Piek, J.P., Dyck, M.J., Nieman, A., Anderson, M., Hay, D., Smith, L.M. (2004). The relationship between motor coordination, executive functioning and attention in school aged children. Archives of Clinical Neuropsychology. 19(8), 1063–1076.
 Purpura, D. J., Logan, J. A., Hassinger-Das, B., & Napoli, A. R. (2017). Why do early mathematics skills predict later reading? The role of mathematical language. Developmental Psychology, 53(9), 1633- 1642.
Richards, G. P., Samuels, S. J., Turnure, J. E., & Ysseldyke, J. E. (1990). Sustained and selective attention in children with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 23(2), 129-136 .
Riter, A., Tucha, O. & Lange, K. W. (2005). Executive functions in children with dyslexia. Journal of Neuropsychologia, 40 (12), 44-55.
Rothbart, M. K., Bates, J. E., Damon, W., & Lerner, R. (2006). Handbook of child psychology. Social, Emotional, and Personality Development, 6, 99-166.
Rothbart, M. K., Ellis, L. K., & Posner, M. I. (2011). Temperament and self-regulation. In K. D. Vohs & R. F. Baumeister (Eds.), Handbook of self-regulation: Research, theory, and applications (pp. 441-460). New York, NY, US: Guilford Press.
Schmitt, S. A., Geldhof, G. J., Purpura, D. J., Duncan, R., & McClelland, M. M. (2017). Examining the relations between executive function, math, and literacy during the transition to kindergarten: A multi-analytic approach. Journal of Educational Psychology, 109(8), 1120 – 1140.
Seif Naraghi, M., Naderi, E. (2011). Special Learning Disabilities. Tehran: Macial. (Persian).
Shafiei, M., Basharpoor, S., & Heidarirad, H. (2018). Compare effortfull control and social anxiety in deaf and normal students. Rooyesh-e- Ravanshenasi Journal, 7(6), 219-232. (Persian).
Shalev, R. S., & Gross-Tsur, V. (2001). Developmental Dyscalculia. Pediatric neuropsychology, 25(4), 337-342.
Shaywitz, S. E., & Shaywitz, B. A. (2005). Dyslexia (specific reading disability). Biological Psychiatry, 57(11), 1301-1309.
Sterr, A. M. (2004). Attention performance in young adults with learning disabilities. Learning and Individual Differences, 14, 125–133.
Stoet, G., Markey, H., & López, B. (2007). Dyslexia and attentional shifting. Neuroscience letters, 427(1), 61-65.
Swanson, L. H., & Jerman, O. (2007). The influence of working memory on reading growth in subgroups of children with reading disabilities. Journal of Experimental Child Psychology, 96(4), 249-283.
Valera, E., &Seidman, L.J. (2006). Neurobiology of attention deficit/ hyperactivity disorder in preschoolers. Infants and Young Children, 19(2), 94-108.
Véronneau, M.-H., Hiatt Racer, K., Fosco, G. M., & Dishion, T. J. (2014). The contribution of adolescent effortful control to early adult educational attainment. Journal of Educational Psychology,106(3), 730- 743.
Zhou, Q., Chen, S. H., & Main, A. (2012). Commonalities and differences in the research on children’s effortful control and executive function: A call for an integrated model of self‐regulation. Child Development Perspectives, 6(2), 112-121.
Zhou, Q., Main, A., & Wang, Y. (2010). The relations of temperamental effortful control and anger/frustration to Chinese children's academic achievement and social adjustment: A longitudinal study. Journal of Educational Psychology, 102(1), 180- 196.
فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی
دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 35
اسفند 1400
صفحه 101-111
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار